Người sống sót với làn da cháy xém đã bắt đầu vẽ nên câu chuyện về đời họ, song kỳ diệu nhất trong số đó là chuyện người đàn ông dính phải luồng điện tới 200 triệu Vôn từ luồng sét đi nhanh với tốc độ 1/3 vận tốc ánh sáng, ấy thế mà ông vẫn sống! Đó là chuyện của Jaime Santana và định mệnh đã xảy ra cho ông ngay buổi chiều ngày thứ Bảy của tháng 4 năm 2016. Jaime sống sót với cơ thể chằng chịt thương tích, quần áo cháy hết và chiếc mũ rơm cháy thành than.
 |
| Jaime Santana (trái), người thành phố Phoenix (tiểu bang Arizona, Mỹ) bị trúng dòng điện lên tới 200 triệu Vôn từ một lần bị sét đánh hồi năm 2016, mà vẫn sống |
Những cú nện từ trời cao
Buổi chiều ngày định mệnh, Jaime đang cưỡi ngựa với người anh rể cùng 2 người khác tại rặng núi đằng sau ngôi nhà của ông anh rể ở ngoại ô thành phố Phoenix (tiểu bang Arizona). Bầu trời mây đen kịt lan theo hướng đi của họ, vì thế toán người phải lùi lại phía sau. Họ gần như đã đến gần ngôi nhà của người anh rể thì thình lình có tiếng sét nổ rền trời. 4 người đàn ông đã nhìn thấy một cột sét, những vệt chớp hình ziczac trên nền trời. Nhưng những giọt mưa bắt đầu đổ xuống khi họ đi vào bãi quây ngựa. Alejandro, người anh rể không nghĩ rằng mình bị dính sét. Lúc tỉnh dậy, ông nằm sóng soài trên nền đất, mình mẩy đau ê ẩm. Chả thấy con ngựa đâu. 2 người bạn kia cũng run rẩy nhưng có vẻ không hề hấn gì. Alejandro mắt dáo dác nhìn xung quanh tìm kiếm Jaime và thấy ông đang nằm ở một bên con ngựa. Alejandro vuốt ve chân ngựa khi ông đi qua. Chân nó cứng như thanh sắt. Rồi thì Alejandro cũng đến bên Jaiime. Ông thảng thốt nhớ lại: “Tôi thấy khói bốc ra nghi ngút. Lửa liếm cháy khắp phần ngực của Jaime”. Liên tiếp 3 lần, Alejandro dập tắt lửa khỏi tay của Jaime. Sau đó có một người hàng xóm từ ngôi nhà ở phía xa chạy tới để giúp đỡ và các nhân viên y tế cũng vừa đến nơi. Cả đám người bắt đầu nhận ra một sự thật “sốc”: Jaime bị sét đánh.
Một chuyện khác, nạn nhân Justin Gauger ao ước mình nhớ lại cảnh khi bị sét đánh – lúc đang câu cá hồi tại một hồ nước gần Flagstaff (Arizona) – nhưng sự việc cứ mơ hồ. Là một ngư phủ cừ khôi, Gauger tỏ ra rất phấn khích trong lần đánh cá hồi này. Hồ đang yên tĩnh thì bất ngờ một trận bão hình thành, bão càng lúc càng mạnh lên kèm mưa đá. Lúc đầu, trước mặt họ là một nền trời trắng. Rồi thì có ánh chớp lóe lên trên nền trời. Bà xã Rachel tin rằng chồng bà đã bị sét đánh. Ông Gauger nhớ lại: ”Khắp người tôi cứng đờ, không thể đi lại được. Tôi có thể cảm nhận khắp người tê rần như hồi nhỏ tôi từng có lần dại dột đút ngón tay vào ổ cắm điện. Tôi thấy một thứ ánh sáng trắng phủ quanh người, khi đó tôi như lọt trong một cái bong bóng”. Justin Gauger bỏng một phần ba cơ thể.
 |
| Bác sĩ Kevin Foster, người điều trị cho nạn nhân Jaime Santara tại Trung tâm y tế Maricopa ở Phoenix |
Nỗi thống khổ thể xác và tinh thần
Theo báo cáo từ 26 quốc gia trên thế giới, sấm sét phải chịu trách nhiệm cho hơn 4.000 trường hợp người tử vong trên khắp thế giới, hàng năm. (Đáng chú ý nhất là khu vực Trung Phi, nơi có mật độ đông đảo người bị sét đánh). Bà Mary Ann Cooper, một bác sĩ cấp cứu đã về hưu ở Chicago và còn là một chuyên gia nghiên cứu sét lâu năm, có hiểu biết sâu sắc rằng làm thế nào sét gây ra chấn thương cho con người, và làm thế nào để có thể tránh sét an toàn. Cứ 10 người bị sét đánh thì 9 người còn sống để kể lại câu chuyện “rợn tóc gáy”. Và các nạn nhân phải chịu nhiều tác động ngắn và dài hạn, cũng như luôn ám ảnh họ: ngừng tim, hay nhầm lẫn, động kinh, hoa mắt chóng mặt, đau cơ, điếc, đau đầu, trí nhớ sút kém, phân tâm, thay đổi nhân cách và đau kinh niên… Những thay đổi trong nhân cách và cảm xúc ở các nạn nhân sống sót, đôi khi họ phát bệnh trầm cảm, căng thẳng gia đình và hôn nhân, hoặc đổ vỡ hạnh phúc. Bà Mary Ann Cooper nhấn mạnh đến hiện tượng “bộ não sốc điện”, ngoài mặt thì không thấy hề hấn gì, nhưng chức năng thì bị tàn phá nghiêm trọng.
Sau nhiều thập niên nghiên cứu, bà Cooper và các chuyên gia sét khác cùng thừa nhận rằng có nhiều câu hỏi chưa được trả lời, ngay trong một lĩnh vực còn ít ngân sách nghiên cứu để bóc tách tìm ra các câu trả lời.
Cuối cùng, bệnh nhân Justin Gauger cũng tìm ra cách để cứu lấy sự trục trặc về nhận thức của mình tại Mayo Clinic. Cùng với các hội chứng sang chấn tâm lý sau chấn thương, bộ não của Gauger có vẻ hoạt động không ăn khớp như nó đã từng có trước khi bị sét đánh. Chính ông Gauger cũng lên tiếng phàn nàn: “Từ ngữ trong đầu tôi chúng cứ rối tung beng lên. Khi tôi nghĩ về thứ mà tôi đang chuẩn bị nói, thì nó lại chệch sang hướng khác. Lắm lúc rất bực bội”. Còn có một sự thống kê cho rằng, cứ 1 triệu người sẽ có 1 người bị sét đánh. Ông Ron Holle, một nhà Khí tượng học Mỹ và là nhà nghiên cứu sét lâu năm, lại lấy con số trong 13.000 người sẽ có 1 người bị sét đánh.
Giải pháp phòng chống sét an toàn
Ông Holle, bà Cooper và một số nhà nghiên cứu sét lâu năm khác tính toán cho rằng sét đánh trực tiếp tạo nên từ 3% đến 5% chấn thương ở con người. Như một quy luật, những khu vực có mức thu nhập cao, đàn ông thường dễ bị sét đánh hơn phụ nữ, họ hay bị tổn thương hoặc bị thiệt mạng vì bị sét đánh; hay ít nhất 2/3 nam giới bị sét đánh trong một thời điểm.
Bạn nên làm gì khi cảm thấy mình bị mắc kẹt giữa các tòa nhà hay xe hơi khi có một cơn bão đang hình thành? Một số hướng dẫn mà bạn đọc nên biết: tránh xa các đỉnh núi, cây có thân cao lớn, hay bất kỳ nguồn nước nào; Không đứng tụm lại thành một đám, mà nên tách ra với khoảng cách 5m/ người để mua lấy sự an toàn và giảm rủi ro bị đa chấn thương do sét đánh; Không nằm xuống vì bạn có nguy cơ tiếp xúc nhiều với dòng diện mặt đất. Còn có một số hướng dẫn vị trí khi có sét đánh: cúi mình xuống, giữ hai chân sát lại gần nhau.
Ông anh rể Alejandro đem người em tới trung tâm y tế Maricopa ở Phoenix thảng thốt nhớ lại: “Khi nhìn thấy tấm thân tàn tạ của Jaime, tôi đinh ninh cậu ta đã chết!”. Alejandro rất “sốc” khi biết Jaime đang phẫu thuật. Tại sao phải phẫu thuật? Vẫn còn đó sự hy vọng, lúc đến trung tâm chấn thương để điều trị, Jaime có nhịp tim đập bất thường, chảy máu não, tím bầm trong phổi, hư hại các cơ quan nội tạng bao gồm lá gan. Vết bỏng bao phủ gần 1/5 cơ thể của Jaime. Các bác sĩ đã gây mê bằng hóa chất cho Jaime trong suốt gần 2 tuần nhằm cho phép thể trạng của ông được phục hồi dần dần với một máy thở giúp bệnh nhân thở tốt hơn. Sau 5 tháng điều trị và phục hồi, cuối cùng Jaime được cho xuất viện.
Trong phòng khách ở nhà cha mẹ mình, ông Jaime run giọng nói: “Phần khó nhất cho tôi, là tôi không sao đi lại được”. Các bác sĩ cho rằng một số dây thần kinh của Jaime vẫn đang “ngủ quên”. Bà Lucia, mẹ đẻ của Jaime vui mừng nói: “Phải hàng triệu năm, chúng tôi mới trải qua một sự việc thần kỳ đến thế. Chúng tôi không thể trả lời câu hỏi vì sao bị đánh trúng dòng điện 200 triệu Vôn mà Jaime còn có thể sống sót đến hôm nay?”.
