Thành công của mô hình điểm
Triển khai Quyết định số 281/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ và cộng đồng đến năm 2020”, huyện Điện Biên đã cụ thể hóa theo 2 giai đoạn: Xây dựng mô hình thí điểm và triển khai đại trà. Trong 2 năm 2014 - 2015, ngành GD-ĐT huyện Điện Biên phối hợp chặt chẽ với Hội Khuyến học các cấp tập trung xây dựng thí điểm mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập”. Hội Khuyến học huyện tham mưu UBND huyện chọn 3 xã gồm: Thanh Chăn, Mường Nhà và Mường Phăng (3 vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau) để thực hiện thí điểm trong tháng 11, 12/2014. Mỗi xã chọn 2 thôn bản, mỗi thôn bản chọn 5 gia đình và 2 dòng họ.
Với 6 thôn bản, 6 dòng họ, 30 gia đình tham gia xây dựng thí điểm các mô hình học tập, sau thời gian thực hiện, 30/30 gia đình được công nhận “Gia đình học tập”; 6/6 dòng họ đạt “Dòng họ học tập” và 6/6 thôn bản đạt “Cộng đồng học tập”.
“Trong 5 năm qua, Phòng GD&ĐT huyện luôn phối hợp chặt chẽ với Hội Khuyến học, tích cực tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo thực hiện phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ. Do có sự chuẩn bị chu đáo từ khâu khảo sát, lựa chọn các gia đình, dòng họ, thôn bản tham gia thí điểm đến khâu chỉ đạo thực hiện và giám sát kiểm tra nên kết quả thí điểm tại 3 xã nói riêng và toàn huyện nói chung hoàn thành theo đúng kế hoạch của UBND tỉnh. Nhiều kết quả tích cực được Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam đánh giá cao”, ông Đặng Quang Huy - Phó Trưởng phòng GD&ĐT huyện Điện Biên chia sẻ.
Tiếp tục lan tỏa
Năm 2015, huyện Điện Biên tổ chức sơ kết thí điểm, rút kinh nghiệm và triển khai thực hiện đại trà các mô hình học tập tại 25/25 xã. Từ năm 2016 đến nay, việc xây dựng các mô hình “gia đình học tập”, “dòng họ học tập” và “cộng đồng học tập” được thực hiện sâu, rộng, đạt nhiều kết quả nổi bật.
“Xây dựng gia đình học tập là điều kiện quan trọng, yếu tố đầu tiên của quá trình xây dựng xã hội học tập. Bởi được công nhận Gia đình học tập phải bảo đảm các điều kiện về học tập của trẻ em, người lớn và tác động hiệu quả của học tập.
Hàng năm, Hội Khuyến học các xã đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động các hộ gia đình đăng kí tham gia, tổ chức bình xét và tham mưu UBND xã công nhận các gia đình đạt gia đình học tập theo hướng dẫn của các cấp hội. Nhờ đó, số hộ đăng ký và được công nhận tăng từng năm. Số trẻ em được đi học MN, tiểu học và THCS, người lớn tiếp cận điều kiện học tập dần cải thiện. Số học sinh đỗ đại học, cao đẳng không còn là chuyện xa vời”, ông Nguyễn Hữu Khởi, nguyên Chủ tịch UBND huyện Điện Biên chia sẻ.
Thống kê cho thấy, bình quân hàng năm trên địa bàn huyện Điện Biên có trên 79% số hộ gia đình đăng kí xây dựng “Gia đình học tập”. Tỷ lệ hộ gia đình được công nhận “Gia đình học tập” đạt từ 80% trở lên. Năm 2019 có hơn 86% số hộ gia đình được công nhận Gia đình học tập. Tính đến thời điểm hiện tại, địa phương này có hơn 90% hộ gia đình đăng kí xây dựng “Gia đình học tập” (số hộ giảm do 4 xã sát nhập vào thành phố Điện Biên Phủ từ 1/1/2020).
“Từ năm 2015 – 2019, toàn huyện có 73% HS tốt nghiệp THCS tiếp tục học THPT hoặc học nghề. Trong đó, năm 2019 tỷ lệ này đạt 81,4%. 5 năm gần đây, huyện có 2.518 HS đỗ các trường ĐH, CĐ, trung cấp chuyên nghiệp. Kết quả trên là minh chứng khẳng định sự quan tâm, chăm lo cho công tác khuyến học của các gia đình, dòng họ, cộng đồng; là động lực để thúc đẩy ý thức học tập của các thế hệ sau”, ông Nguyễn Hữu Khởi cho biết.
Cũng theo ông Khởi, huyện Điên Biên có 235 dòng họ. Phần lớn dòng học làm tốt việc vận động các hộ gia đình tham gia phong trào gia đình, dòng họ học tập thông qua việc xây dựng quỹ khuyến học để khen thưởng cho con cháu đạt thành tích trong học tập và đỗ đạt cao. Hàng năm, có trên 40% dòng họ đạt “Dòng họ học tập”. Có nhiều dòng họ học tập tiêu biểu như: Dòng họ Mùa ở xã Hua Thanh; họ Vi, họ Lường ở xã Thanh Nưa; họ Bùi ở xã Noong Luống; họ Nguyễn ở xã Thanh Chăn; họ Trần ở xã Pom Lót và họ Vàng ở xã Mường Nhà.
Trên cơ sở kết quả đã đạt được của mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng học học tập”, việc xây dựng “Cộng đồng học tập” có chuyển biến tích cực. Bình quân mỗi năm trên 78% thôn, bản tham gia đăng kí xây dựng cộng đồng học tập. Điển hình như năm 2020, huyện Điện Biên có xấp xỉ 97% thôn bản đăng kí; tỷ lệ thôn bản được công nhận “Cộng đồng học tập” hàng năm đều đạt trên 76%.
Ông Khởi cho hay: Phong trào học tập suốt đời đã len lỏi vào từng thôn bản, hộ gia đình. Người lớn có ý thức học tập đã hun đúc thói quen cho thế hệ sau. Tiếp nối truyền thống gia đình, dòng họ, thế hệ trẻ đã, đang góp phần làm thay đổi diện mạo quê hương, tư duy, nhận thức về việc học.
