Nhiều đối tượng chưa được học nghề
Theo khảo sát của Oxfam, hầu hết các tỉnh đều thúc đẩy việc học nghề, truyền nghề, gắn kết đào tạo nghề với doanh nghiệp để tạo việc làm tại chỗ cho đồng bào dân tộc thiểu số... báo cáo đạt được mục tiêu “tỉ lệ lao động có việc làm sau học nghề đạt 70%” trong giai đoạn 2011 - 2015. Tuy nhiên, theo khảo sát hiện chỉ có 3% dân tộc thiểu số trong độ tuổi lao động được đào tạo nghề. Những khó khăn và hạn chế cố hữu về địa lý và nhận thức đã khiến nhiều lao động nghèo, dân tộc thiểu số ít được tiếp cận với các lớp đào tạo nghề.
Bên cạnh đó, một số địa phương tổ chức các lớp học chưa phù hợp, các hộ tham gia dàn trải, chưa đúng đối tượng... Tại đa số các địa bàn khảo sát, cán bộ thôn có xu hướng lựa chọn hộ khá, hộ biết chữ, hộ đã có kinh nghiệm làm nghề tham gia học nghề chăn nuôi và trồng trọt, dẫn đến các đối tượng nghèo càng khó tiếp cận. Các hạn chế này đã khiến cho nhiều đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chưa được đào tạo nghề.
Ông Ma Quang Trung - Cục trưởng Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn - cho biết: Đào tạo nghề cho lao động nông thôn được đánh giá có vai trò quan trọng, đặc biệt trong thời kỳ hội nhập và cạnh tranh như hiện nay. Nhưng qua khảo sát trên nhiều địa phương, tại các lớp học còn nhiều đối tượng chưa thực sự phù hợp. Để thực hiện kế hoạch nâng cao hiệu quả đào tạo nghề lao động nông thôn, hướng đến giảm nghèo ở vùng dân tộc thiểu số cần rà soát lại các chương trình, giáo trình trước đó để hoàn thiện; cập nhật, bổ sung các chương trình, giáo trình nghề nông nghiệp cho phù hợp với điều kiện thực tiễn và thời gian học. Trong giai đoạn tới, chúng ta cần phải đạt 80% người được đào tạo có nghề mới hoặc tiếp tục nghề cũ nhưng thu nhập cao hơn trước.
Đồng bộ các giải pháp
Những năm qua, được sự quan tâm của Chính phủ, chương trình đào tạo nghề cho lao động nông thôn đã đạt kết quả tích cực. Nhiều mô hình tại nông thôn có kết quả rõ rệt, không chỉ nâng cao trình độ nghề, tạo việc làm mới, tăng thu nhập mà còn góp phần thay đổi nhận thức. Tuy nhiên, vẫn còn thách thức, đó là: Ngành nghề nông thôn còn lúng túng, lẫn lộn giữa công nghiệp, nông nghiệp, thiên nhiều về tập huấn khuyến nông; chương trình đào tạo nghề nội dung giáo trình, kiến thức còn chưa phù hợp; quy định của Nhà nước còn bất cập giữa các nội dung trung hạn, ngắn hạn, dài hạn.
Trong giai đoạn 2017 - 2020, chi phí dành cho đào tạo nghề nông thôn khoảng 1.750 tỉ đồng, theo nhiều chuyên gia, để sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí này, cần nắm rõ đối tượng thực sự cần thiết.
Cụ thể, thúc đẩy việc ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể và sổ tay thực hành nhằm thực hiện Quyết định 971/QĐ-TTg, trong đó chú trọng tích hợp chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho các đối tượng khác nhau như: Người khuyết tật, phụ nữ, thanh niên, người nghèo, người DTTS ở địa bàn đặc biệt khó khăn… vào chung một văn bản, áp dụng chung cơ chế và quy trình thực hiện.
Tiến hành bổ sung hỗ trợ đào tạo nghề cho cả đối tượng người lao động di cư, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng khác có khả năng lao động và có nhu cầu học nghề. Chú trọng đào tạo nghề bổ sung, chuyên sâu cho nhóm nông dân nòng cốt để tạo hiệu ứng tiên phong, tận dụng tiềm năng thế mạnh của từng địa phương. Ngoài ra là yêu cầu đẩy mạnh đào tạo nghiệp vụ sư phạm và kỹ năng nghề cho đội ngũ giáo viên ở các trung tâm giáo dục nghề nghiệp chưa đủ giáo viên cơ hữu...
