Nếu được hướng dẫn và định hướng nghề nghiệp đúng đắn thì mỗi cá nhân sẽ đưa ra lựa chọn phù hợp với mong muốn và khả năng của bản thân, phát triển được tiềm năng và thế mạnh vốn có của mình.

Giáo dục hướng nghiệp là gì? Vai trò của công tác giáo dục hướng nghiệp

Công tác giáo dục, định hướng nghề nghiệp được hiểu là sự hỗ trợ, giáo dục, định hướng của nhà trường, gia đình và xã hội đối với học sinh, sinh viên nhằm vạch ra các nghề nghiệp tương lai dựa trên khả năng, sở thích, tính cách, mức thu nhập trung bình, cơ hội việc làm, điều kiện kinh tế gia đình,... để từ đó mỗi cá nhân có thể đưa ra được sự lựa ngành học, nghề nghiệp, công việc phù hợp với nguyện vọng của mình.

Việc định hướng nghề nghiệp đúng đắn còn giúp các cá nhân phát triển được những tiềm năng, thế mạnh vốn có, phát triển bản thân và đem lại những lợi ích tốt đẹp cho chính bản thân, gia đình và xã hội.

Ngoài ra, việc được giáo dục và định hướng nghề nghiệp từ sớm còn giúp các em học sinh tránh được tình trạng chọn sai ngành nghề, chọn ngành học theo cảm tính, dẫn đến những rủi ro như bỏ nghề, làm trái ngành, trái nghề, thậm chí là thất nghiệp, không tìm được việc làm ổn định.

Chính vì vậy mà công tác giáo dục, định hướng nghề nghiệp đang ngày càng được toàn xã hội chú trọng, nhận được sự quan tâm của nhà trường, gia đình và chính bản thân các em học sinh, nhất là trong giai đoạn nền kinh tế phát triển mạnh mẽ như hiện nay.

Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp

Công tác tư vấn, giáo dục, định hướng nghề nghiệp cần phải được thực hiện sớm

Hoạt động giáo dục hướng nghiệp nếu muốn đạt hiệu quả tốt nhất thì phải được thực hiện từ đầu cấp trung học cơ sở, tức là từ lớp 6 mà không phải từ lớp 9 như hiện nay. Công tác định hướng phải trải dài trong cả một quá trình thì mới có thể dẫn đến sự thay đổi về mặt nhận thức cho học sinh thông qua việc lồng ghép vào chương trình dạy học, các buổi sinh hoạt hướng nghiệp,... Từ đó, việc phân luồng học sinh sau trung học cơ sở mới có thể thực hiện đồng bộ và mạnh mẽ.

Xây dựng đội ngũ làm công tác tư vấn hướng nghiệp cần phải đảm bảo chất lượng

Mỗi nhà trường cần phải xây dựng đội ngũ giáo viên phụ trách công tác hướng nghiệp để làm kim chỉ nam hỗ trợ, hướng dẫn và tư vấn cho học sinh trong việc lựa chọn ngành học và nghề nghiệp trong tương lai. Các giáo viên cần phải có năng lực sư phạm, có phẩm chất đạo đức tốt, có kiến thức sâu rộng về các ngành nghề, các lĩnh vực nghề nghiệp trong xã hội và có khả năng truyền đạt, nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của các em học sinh. Để xây dựng được đội ngũ giáo viên như vậy thì phải có chương trình đào tạo chuyên viên tư vấn hướng nghiệp ngay từ các trường đại học sư phạm, cụ thể chương trình đào tạo chuyên ngành tâm lý giáo dục. Ngoài ra, còn cần có chức danh giáo viên chuyên trách làm công tác hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông. Những giáo viên này cũng phải được hưởng biên chế như tất cả các giáo viên khác ở trường, phụ trách riêng hoạt động giáo dục hướng nghiệp, tư vấn nghề cho học sinh,...

Tổ chức công tác thông tin nghề nghiệp một cách hiệu quả

Việc học sinh nắm bắt được các thông tin về yêu cầu nghề nghiệp, đặc thù của các ngành nghề, thông tin về thị trường lao động và nhu cầu của thị trường lao động sẽ hỗ trợ học sinh rất nhiều trong việc lựa chọn ngành nghề tương lai. Do đó, các nhà trường cần chú trọng việc cải tiến chương trình hoạt động giáo dục bằng việc cập nhật cho học sinh các thông tin về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu về nguồn nhân lực hiện nay của địa phương trên cơ sở nội dung hướng nghiệp đã được ban hành. Ngoài ra còn cần lồng ghép hướng nghiệp vào các môn học và các hoạt động ngoại khóa.

Đảm bảo kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động hướng nghiệp

Nhà trường cần kêu gọi phụ huynh, doanh nghiệp và các lực lượng xã hội trong việc hỗ trợ kinh phí cho các trường THPT để tổ chức tốt hoạt động hướng nghiệp cho học sinh. Các trường cần thành lập phòng tư vấn học đường, bao gồm hoạt động tư vấn hướng nghiệp được điều hành bởi ban tư vấn là các giáo viên chuyên trách hướng nghiệp.

Hỗ trợ học sinh tìm hiểu về tính cách, khả năng, năng lực vốn có của mình

Để việc tư vấn hướng nghiệp đạt hiệu quả và có cơ sở khoa học thì rất cần kết hợp với các bài trắc nghiệp về tính cách, năng lực trí tuệ của học sinh. Qua đó, học sinh sẽ hiểu hơn về bản thân mình và có cơ sở để đối chiếu với những yêu cầu của nghề nghiệp để đưa ra sự lựa chọn cho phù hợp. Ngoài ra, nhà trường cũng cần mời các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp có uy tín, kết hợp với các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và đặc biệt là doanh nghiệp để hỗ trợ tư vấn cho học sinh.