Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington đang lên đỉnh điểm và "bùng cháy" theo đúng nghĩa đen khi khói bốc lên từ tòa nhà lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston hôm 22/7, đánh dấu sự bắt đầu của một cấp độ leo thang chưa từng có tiền lệ trong quan hệ ngoại giao giữa hai cường quốc này.
Ngay sau đám cháy được cho là để tiêu hủy các tài liệu nhạy cảm nói trên, Mỹ đã yêu cầu Trung Quốc phải đóng cửa lãnh sự quán tại Houstontrong vòng 72 tiếng, chậm nhất là vào chiều ngày 24/7 phải hoàn tất, với cáo buộc thẳng thừng rằng Bắc Kinh đã sử dụng nơi này để hỗ trợ các hoạt động gián điệp thương mại. Mỹ cũng giải thích phải cho đóng cửa cơ quan ngoại giao Trung Quốc tại bang Texas này nhằm "bảo vệ sở hữu trí tuệ và thông tin cá nhân của người Mỹ".
Sự kiện này thực sự mang tính lịch sử vì là đòn ngoại giao nghiêm trọng nhất của Mỹ đối với Trung Quốc kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ năm 1979. Việc Mỹ chọn lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston để "ra đòn" cũng mang đầy tính biểu tượng. Đây chính là thành phố đầu tiên Trung Quốc mở lãnh sự quán ngay khi thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ và từng được ví von là "trái ngọt" của hai nước. Sau 4 thập kỷ, nơi này lại ghi dấu ấn mới theo nghĩa hoàn toàn trái ngược khi biến thành "trái đắng" của cả hai.
Quyết định cứng rắn hiếm thấy của Mỹ được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Ngoại trưởng Mike Pompeo hôm 13/7 tuyên bố Washington bác hầu hết các yêu sách của Trung Quốc tại Biển Đông, mở đường cho những đối đầu gay gắt hơn tại vùng biển này. Chỉ sau đó một ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump bồi thêm một cú nữa khi phê chuẩn sắc lệnh tước những ưu đãi thương mại của Hồng Kông nhằm trừng phạt việc Bắc Kinh thông qua đạo luật an ninh Hồng Kông.
Mới đây nhất hôm 21/7, Ngoại trưởng Mike Pompell tiếp tục có động thái gây chú ý trong chuyến thăm Anh khi kêu gọi "lập một liên minh quốc tế để hiểu các mối đe dọa từ Trung Quốc và chống lại cách hành xử của Trung Quốc". Tuyên bố nhằm trực diện vào Bắc Kinh này của người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ cho thấy mối quan hệ giữa hai nước đang ở thời điểm xấu nhất từ trước đến nay.
Theo thông lệ, Bắc Kinh lập tức phản bác Washington và lên án yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston là "hành động phi pháp", đồng thời tuyên bố sẽ có đòn trả đũa thích đáng nếu Washington không cân nhắc lại. Theo giới phân tích, gần như chắc chắn Bắc Kinh sẽ sớm ra lệnh đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Vũ Hán để đáp trả.
Trong khi đó, Mỹ không những không nhượng bộ mà thậm chí Tổng thống Donald Trump hôm 22/7 còn dọa rằng ông "có thể ra lệnh đóng cửa thêm các lãnh sự quán khác của Trung Quốc tại Mỹ".
Nếu xu hướng leo thang này không thể kiểm soát và chính quyền Tổng thống Donald Trump vẫn quyết tâm lên án công khai Bắc Kinh như một lá bài chính trị trước bầu cử, thì hệ quả tiếp theo có thể là việc cắt đứt quan hệ ngoại giao giữa hai nước, mở màn cho một cuộc Chiến tranh Lạnh mới trong lịch sử thế giới đang ngày càng rõ nét.
