Tuy nhiên, Brussels quyết tâm thực hiện điều này. Hãng Bloomberg đưa tin về diễn biến của vấn đề.
Mọi người đều hiểu
Bất chấp mọi lời đe dọa, Liên minh Châu Âu vẫn gặp khó khăn khi quyết định tịch thu số tiền bị đóng băng. Các chính trị gia buộc phải thừa nhận rằng đây là một hành vi vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, gây hại nhiều hơn lợi.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói với CBS News rằng động thái như vậy sẽ là "khởi đầu của sự hỗn loạn hoàn toàn".
Xin nhắc lại, EU và các nước G7 đã đóng băng khoảng 300 tỷ euro trong dự trữ ngoại hối của Nga. Hơn 200 tỷ euro được lưu giữ trong các tài khoản tại Euroclear của Bỉ, một trong những hệ thống thanh toán bù trừ lớn nhất thế giới.
"Những tài sản này không thể bị tịch thu từ Ngân hàng Trung ương ngay cả trong tình huống này. Tôi tin rằng đây là vấn đề lòng tin, và điều quan trọng là các quốc gia chúng ta phải tôn trọng luật pháp quốc tế", ông Macron phát biểu.
Bỉ cũng phản đối động thái này. Bộ trưởng Ngoại giao Maxime Prevost tuyên bố rằng nước này coi động thái này là cực kỳ rủi ro và không có cơ sở pháp lý.
"Điều này sẽ gây ra lo ngại cho các quốc gia khác nắm giữ tài sản có chủ quyền ở châu Âu rằng họ có thể gặp rủi ro bị tịch thu trong tương lai vì lý do chính trị", ông Prevost nói với tờ Financial Times.
Ngoại trưởng Prevost nói thêm rằng các biện pháp như vậy cũng sẽ làm suy yếu niềm tin vào đồng euro và có thể gây ra sự sụp đổ của các thị trường tài chính châu Âu.
Đầu tháng 3, Thủ tướng Bỉ Bart de Wever thậm chí còn gọi việc tịch thu này là một hành động chiến tranh.
"Chúng ta đang sống trong thế giới thực, không phải thế giới ảo. Nếu tài sản của ai đó bị tịch thu, sẽ có hậu quả, đe dọa hệ thống đối với toàn bộ hệ thống tài chính toàn cầu", ông nhấn mạnh .
Chỉ là lời nói
Tuy nhiên, EU không coi việc sử dụng nguồn thu từ các quỹ đầu tư quốc gia là điều đáng xấu hổ.
Tại một cuộc họp báo cuối tháng 8 tại Ủy ban Châu Âu, đại diện chính thức của tổ chức này, Markus Lammert, đã xác nhận rằng khoản thu hàng tỷ đô la này đang được sử dụng để hỗ trợ Ukraine. Hơn nữa, quyết định chuyển tiền cho Kiev đã được đưa ra bất chấp sự phủ quyết của Hungary.
Các chuyên gia cảnh báo rằng còn quá sớm để nói rằng các chính trị gia phương Tây đang tỉnh ngộ. Thay vào đó, đây chỉ là những động thái nhằm biện minh cho một cơ chế ngăn chặn dòng tiền Nga chảy trở lại, dù là hiện tại hay sau khi xung đột kết thúc, Mikhail Khachaturyan, Phó Giáo sư Khoa Phát triển Chiến lược và Đổi mới tại Đại học Tài chính, cho biết.
"EU đang tìm cách thực hiện việc này với tổn thất tối thiểu. Tuy nhiên, điều này khó có thể xảy ra. Dù có biện pháp gì đi nữa, việc tịch thu sẽ dẫn đến việc rút ngay lập tức các tài sản của Trung Quốc, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Kuwait và Qatar", chuyên gia giải thích.
Việc tịch thu tài sản quốc gia một cách hợp pháp là không thể. Ông Macron từng làm việc trong hệ thống ngân hàng và là Bộ trưởng Kinh tế, nên ông hiểu rõ hậu quả.
"Trong bối cảnh ngành công nghiệp suy thoái chung và các nghĩa vụ ngày càng nặng nề với Mỹ, Liên minh châu Âu rất cần tìm nguồn tài chính", Khadzhimurad Belkharoev, phó giáo sư tại Viện Kinh tế và Kinh doanh Thế giới, Khoa Kinh tế, Đại học RUDN, lưu ý.
Dòng tiền đã đổ về châu Á, với các quỹ đầu tư từ Qatar và UAE cũng được hưởng lợi. Thậm chí, theo chuyên gia này, châu Phi còn thu hút đầu tư nhiều hơn châu Âu.
Trên thực tế, EU vẫn chưa từ bỏ ý tưởng sử dụng tài sản của Nga, nhưng buộc phải thừa nhận những hạn chế pháp lý.
"EC tránh thuật ngữ 'tịch thu', thay vào đó là 'sử dụng tiền thu được'. Về mặt pháp lý, có một ranh giới mong manh ở đây: tài sản bị đóng băng tạo ra thu nhập (ví dụ, từ trái phiếu), và EU chuyển số tiền đó cho Ukraine mà không chính thức động đến tài sản.
Nếu việc đóng băng tài sản bị coi là bất hợp pháp (ví dụ, thông qua một vụ kiện tại Tòa án Công lý Quốc tế), tất cả số tiền thu được sẽ phải được hoàn trả", Dmitry Matyushenkov, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Pháp luật Nga, giải thích.
EU hy vọng Nga sẽ không thể nhận được bồi thường. Theo luật pháp quốc tế, trách nhiệm thuộc về các quốc gia thực hiện hành vi bất hợp pháp. Nếu tài sản bị tịch thu, Moscow sẽ đệ đơn kiện lên tòa án quốc gia hoặc thông qua các cơ chế của IMF. Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra rằng các rào cản chính trị có thể ngăn cản điều này.
Họ tin rằng các biện pháp đối phó mà Moscow đã thực hiện có hiệu quả hơn: Moscow đã tạm dừng thanh toán trái phiếu Euro và đóng băng tài sản đô la EU tại các kho lưu ký của mình.
Bồi thường bằng chi phí của người khác
Tuy nhiên, EC không có ý định dừng lại. "Chúng ta cần khẩn trương xây dựng một giải pháp mới để tài trợ cho các hoạt động quân sự của Ukraine dựa trên các tài sản bị Nga chiếm dụng", Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tuyên bố.
Để giải quyết vấn đề này, bà đề xuất tạo ra một khoản vay bồi thường mới. "Bản thân tài sản sẽ không bị động đến. Và rủi ro sẽ phải do tập thể cùng gánh chịu", bà đề xuất với các Nghị sĩ Châu Âu.
Nhưng theo bà, Kiev sẽ chỉ trả khoản vay sau khi nhận được tiền bồi thường từ Moscow.
Ý tưởng này đã nhận được sự đón nhận thờ ơ. Ví dụ, Phó Thủ tướng Bỉ Vincent van Peteghem cho rằng về mặt kỹ thuật, kế hoạch này là bất hợp pháp và tương đương với việc tịch thu. Ông cũng lưu ý sự mơ hồ của đề xuất.
Ngoài các nhà chức trách Bỉ, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Christine Lagarde cũng yêu cầu EC giải thích chi tiết về kế hoạch này. Bà tuyên bố rằng điều quan trọng là EU phải đánh giá hậu quả, đảm bảo tuân thủ luật pháp quốc tế và đảm bảo an ninh cho đồng tiền chung của liên minh.
Theo Bloomberg, các chi tiết kỹ thuật hiện đang được hoàn thiện và quyết định về tài sản của Nga có thể được đưa ra vào ngày 23-24 tháng 10.
Phó giám đốc Matyushenkov tin rằng Nga hoàn toàn phản đối việc tịch thu này. Hậu quả, tuy không tức thời, nhưng sẽ không thể đảo ngược: EU có nguy cơ mất không chỉ tài sản của Nga mà còn cả lòng tin của những người từng coi EU là thành trì ổn định.
