Theo Wall Street Journal, sau khi xảy ra cuộc tập kích bằng máy bay không người lái (UAV) của Ukraine trong chiến dịch "mạng nhện", câu hỏi được đặt ra là vì sao các oanh tạc cơ chiến lược, vốn là một phần trong bộ ba răn đe hạt nhân và là vũ khí rất khó thay thế của Nga, lại nằm phơi mình ở nơi trống trải như vậy.
Ông Michael Flynn, người giữ chức Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu của ông Donald Trump, đã có lý giải cho câu hỏi này: "Chúng buộc phải nằm ở vị trí có thể quan sát rõ, do đây là nghĩa vụ được quy định trong hiệp ước hạt nhân giữa Nga và Mỹ. Và tình báo Ukraine có thể đã lợi dụng điều này".
Tướng Flynn đề cập hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START được Mỹ và Nga ký kết tại Cộng hòa Czech hồi năm 2010, có hiệu lực năm 2011 và được gia hạn thêm 5 năm vào năm 2021, ngay sau khi ông Joe Biden nhậm chức Tổng thống.
Hiệp ước New START quy định mỗi bên không được triển khai quá 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và oanh tạc cơ mang vũ khí hạt nhân, số lượng đầu đạn hạt nhân trên các phương tiện này cũng không được vượt quá 1.550.
Các oanh tạc cơ Nga được nêu trong hiệp ước New START gồm Tu-95MS và Tu-160, trong khi của Mỹ là B-52G/H, B-1B và B-2 Spirit.
Hiệp ước thiết lập cơ chế thanh tra và xác thực nghiêm ngặt, trong đó có thị sát tại chỗ, trao đổi dữ liệu và cung cấp thông tin từ xa, nhằm bảo đảm tuân thủ điều khoản và xây dựng lòng tin giữa hai nước.
Một điều khoản quan trọng của New START là quy định về "không cản trở sử dụng biện pháp kỹ thuật quốc gia (NTM)" trong hoạt động thanh sát.
"New START cho phép sử dụng các biện pháp kỹ thuật quốc gia, như vệ tinh, để xác minh theo cách phù hợp với luật pháp quốc tế. Hiệp ước còn có các điều khoản rõ ràng về cấm cản trở NTM hoặc sử dụng những biện pháp che giấu có thể ngăn cản hoạt động giám sát bằng NTM", tướng Michael Flynn nhắc đến tài liệu về New START của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Điều này đồng nghĩa oanh tạc cơ của Nga và Mỹ thường đậu ở ngoài trời để vệ tinh đối phương có thể giám sát. Tờ Wall Street Journal cũng chỉ ra rằng Mỹ và Nga thường để oanh tạc cơ chiến lược ngoài trời và ở những nơi dễ nhìn thấy, vì cả lý do tác chiến cũng như tuân thủ các thỏa thuận.
Hồi tháng 2 năm 2023, Nga tuyên bố đình chỉ tham gia New START, song không rút khỏi hiệp ước này. New START vẫn sẽ có hiệu lực tới ngày 5 tháng 2 năm 2026.
Hôm 2 tháng 6, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) tuyên bố chiến dịch tập kích "Mạng nhện" trước đó một ngày đã đánh trúng 41 máy bay các loại ở 5 căn cứ Nga, gồm phi cơ cảnh báo sớm A-50, oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS, Tu-22M3 và Tu-160, khiến 13 chiếc bị phá hủy và số khác bị hư hại.
Dựa trên dữ liệu nguồn mở tính đến hết ngày 3 tháng 6, đòn tấn công của Ukraine đã phá hủy ít nhất 5 oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS, 4 chiếc Tu-22M3 và một vận tải cơ An-12, đồng thời làm hư hại 3 máy bay Tu-95MS, tất cả đều ở hai căn cứ ở tỉnh Murmansk và Irkutsk.
Hình ảnh vệ tinh chụp các sân bay cho thấy nhiều oanh tạc cơ Nga đậu ở bãi đỗ lộ thiên, thay vì cất trong nhà chứa hoặc công trình kiên cố.
Điều này khiến chúng rất dễ bị vệ tinh do thám phát hiện, cũng như cho phép thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) của Ukraine dễ dàng tập kích gây thiệt hại lớn.
