Chủ yếu có trong cá béo hoặc các nguồn thực vật, cả hai loại axit béo thiết yếu này đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động bình thường của não, cũng như hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.
Cơ thể không thể tự sản xuất bất kỳ loại axit béo nào trong số này, điều đó có nghĩa là chúng phải được hấp thụ qua nguồn thực phẩm hoặc dùng viên uống bổ sung dầu cá để bổ sung omega-3 hoặc omega-6.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa omega-3 với nguy cơ thấp hơn đối với việc mắc các bệnh như bệnh suy giảm trí tuệ và bệnh tim, cũng như cải thiện sức khỏe của mắt. Các nghiên cứu khác cho thấy omega-6 có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và giảm viêm trong cơ thể.
Hiện nay, các nhà nghiên cứu từ Đại học Georgia cho biết axit béo omega-3 và omega-6 cũng có thể bảo vệ chống lại một số loại ung thư.
Nghiên cứu này vừa được công bố trên Tạp chí Ung thư Quốc tế.
Tại sao lại tập trung vào axit béo omega-3 và omega-6?
Đối với nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu y tế từ hơn 250.000 người được liệt kê trong UK Biobank (Ngân hàng sinh học của Vương quốc Anh) đã được theo dõi trong hơn 10 năm, tập trung vào sự hiện diện của omega-3 và omega-6 trong máu của họ và tỷ lệ mắc 19 loại ung thư cụ thể.
"Đã có sự quan tâm lớn đến lợi ích sức khỏe của axit béo omega-3 và omega-6", Kaixiong 'Calvin' Ye, Tiến sĩ, phó giáo sư tại Khoa Di truyền học ở Cao đẳng Nghệ thuật và Khoa học Franklin thuộc Đại học Georgia và là tác giả liên hệ của nghiên cứu này cho biết với Medical News Today.
"Tuy nhiên, việc tìm ra bằng chứng kết luận chủ yếu là khó khăn vì, một là rất khó để đo chính xác lượng thức ăn họ ăn vào — lượng thức ăn tự báo cáo hoặc bổ sung dầu cá không chính xác hoặc bị thiên vị. (Và) hai là cần có một mẫu nghiên cứu lớn và mẫu này cần được theo dõi trong nhiều năm để có đủ số lượng ca mắc bệnh", ông nói.
“May mắn thay, chúng tôi có thể tiếp cận một nhóm theo chiều dọc gồm hơn 500.000 người tham gia, nghiên cứu UK Biobank. Những người tham gia này đã được theo dõi trong khoảng 13 năm. Trong khoảng 250.000 người tham gia, có các phép đo nồng độ axit béo omega-3 và omega-6 trong máu. Các phép đo này là các dấu ấn sinh học khách quan, phản ánh lượng axit béo omega-3 và omega-6 trong chế độ ăn uống của một người,” Ye tiếp tục.
“Một trong những nghiên cứu trước đây của chúng tôi đã sử dụng nhóm này. Người ta thấy rằng những người có nồng độ omega-3 và omega-6 cao hơn ít có khả năng tử vong vì ung thư hơn. So với những người có nồng độ thấp nhất, những người có nồng độ omega-3 (hoặc omega-6) cao nhất có giảm đi 20% khả năng tử vong vì ung thư. Trong nghiên cứu hiện tại, chúng tôi đã hỏi liệu axit béo omega-3 và omega-6 có liên quan đến các ca mắc ung thư mới hay không,” ông nói thêm.
Nồng độ omega-3, omega-6 cao liên quan đến nguy cơ ung thư nói chung thấp hơn
Khoảng 30.000 người tham gia nghiên cứu đã bắt đầu mắc ung thư trong thời gian nghiên cứu.
Trong số 19 loại ung thư mà Ye và nhóm của ông tập trung nghiên cứu, họ phát hiện ra rằng nồng độ omega-3 và omega-6 trong máu cao hơn có liên quan đến tỷ lệ mắc ung thư nói chung thấp hơn.
Những người tham gia nghiên cứu có nồng độ omega-3 trong máu cao có tỷ lệ mắc ung thư hệ tiêu hóa thấp hơn — bao gồm ung thư ruột kết và dạ dày — cũng như ung thư phổi.
Những người có nồng độ omega-6 cao hơn có nguy cơ mắc 14 trong số 19 loại ung thư thấp hơn, bao gồm ung thư não, tuyến giáp, thận, bàng quang, phổi, tuyến tụy và ruột kết.
“Nghiên cứu của chúng tôi đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh về mối liên hệ bảo vệ của cả axit béo omega-3 và omega-6 với tỷ lệ mắc ung thư, bao gồm ung thư nói chung và 14 trong số 19 loại ung thư cụ thể. Nhìn chung, những phát hiện này ủng hộ việc tăng lượng chất béo không bão hòa — tức là axit béo omega-3 và omega-6 — để giảm nguy cơ ung thư”. - Tiến sĩ Kaixiong ‘Calvin’ Ye cho hay.
“Các nghiên cứu trong tương lai cần làm rõ sự khác biệt giữa omega-3 và omega-6 giữa các loại ung thư. Lưu ý, ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư duy nhất đi ngược lại xu hướng chung và cho thấy mối liên hệ cùng chiều với omega-3. Chúng tôi không phải là nghiên cứu [đầu tiên] báo cáo mối liên hệ làm tăng nguy cơ này, nhưng lời giải thích cơ bản vẫn chưa được biết”, Ye cho biết.
“Hơn nữa, chúng tôi phát hiện ra rằng mối liên hệ bảo vệ của omega-3 với ung thư nói chung mạnh hơn ở nhóm tuổi trẻ hơn và ở phụ nữ. Mặt khác, mối liên hệ bảo vệ của omega-6 với ung thư nói chung mạnh hơn ở nhóm tuổi lớn hơn, ở nam giới và ở những người hiện đang hút thuốc. Các nghiên cứu trong tương lai nên đề cập những tác động khác nhau này trong các phân nhóm dân số”, Ye nói thêm.
Những phát hiện này có thể áp dụng cho nhóm nhân khẩu học rộng hơn không?
Sau khi xem xét nghiên cứu này, Nilesh Vora, bác sĩ y khoa, bác sĩ huyết học được hội đồng chứng nhận, bác sĩ ung thư và giám đốc y khoa của Viện Ung thư MemorialCare Todd tại Trung tâm Y tế Long Beach ở Long Beach, California, Mỹ, đã nói với MNT rằng ông thấy những phát hiện của nghiên cứu này rất đáng suy ngẫm.
"Tôi nghĩ rằng thật thú vị khi nghĩ về câu hỏi mà chúng ta luôn được hỏi, đó là chế độ ăn uống và những gì chúng ta nạp vào ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư như thế nào? Và đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên có thể xuất hiện mối liên hệ đó", Vora cho biết.
"Tỷ lệ mắc ung thư đang gia tăng trong xã hội của chúng ta và câu hỏi đặt ra là làm thế nào để chúng ta có thể giảm tỷ lệ này?", ông tiếp tục. "Và đây trở thành một trong những cách quan trọng để thực sự đưa ra quyết định đó là xem xét những thay đổi về chế độ ăn uống, xem xét các biến số bảo vệ đối với chúng ta và có thể tư vấn cho bệnh nhân, giáo dục bệnh nhân về tầm quan trọng của việc sống một lối sống lành mạnh nhất có thể".
Đối với các bước tiếp theo trong nghiên cứu này, Vora cho biết ông muốn thấy sự làm rõ về cách axit béo omega-3 và omega-6 có thể giúp giảm nguy cơ ung thư, cũng như liệu nghiên cứu này có thể được áp dụng rộng rãi cho các nhóm xã hội khác hay không.
“Nếu bạn nhìn vào nhóm nhân khẩu học mà (họ) đang làm việc cùng, thì đó là một nhóm nhân khẩu học hẹp hơn. Vì vậy, tôi nghĩ rằng chúng ta chắc chắn cần phải nói rằng, chúng ta cũng có thể lặp lại nghiên cứu này ở các nhóm dân số khác và rút ra từ đây để có thể nói rằng không chỉ những người ở Vương quốc Anh được hưởng lợi từ nghiên cứu này, như có tổ tiên là người châu Âu, thuộc dân tộc da trắng, mà còn ở một bộ phận dân số rộng hơn nữa”, ông giải thích.
Những phát hiện không có gì đáng ngạc nhiên
Medical News Today cũng đã trao đổi với Monique Richard, một chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký và là chủ sở hữu của Nutrition-In-Sight, về nghiên cứu này.
“Tôi không ngạc nhiên trước những phát hiện của nghiên cứu này vì đã được chứng minh khá rõ ràng rằng việc tiêu thụ các nguồn axit béo lành mạnh khác nhau là rất cần thiết cho sức khỏe toàn thân và được cho là có tác dụng ngăn ngừa và giảm nguy cơ ung thư, bệnh mãn tính và các tình trạng khác liên quan đến tình trạng viêm và sức khỏe tế bào. Chúng cũng hỗ trợ sức khỏe huyết mạch và chức năng nhận thức”, Richard giải thích.
“Các loại thực phẩm giàu axit béo omega-3 và omega-6 — cá, các loại hạt, hạt giống và nhiều loại thực vật biển — cũng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng có lợi khác như protein, khoáng chất và vitamin như kali, selen, canxi, (và) vitamin E, A và D, v.v. Tất cả những chất này kết hợp với nhau để hỗ trợ sức khỏe, chức năng tế bào và hệ thống tối ưu” - Thạc sĩ Monique Richard, Thạc sĩ, Chuyên gia dinh dưỡng cho hay.
Cách tăng axit béo thiết yếu trong chế độ ăn
Đối với những độc giả muốn tăng lượng axit béo thiết yếu, Richard khuyên nên trước tiên tập trung vào thực phẩm như nguồn chính để đáp ứng các chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng cơ bản của chúng ta, nếu có thể.
“Với sự lựa chọn như thực phẩm chức năng để bổ sung, không phải là để thay thế, khi có thể, liên quan đến tình trạng, hoàn cảnh sinh lý, nhu cầu tăng lên, thiếu hụt hoặc các yếu tố áp dụng khác khi thích hợp”, cô nói thêm.
Theo Richard, các loại thực phẩm giàu axit béo omega-3, omega-6 hoặc cả hai bao gồm:
Nguồn thực vật:
- Hạt lanh
- Hạt chia
- Quả óc chó
- Đậu nành
- Hạt cây gai dầu
- Rong biển
- Tảo
- Mầm lúa mạch
- Hạt hướng dương
- Đậu phụ
- Rau bina và rau lá xanh
- Rau sam
Các nguồn động vật, đặc biệt là cá nước lạnh, có hàm lượng thủy ngân thấp hơn, là nguồn giàu axit béo omega-3. Hai khẩu phần (85-110 gam mỗi khẩu phần) một tuần cho một người lớn trung bình là lượng khẩu phần được khuyến nghị. Để nhớ một số nguồn có lợi, hãy nghĩ đến từ viết tắt S.M.A.S.H.
- Cá hồi
- Cá thu
- Cá cơm
- Cá mòi
- Cá trích
- Cá ngừ
- Cá hồi
- Cá tuyết và các loại cá khác
“Tỷ lệ axit béo omega-6 so với axit béo omega-3 và chất lượng nguồn gốc của chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc liệu các chất dinh dưỡng này có mang lại lợi ích hay có hậu quả hay không — cùng với nhiều yếu tố riêng biệt của từng người như sức khỏe hệ vi sinh vật và di truyền”, Richard cho biết.
“Điều quan trọng là phải hiểu những gì cần tìm kiếm khi cân nhắc thực phẩm chức năng bổ sung, lượng như thế nào có thể phù hợp với bạn, mục đích và thời gian sử dụng. Làm việc với một chuyên gia dinh dưỡng đã đăng kí, dược sĩ và nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn cùng nhau để tìm hiểu điều gì có thể tốt nhất cho bạn với tư cách là một cá nhân là điều rất quan trọng”, cô nói thêm.
