Đây là món cá nhảy – món ăn phổ biến tại các gia đình người Thái ở Sơn La. Món cá nhảy tuy chế biến khá đơn giản nhưng lại rất kén người ăn nên không được phổ biến tại nhiều địa phương. Điểm khác biệt của món này chính là ở cách ăn rất lạ lùng. Cá phải còn sống, được bỏ ruột, khi thả vào hỗn hợp lõi chuối khiến thịt cá săn lại nên phải ăn ngay lập tức.
Nguyên liệu chính là cá nhưng loại cá dùng để chế biến món cá nhảy phải được nuôi ở ao tự nhiên hoặc bắt ở suối nguồn, cách xa khu dân cư. Cá bắt về phải còn sống, chọn những con cá bé, có kích thước lớn nhất là bằng ngón tay cái của người lớn, thả vào chậu nước sạch, thấy cá còn bơi khoẻ là đạt yêu cầu.
Cá vẫn còn sống nhưng người dân vẫn ăn rất ngon lành
Cá được ăn kèm với lõi chuối tươi, rau thơm (mùi, húng, thì là, kinh giới…), các loại gia vị mắm, muối, mỳ chính, tỏi, ớt và đặc biệt là không thể thiếu hạt mắc khén (gia vị đặc biệt của người Thái). Tất cả phải được băm nhỏ tạo thành một hỗn hợp ăn kèm có độ chua, cay, nồng và có mùi thơm đặc trưng.
Khi ăn, người ta thường bắt cá từ chậu, dùng dao nhỏ khía nhanh vào bụng cá, nặn ruột bỏ ra ngoài rồi thả nhanh vào hỗn hợp ăn kèm. Khi mổ cá phải nhanh để cá vẫn còn sống. Mỗi người ăn dùng một chiếc thìa nhỏ xúc cá kèm theo lõi chuối và nước chua đưa lên miệng thưởng thức.
Đối với nhiều người khi chứng kiến, họ cho rằng đây là đây là món ăn thiếu an toàn vệ sinh. Tuy nhiên với đồng bào dân tộc Thái ở Sơn La, đây lại là món ăn phổ biến, hiếm khi thiếu trong mỗi bữa ăn của gia đình.
