Tình dục học là một phạm trù rộng lớn. Trong phạm vi bài viết, chỉ đề cập đến khía cạnh được nhiều người quan tâm nhất, lo lắng nhất và cũng gây ra nhiều hệ lụy khó lường nhất về mặt cá nhân, gia đình, cũng như xã hội. Đó là rối loạn tình dục.
Các hình thái rối loạn
Rối loạn tình dục (sexual disturbance) là tình trạng ngăn cản sự ham muốn và đáp ứng những quan hệ tình dục. Những rối loạn này bao gồm những vấn đề có liên quan đến chức năng tình dục, sự ham muốn hoặc thực hiện các hành vi, động tác liên quan đến mối quan hệ giới tính.
Các chuyên gia về tình dục học phân chia thành ba nhóm chính sau đây:
- Những rối loạn chức năng (sexual dysfunctions): Những vấn đề dai dẳng hay có chu kỳ có thể xuất hiện trong đáp ứng tình dục. Điều này bao gồm rối loạn ham muốn tình dục, gợi dục, khoái cảm, đau khi quan hệ và những rối loạn chức năng tình dục khác.
- Tình dục suy đồi (paraphilias): Bao gồm hành vi mà hầu hết mọi người đều thấy khó chịu và bất thường. Chúng tạo ra nỗi đau đớn đáng kể về mặt lâm sàng hoặc sự sa sút về mặt xã hội, nghề nghiệp hay những lĩnh vực hoạt động tâm lý xã hội quan trọng khác.
Một số rối loạn tình dục suy đồi cũng có thể là hành động phạm tội. Ví dụ điển hình nhất là ái trẻ (pedophilia), phô dâm (exhibitionism), thị dâm (voyeurism) và cọ dâm (frotteurism).
- Rối loạn xác định giới tính (gender identity disorders): Bao gồm những cảm giác xác định mạnh mẽ về giới tính trái ngược với giới tính hiện thấy của người đó. Có một số tranh luận trong cộng đồng tâm lý học là liệu việc xác định giới tính có nên được xem như là những rối loạn tình dục hay không? Tuy nhiên, vấn đề cho đến nay vẫn chưa có sự thống nhất từ góc nhìn của các nhà nghiên cứu.
Các yếu tố vật lý, tâm lý, cảm xúc đều có thể góp phần vào việc hình thành những rối loạn tình dục. Các biểu hiện nhận biết bao gồm sự mất hứng thú hoặc ham muốn âu yếm, khó bắt đầu khêu gợi và nhất là có cảm đau khi các đối tác “gặp gỡ”.
Những người bị các rối loạn tình dục mang tính tạm thời có thể không cần đi khám chuyên khoa tình dục hoặc tham vấn thầy thuốc. Vì các biểu hiện đó xuất hiện rồi đi qua nhanh.
Tuy nhiên, khi người “có vấn đề” xuất hiện sự âu lo bởi các rối loạn tình dục, quan hệ gây đau hoặc giảm đáng kể các chức năng tâm lý xã hội kéo dài thì việc tham vấn thầy thuốc hoặc đi khám chuyên khoa sẽ rất hữu ích để nhận được lời khuyên và những hướng dẫn chăm sóc phù hợp.
Để chẩn đoán xác định bị rối loạn tình dục, người bệnh cần phải trải qua việc khám sức khỏe toàn diện. Tiền sử của bệnh nhân và kết quả của việc đánh giá tâm lý học sẽ cung cấp những manh mối quan trọng cho tình trạng rối loạn tình dục mà người đó hiện đang đối mặt.
Việc lựa chọn điều trị thay đổi tùy theo bản chất của rối loạn tình dục đang nghi ngờ hoặc đã được xác định. Trong một số trường hợp, vấn đề thể chất có thể được điều trị bằng thuốc và các phương pháp y học khác. Thuốc men, tâm lý liệu pháp cũng có thể mang lại nhiều ích lợi cho một số bệnh nhân chứ không hẳn là tất cả.
 |
Minh họa/INT |
Các biện pháp ngăn ngừa
Các chuyên gia về tình dục học đưa ra lời khuyên: Việc ngăn ngừa rối loạn tình dục có thể bắt đầu tương đối sớm trong cuộc đời của một người. Cha mẹ là những người thông tin công khai với con cái của họ về những vấn đề giới tính và hình ảnh cơ thể có thể ngăn chặn chúng những cảm giác lo âu, tội lỗi.
Những điều này về sau có thể dẫn đến những rối loạn tình dục. Việc thông tin công khai cũng là một nguyên tắc cơ bản để ngăn ngừa các rối loạn tình dục đang diễn ra ở người lớn. Những người bạn tình bị nài nỉ tâm sự công khai và chân thật những cảm giác và ước muốn của họ về người khác.
Những người không lạm dụng thuốc và rượu thì nguy cơ thấp hơn. Tránh một số thuốc có thể làm giảm hoặc loại trừ các biểu hiện liên quan đến rối loạn tình dục. Bệnh nhân nên tham vấn bác sĩ về những thuốc đó để tránh và những thuốc thay thế nào có thể nhận được. Bệnh nhân không nên tự ý dừng thuốc mà không hỏi trước ý kiến của bác sĩ.
 |
Minh họa/INT |
Cuối cùng, những nạn nhân của các vụ cưỡng hiếp hay bị lạm dụng tình dục hoặc bị những chấn thương tình dục khác cần tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia tâm thần kinh để hỗ trợ và điều trị những hậu quả tâm lý do hành động bạo lực bị ám ảnh từ các sự cố đã xảy ra trong quá khứ.
Điều này giúp cho việc điều trị đầy đủ hơn và kết quả cũng sẽ tốt hơn, góp phần ngăn chặn những điều không mong muốn khác có thể xuất hiện mà không thể nào lường trước hết được.
