Nghệ An chi tiền tỷ đưa hàng trăm nghìn tấn rác ra khỏi TP Vinh

Phạm Tâm 03/06/2025 09:39

GD&TĐ - Bãi rác Đông Vinh ô nhiễm suốt nhiều năm, buộc TP Vinh (Nghệ An) phải chi hàng chục tỷ đồng để vận chuyển rác ra khỏi thành phố.

Bãi rác Đông Vinh tại TP Vinh, Nghệ An. (Ảnh: Phạm Tâm)

"Núi rác" giữa lòng thành phố

Bãi rác Đông Vinh nằm tại phường Hưng Đông (TP Vinh, Nghệ An). Những năm 70 của thế kỷ trước, đây là bãi rác tự phát, sau này được quy hoạch thành bãi rác thải của TP Vinh.

Năm 2003, UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Nhà máy xử lý rác thải Seraphin của Công ty CP Công nghệ môi trường xanh Seraphin (gọi tắt là Công ty Seraphin, trụ sở tại TP Hà Nội).

Doanh nghiệp này được thuê hơn 30.474m2 đất trong thời hạn 20 năm, vị trí tiếp giáp bãi rác Đông Vinh để xây dựng nhà máy xử lý rác thải. Công suất xử lý theo thiết kế dự án là xử lý 200 tấn rác/ngày, đêm.

Vào thời điểm bấy giờ, công nghệ xử lý rác này được đánh giá là thân thiện với môi trường, có thể biến rác thải thành phân vi sinh.

Tháng 5/2005, Nhà máy xử lý rác thải Seraphin đi vào hoạt động, xử lý cả rác tươi (rác thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày) và rác khô (chôn lấp tại bãi rác).

Cuối năm 2011, do lượng rác quá tải và gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nên tỉnh Nghệ An ra quyết định đóng cửa bãi rác Đông Vinh. Toàn bộ lượng rác thải phát sinh hàng ngày ở TP Vinh được vận chuyển ra chôn lấp tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên (huyện Nghi Lộc, Nghệ An), cách đó khoảng 20km.

Hàng trăm nghìn tấn rác thải gây ô nhiễm môi trường nhiều năm qua.

Tuy nhiên, lượng rác thải tồn đọng chưa được xử lý tại bãi rác Đông Vinh thời điểm đó lên tới hàng trăm nghìn tấn. Cũng trong thời gian này, do nhà máy xuống cấp, hoạt động gây ô nhiễm môi trường nên tháng 1/2014, UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu Nhà máy xử lý rác thải Seraphin chấm dứt hoạt động.

Tính đến tháng 7/2013, nhà máy này mới chỉ xử lý được 257.113 tấn rác. Trong khi đó, UBND TP Vinh thanh toán trước cho doanh nghiệp này hơn 41,8 tỷ đồng.

Sau khi dừng hoạt động, Công ty Seraphin tháo dỡ nhà xưởng, để lại khu vực nhà máy với khoảng 84.000 tấn rác thải chưa xử lý, gồm: 30.000 tấn gạch đá, cát, sỏi, thủy tinh, mảnh sành; 20.000 tấn mùn hữu cơ đã phân loại; 34.000 tấn rác đã phân loại chờ đốt.

Theo tính toán, ngoài 84.000 tấn rác tại nhà máy, bãi rác Đông Vinh cũng tồn đọng hơn 200.000 tấn rác. Về sau, lượng rác khổng lồ này trở thành nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, sinh hoạt và sản xuất của người dân phường Hưng Đông và xã Nghi Kim của TP Vinh.

Đặc biệt, đến mùa nắng nóng, bãi rác lại xảy ra cháy, khói bụi bốc lên khiến người dân bức xúc.

Bãi rác Đông Vinh bị cháy vào mùa hè. (Ảnh: Thảo Nguyên)

Chi tiền tỉ để đưa rác ra khỏi thành phố

Sau khi Công ty Seraphin rời đi, UBND tỉnh Nghệ An nhiều lần đôn đốc UBND TP Vinh và doanh nghiệp này khẩn trương vận chuyển toàn bộ khối lượng 84.000 tấn rác thải còn tồn đọng tại nhà máy ra chôn lấp tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên. Tuy nhiên, sau nhiều năm, "núi rác" này vẫn nằm im tại chỗ.

Trước tình hình cấp bách, tháng 10/2016, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt Dự án đầu tư xử lý triệt để ô nhiễm môi trường tại bãi rác Đông Vinh, giao cho UBND TP Vinh thực hiện.

Năm 2017, Ban Quản lý Dự án đầu tư và xây dựng (Ban QLDA) TP Vinh ký hợp đồng với nhà thầu, chi hơn 16,5 tỷ đồng để vận chuyển khoảng 100.000 tấn rác thải ra chôn lấp tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên. Tuy nhiên, khối lượng rác này khiến mục tiêu "xử lý triệt để" ô nhiễm môi trường chưa được như kỳ vọng mà dự án đề ra.

Nhà thầu xử lý ô nhiễm môi trường tại bãi rác Đông Vinh.

Đến tháng 12/2023, UBND TP Vinh phê duyệt Dự án và Kế hoạch lựa chọn nhà thầu xử lý rác thải tại bãi rác Đông Vinh (phần còn lại), với tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng. Sau khi trúng thầu, cuối tháng 1/2025, nhà thầu tiến hành thi công theo hợp đồng, dự kiến đến 30/4/2025 sẽ hoàn thành.

Theo nghi nhận của Báo GD&TĐ, tại bãi rác Đông Vinh có 1 máy xúc đang thực hiện đào gom rác, các xe tải lần lượt vào chở để vận chuyển ra chôn lấp tại Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nghi Yên. Tuy nhiên, hiện nay lượng rác thải tại hiện trường vẫn còn nhiều.

Theo báo cáo của Ban QLDA TP Vinh, gói thầu vận chuyển, xử lý rác thải có thời gian thực hiện đến 30/4/2025. Tuy nhiên, do thời tiết không thuận lợi, lượng nước úng trong rác thải lớn, nên đến nay thi công đạt 80% giá trị khối lượng hợp đồng.

Để thực hiện đúng quy định, UBND TP Vinh cho phép gia hạn hợp đồng đến 30/6/2025, với điều kiện không làm tăng giá trị gói thầu phê duyệt. Nếu có phát sinh, Ban QLDA và nhà thầu phải chịu trách nhiệm.

Sau nhiều năm bị bỏ mặc, bãi rác Đông Vinh trở thành "gánh nặng môi trường" và nỗi bức xúc dai dẳng của người dân. Việc sớm hoàn thành di dời, xử lý rác là cần thiết để trả lại không gian sống trong lành cho TP Vinh.