Vòng xoắn suy dinh dưỡng
Theo kết quả của nhiều nghiên cứu, các tác giả đã đưa ra chu trình vòng xoắn của suy dinh dưỡng: Phụ nữ tuổi sinh đẻ, phụ nữ trước khi mang thai có tình trạng dinh dưỡng kém (thấp bé, nhẹ cân hay suy dinh dưỡng (SDD) trường diễn) sẽ có nguy cơ sinh ra trẻ có cân nặng sơ sinh thấp (dưới 2.500g – gọi là SDD bào thai).
Trẻ có cân nặng sơ sinh thấp ảnh hưởng trước mắt là chậm phát triển thể lực (chiều cao, cân nặng), kèm theo đó là phát triển não bộ kém, ảnh hưởng lập trình chuyển hóa của glucoza, lipid, protein hoc mon/gen...
Về lâu dài, những trẻ SDD từ khi sinh ra thường có khả năng nhận thức và học tập kém, khả năng miễn dịch và lao động kém. Những trẻ này cũng dễ bị mắc các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng như: Bệnh đái tháo đường, béo phì, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, ung thư... Đồng thời, trẻ có nguy cơ cao trở thành những trẻ vị thành niên bị còi cọc.
Những nữ vị thành niên bị SDD sẽ có nguy cơ phát triển thành những phụ nữ thấp bé nhẹ cân. Hậu quả là khi mang thai sẽ sinh ra những trẻ bị SDD bào thai (có cân nặng sơ sinh thấp); những trẻ có cân nặng sơ sinh thấp (dưới 2.500g) lại có nguy cơ bị SDD cao hơn. Do vậy, người ta gọi đây là cái vòng xoắn luẩn quẩn của SDD.
Cân nặng ở mức “nên có”
Người trưởng thành từ 25 tuổi trở nên thường có cân nặng và chiều cao được duy trì ổn định, đặc biệt là chiều cao. Tình trạng dinh dưỡng người trưởng thành có sự thay đổi, khi cân nặng giảm hoặc tăng cân. Vì vậy, mỗi người chúng ta cần biết cách tính số cân nặng ở “mức nên có” của mình để duy trì sức khỏe, phòng tránh bị thừa cân/béo phì và SDD.
Với người Việt Nam khi chỉ số cơ thể (BMI) < 18,5 là người có cân nặng thấp hay bị gầy/thiếu năng lượng trường diễn. Người bị thiếu năng lượng trường diễn là do không ăn đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết theo nhu cầu của cho cơ thể, tức là mức tiêu hao năng lượng của cơ thể nhiều hơn mức năng lượng ăn vào diễn ra trong cả một thời gian dài.
Vì vậy, chế độ dinh dưỡng hợp lý, dinh dưỡng theo nhu cầu và lối sống lành mạnh cần phải thực hiện sớm khi trẻ ở giai đoạn vị thành niên và phụ nữ tuổi sinh đẻ để có một vòng đời mới “thế hệ trẻ mới sinh ra” thoát khỏi vòng xoắn của SDD một cách bền vững.
Để tăng cân với người có cân nặng thấp hay bị gầy/SDD trường diễn thì cần ăn thêm tinh bột, chất béo và tăng lượng thức ăn hàng ngày. Tuy nhiên, lượng tăng cũng không nên quá nhiều làm cơ thể khó tiêu hóa, hấp thu hết dẫn đến đầy bụng, rối loạn tiêu hóa hoặc chuyển sang xu hướng thừa cân/béo phì. Ngoài ra, cần có chế độ lao động hợp lý, không nên làm việc căng thẳng quá sức, nên dành thời gian nghỉ ngơi thoải mái và ngủ đầy đủ.
- Phụ nữ tuổi sinh đẻ, phụ nữ có thai bị SDD trường diễn, thiếu các vi chất dinh dưỡng khi mang thai dễ có nguy cơ bị đẻ non, sảy thai, dị tật ống thần kinh.
- Trẻ có cân nặng sơ sinh thấp, thường bị thiếu các vi chất dinh dưỡng (vitamin A, sắt, kẽm) dẫn đến dễ bị mắc các bệnh nhiễm trùng là nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng tới sự phát triển về thể lực, tầm vóc và trí tuệ của trẻ khi trưởng thành (trẻ bị thấp bé nhẹ cân khi trưởng thành).
