Biết rõ hiện trạng yếu kém nhưng vẫn không xin ý kiến HĐQT
Bảy người bị xét xử về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (điều 165 Bộ luật Hình sự 1999) gồm ông: Đinh La Thăng (cựu chủ tịch HĐQT PVN), Nguyễn Xuân Sơn (cựu phó tổng giám đốc PVN), Ninh Văn Quỳnh (cựu phó tổng giám đốc PVN), Nguyễn Xuân Thắng (63 tuổi, cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN), Nguyễn Thanh Liêm (63 tuổi, cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN), Vũ Khánh Trường (64 tuổi, cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN), Phan Đình Đức (58 tuổi, cựu thành viên Hội đồng Thành viên PVN). Riêng ông Quỳnh bị truy tố thêm tội lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản (điều 280 Bộ luật Hình sự 1999).
Cáo trạng số 13 của Viện KSND Tối cao nêu rõ, sau khi Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) không được thành lập Ngân hàng TMCP Hồng Việt, bị cáo Đinh La Thăng - nguyên Chủ tịch HĐQT - đã chỉ đạo ông Nguyễn Ngọc Sự (Phó Tổng Giám đốc PVN) và Nguyễn Xuân Sơn (Trưởng ban trù bị thành lập Ngân hàng TMCP Hồng Việt) làm việc với một số tổ chức tín dụng để thỏa thuận việc góp vốn, trong đó có Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank).
Tháng 9/2008, Nguyễn Xuân Sơn và Hà Văn Thắm, nguyên Chủ tịch HĐQT Oceanbank, trao đổi, bàn bạc về việc PVN góp vốn, trở thành cổ đông chiến lược của Oceanbank. Do Oceanbank đang có nhu cầu tăng vốn điều lệ để hoạt động và nhận thấy PVN là đơn vị có tiềm lực kinh tế, có nhiều nguồn vốn, Hà Văn Thắm đã đồng ý với đề nghị của Nguyễn Xuân Sơn.
Ngày 17/9/2008, Hà Văn Thắm được Nguyễn Xuân Sơn mời đến trụ sở PVN để gặp gỡ, làm việc với đại diện PVN, trong đó có bị cáo Thăng. Hai bên thống nhất thỏa thuận PVN tham gia góp vốn khi Oceanbank tăng vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng trong năm 2008 bằng hình thức PVN góp 20% vốn điều lệ (tương đương 400 tỷ đồng) và các cổ đông là cán bộ công nhân viên của PVN đã tham gia góp vốn thành lập Ngân hàng TMCP Hồng Việt là 10% vốn điều lệ Oceanbank. Đồng thời, Oceanbank tiếp nhận số cổ đông này về làm việc và tiếp nhận cơ sở vật chất, thiết bị đã được Ban trù bị thành lập Ngân hàng TMCP Hồng Việt đầu tư, mua sắm.
Căn cứ vào kết quả làm việc với đại diện Oceanbank, ngày 18/9/2008, ông Nguyễn Ngọc Sự ký văn bản số 140B/CVNB-NNS gửi bị cáo Thăng báo cáo kết quả đàm phán với Hà Văn Thắm kèm theo báo cáo đánh giá sơ bộ các chỉ tiêu tài chính của Oceanbank.
 |
| Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn bị dẫn giải vào tòa sáng 19/3. Ảnh: Giang Huy/VnExpress |
Cùng ngày 18/9/2008, mặc dù không tổ chức cuộc họp HĐQT, không lấy ý kiến các thành viên HĐQT nhưng bị cáo Thăng đã ký Thỏa thuận số 6934 với Hà Văn Thắm để PVN tham gia góp vốn vào Oceanbank theo các nội dung hai bên đã thống nhất. Sau khi đã ký thỏa thuận với Hà Văn Thắm, ngày 22/9/2008, bị cáo Thăng có bút phê “xin ý kiến các TV HĐQT” trên văn bản số 140B ngày 18/9/2008 của ông Nguyễn Ngọc Sự.
Ngày 29/9/2008, ông Sự ký tiếp văn bản số 146 gửi HĐQT đánh giá về năng lực của Oceanbank. Từ đó, PVN kết luận về tình hình hoạt động của Oceanbank: “Oceanbank là Ngân hàng TMCP có quy mô hoạt động nhỏ (tổng tài sản đến hết tháng 6/2008 là hơn 10 nghìn tỷ đồng).
Trong Quý II/2008, Oceanbank không tiếp tục trích lập dự phòng rủi ro tín dụng mặc dù các khoản vay dưới chuẩn vẫn gia tăng. Do đó, số liệu tháng 6 cho thấy sẽ phát sinh lỗ nếu ngân hàng hạch toán đúng các khoản thu nợ và tiến hành rà soát lại hoạt động tín dụng, lập dự phòng cho hoạt động đầu tư.
Hiện nay, Oceanbank đang đứng trước bài toán nặng nề nhất về khả năng đứng vững và có thể phát triển trong giai đoạn thị trường tài chính tiền tệ đang có nhiều biến động, cạnh tranh khốc liệt ở một tương lai rất gần khi khả năng thanh khoản kém, vốn và tiềm lực tài chính thấp, chất lượng tài sản thấp…”.
Như vậy, bị cáo Đinh La Thăng biết rõ hiện trạng yếu kém của Oceanbank nhưng không đưa ra bàn bạc, thảo luận và xin ý kiến HĐQT.
Lý do gây thiệt hại cho PVN 800 tỷ đồng
Ngày 30/9/2008, trong cuộc họp HĐQT PVN do bị cáo Thăng chủ trì, Nguyễn Xuân Sơn có báo cáo việc Oceanbank mời PVN tham gia góp vốn, trong đó PVN góp 20%, cán bộ công nhân viên góp 10%. Từ thời điểm này, các thành viên trong HĐQT PVN mới biết được việc PVN có chủ trương góp vốn vào Oceanbank trong khi bị cáo Thăng đã ký thỏa thuận góp vốn với Hà Văn Thắm từ ngày 18/9/2008.
Tại Cơ quan điều tra, Hà Văn Thắm khai, do đang cần tăng vốn điều lệ và tìm đối tác có tiềm lực về tài chính, Thắm đã đồng ý ký Thỏa thuận hợp tác số 6934 ngày 18/9/2008 với bị cáo Thăng về việc PVN góp vốn 400 tỷ đồng vào Oceanbank.
Thỏa thuận này là căn cứ pháp lý để đảm bảo cho việc PVN thực hiện góp vốn vào Oceanbank. Trước khi ký Thỏa thuận số 6934, Thắm khẳng định PVN chưa tiếp xúc với Oceanbank để tổ chức khảo sát, thẩm định tình hình hoạt động của Oceanbank.
Các ông, bà Hoàng Xuân Hùng, Trần Ngọc Cảnh và Phan Thị Hòa - nguyên Thành viên HĐQT PVN - khai, trước khi ký Thỏa thuận hợp tác số 6934, bị cáo Thăng không tổ chức họp HĐQT để bàn về chủ trương góp vốn vào Oceanbank. Đến ngày 30/9/2008, trong cuộc HĐQT PVN do bị cáo Thăng chủ trì, các thành viên HĐQT mới biết PVN có chủ trương góp vốn vào Oceanbank.
 |
| Bị cáo Nguyễn Xuân Thắng, cựu thành viên Hội đồng thành viên PVN. Ảnh: Giang Huy/VnEpress |
Hơn 9 năm sau, tháng 3/2017, bị cáo Thăng điện thoại nhờ xác nhận việc HĐQT PVN đã bàn bạc, thống nhất về chủ trương PVN góp vốn vào Oceanbank và giao cho bị cáo Thăng ký Thỏa thuận số 6934 với Oceanbank.
Do cả nể nên ông Hùng, ông Cảnh, bà Hòa đã ký xác nhận cho ông Thăng vào Giấy xác nhận ghi ngày 28/3/2017. Trên thực tế, thời điểm bị cáo Thăng ký thỏa thuận góp vốn với Oceanbank, ông Cảnh, ông Hùng và bà Hòa không được bị cáo Thăng trao đổi, bàn bạc. Riêng ông Đỗ Văn Đạo (thành viên HĐQT PVN) không ký xác nhận theo đề nghị của bị cáo Thăng.
Tại cơ quan điều tra, bị cáo Thăng thừa nhận, trước khi ký Thỏa thuận số 6934 với Hà Văn Thắm, với tư cách là Chủ tịch HĐQT PVN, bị cáo đã không thông qua HĐQT và cũng không tổ chức cuộc họp xin ý kiến các thành viên HĐQT bằng văn bản.
Giấy xác nhận có chữ ký của ông Cảnh, ông Hùng, bà Hòa ghi ngày 28/3/2017 đã giao nộp cho Cơ quan điều tra có nội dung HĐQT PVN đã bàn bạc, thống nhất về chủ trương PVN góp vốn vào Oceanbank là không đúng sự thật.
Như vậy, theo cơ quan tố tụng, việc bị cáo Đinh La Thăng chỉ đạo ông Nguyễn Ngọc Sự và Nguyễn Xuân Sơn tiến hành đàm phán với Hà Văn Thắm về việc góp vốn, sau đó trực tiếp ký Thỏa thuận tham gia góp vốn với Hà Văn Thắm trong khi biết rõ khả năng yếu kém của Oceanbank và không thông qua HĐQT là trái các quy định của Nhà nước.
Thỏa thuận tham gia góp vốn số 6934 ngày 18/9/2008 là cơ sở, tiền đề cho việc thực hiện các hoạt động góp vốn trong giai đoạn 2008 đến 2011 của PVN, gây thiệt hại cho PVN 800 tỷ đồng.
