(GD&TĐ) - Trong nhiệm vụ năm học 2011-2012, Sở GD-ĐT Hà Nội đã đưa ra vấn đề luyện phát âm, viết đúng 2 phụ âm đầu "l" và "n" thực hiện tại các trường tiểu học ở 13 huyện ngoại thành Hà Nội, cùng với đó là tiếp tục triển khai sáng kiến kinh nghiệm chữa ngọng cho giáo viên tiểu học.
 |
| Các trường hào hứng với dự án "chữa ngọng" của Sở GD-ĐT Hà Nội (Ảnh: MH) |
| PGS.TS Vũ Kim Bảng, Phó Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học nhấn mạnh, “Nói không sửa được l/n là thiếu trách nhiệm. Cách phát âm như vậy chỉ là hiện tượng xã hội, không phải là một bệnh lí. Và chúng ta hoàn toàn có thể sửa được" Không phản đối chuyện mỗi địa phương có cách phát âm khác nhau. Chúng ta tôn trọng cá nhân, việc người Huế hay nơi nào có cách phát âm của họ, mình không cấm được. Song cần phải hướng tới một chuẩn mực giao tiếp và có văn hóa. Ngắn gọn hơn là đi tới cái đẹp hơn, hay hơn. Không thể nói chỉ cần viết đúng là được, còn phát âm như thế nào là tùy ý. Tôi chưa biết khi nào và có không chuyện toàn xã hội không quan trọng chuyện phát âm l/n? Còn hiện nay, việc lẫn lộn này chỉ xảy ra ở địa phương, còn cộng đồng lớn hơn không như vậy. Không thể đánh đồng với nhau như vậy. Và khi những Hà Nội hay Hải Phòng đã đặt vấn đề tức là xã hội đang có cái nhìn, mong muốn giải quyết. |
Ông Nguyễn Trí Dũng, phó Phòng giáo dục tiểu học Sở GD-ĐT Hà Nội cho biết, kết quả khảo sát tại 13 huyện ngoại thành Hà Nội cho thấy có 22,27% trong số 203.832 học sinh và 11,80% trong số 10.875 giáo viên nói và viết sai chữ l, n.
Trong đó, huyện Mê Linh có số học sinh ngọng nhiều nhất (chiếm khoảng 40,6% trong tổng số trên 14.000 học sinh). Tiếp đến là huyện Sóc Sơn có trên 34% trong số 22.036 học sinh, Ứng Hòa 31,7%... Mê Linh và Phú Xuyên cũng là những địa phương có số giáo viên nói ngọng nhiều nhất, trên 23% trong tổng số giáo viên được khảo sát, tiếp đến là Ứng Hòa, Thường Tín, Sóc Sơn.
Việc nói ngọng l, n do tính chất phương ngữ, thói quen của các vùng miền, trong nhà trường và cộng đồng đều không chú ý đến việc phát âm, viết sai và không có ý thức sửa sai.
Tình trạng học sinh nói ngọng chiếm đa số tại một số trường. Trường tiểu học Đại Thịnh, Mê Linh có khoảng 60% học sinh nói ngọng n, l. Trường tiểu học Ngô Tất Tố, Vĩnh Ngọc, Đông Anh có 30-40% học sinh nói ngọng. Đại diện một số trường tiểu học khác như An Khánh (Hoài Đức), Tiền Phong (Mê Linh), Nhị Khê (Thường Tín) cũng cho biết tỉ lệ học sinh nói ngọng l, n khá phổ biến.
Ông Phạm Xuân Tiến, trưởng Phòng giáo dục tiểu học Sở GD-ĐT Hà Nội, cho rằng: “Chỉ khi phân biệt được việc phát âm và viết thế nào là đúng, sai thì mới có thể sửa được. Có nhiều học sinh biết mình nói ngọng nhưng không biết phải sửa thế nào cho đúng, cũng có những học sinh không quan tâm đến việc phát âm chuẩn. Nhiệm vụ của giáo viên các trường tiểu học là giúp các em phân biệt và ý thức rõ việc cần phải sửa, sửa như thế nào. Muốn vậy chính giáo viên phải nói, viết chuẩn, phải đi đầu trong việc sửa nói ngọng”.
Dù xác định ngay từ đầu rằng, "chữa ngọng" là hành trình khá gian nan song đến nay, sau một thời gian thí điểm tại huyện Phú Xuyên đã cho kết quả tương đối khả quan. Tỉ lệ học sinh nói ngọng giảm từ 48,36% xuống còn khoảng 20%, tỉ lệ giáo viên nói ngọng cũng giảm đáng kể. Sở GD-ĐT Hà Nội đã triển khai việc “sửa ngọng” ở 13 huyện ngoại thành, chủ yếu là các huyện thuộc địa bàn Hà Tây, Vĩnh Phúc cũ.
"Chữa ngọng" bằng cách rèn thói quen mới
| "Gần 50% học sinh và khoảng 30% giáo viên của huyện Phú Xuyên phát âm và viết sai chữ l, n". Đó là kết quả khảo sát do Phòng giáo dục tiểu học Sở GD-ĐT Hà Nội thực hiện vào năm học 2008-2009. Kết quả này là một trong những căn cứ đầu tiên để ông Nguyễn Trí Dũng, phó Phòng giáo dục tiểu học Sở GD-ĐT Hà Nội đề xuất dự án triển khai sáng kiến kinh nghiệm chữa ngọng cho giáo viên tiểu học, thí điểm ở huyện Phú Xuyên, tiếp đến triển khai ở 13 huyện ngoại thành Hà Nội. |
Bà Chử Thị Thúy, chuyên viên phòng GD-ĐT huyện Đông Anh, Hà Nội cho biết, ở huyện Đông Anh 100% các trường tiểu học trong huyện đều có học sinh "nói ngọng" và cũng phát hiện nhiều học sinh "viết ngọng". Phòng GD-ĐT huyện đã chú trong việc chữa ngọng cho học sinh từ rất nhiều năm nay, trước khi có yêu cầu chính thức của Sở GD - ĐT Hà Nội.
Bà Thúy nhận định, nếu học sinh hiểu rõ nghĩa thì sẽ không phát âm và viết sai. Vì vậy, chúng tôi xác định việc “chữa ngọng” được xem là nhiệm vụ của giáo viên. Trên tinh thần chỉ đạo của Phòng GD - ĐT, giáo viên sẽ tự nghiên cứu để có phương pháp sửa sai hợp lý, phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Mỗi tuần các lớp đều danh 1 - 2 tiết học riêng để sửa phát âm cho học sinh. Khi học sinh đã nhận thức được sự "thiệt thòi" của việc nói và viết ngọng thì các em sẽ tự rèn cho mình thói quen "nói chuẩn".
Một số hiệu trưởng trường tiểu học tại huyện Phú Xuyên cho biết, khi việc phát âm, viết chuẩn được đặt ra như một việc bắt buộc phải thực hiện thì ý thức của giáo viên đã tăng lên. Giáo viên phát âm, viết chuẩn, sẽ nâng cao ý thức sửa ngọng của học sinh.
Ông Phạm Xuân Tiến cho biết đã yêu cầu các trường tiểu học thường xuyên chú trọng việc sửa phát âm, viết sai khi dạy tiếng Việt, đặc biệt là các phân môn tập đọc, tập viết, tập làm văn. Các trường phải bố trí ít nhất 1-2 tiết/tuần để luyện tập, chữa ngọng cho học sinh.
Các trường có thể tổ chức các hình thức sinh động để tạo môi trường phát âm, viết chuẩn tiếng Việt. Giáo viên phải dành thời gian trong các buổi sinh hoạt chuyên môn để sửa lỗi phát âm cho nhau, hướng dẫn học sinh chia nhóm để luyện tập sửa ngọng. Việc nắm chắc nghĩa của từ để viết đúng là yếu tố quan trọng giúp việc sửa ngọng nhanh hơn.
Tuy nhiên, việc sửa ngọng không chỉ trông chờ vào nhà trường mà phải từ cả cộng đồng. Vì học sinh chỉ ở trường vài tiếng/ngày. Sau đó khi về nhà lại tiếp xúc với môi trường nói ngọng. Việc nói ngọng nhưng không biết và không có động cơ phải sửa của người lớn khiến con trẻ bị lôi cuốn trở lại cách phát âm sai, viết sai. Bên cạnh đó, có những giáo viên cũng không thành công trong việc sửa ngọng, đây là cản trở cho việc đẩy mạnh việc sửa ngọng của học sinh.
Việc "chữa ngọng" cần bắt đầu từ cấp mầm non
 |
Bà Chử Thị Thúy, chuyên viên phòng GD-ĐT huyện Đông Anh, Hà Nội chia sẻ, tại một số trường mầm non còn rất phổ biến tình trạng giáo viên "nói ngọng". Trẻ ở nhà không nói ngọng, nếu học tại lớp học có giáo viên nói ngọng thì một thời gian sẽ nói không chuẩn nữa. Phụ huynh rất khó uốn nắn trẻ vì tâm lý trẻ chỉ cho rằng cô giáo của chúng mới là chuẩn mực. Vì vậy, từ khâu tuyển lựa và đào tạo giáo viên mầm non cần phải bài bản hơn và đặt thêm yêu cầu về chuẩn phát âm.
Còn nhiều vấn đề phải bàn và cũng còn nhiều câu chuyện xung quanh chuyện nói và viết ngọng nhưng dự án "chữa ngọng" mà Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đang triển khai mang ý nghĩa xã hội to lớn, hứa hẹn mang lại những kết quả tốt đẹp, góp phần làm trong sáng ngôn ngữ tiếng Việt và tôn thêm vẻ đẹp của người Tràng An.
Bảo Minh
