Sau khi thông tin chính sách được đưa đến tận bản làng và được đội ngũ cán bộ cơ sở trực tiếp giải thích, một chuyển biến quan trọng đang diễn ra ở xã Mường Tùng (tỉnh Điện Biên): người dân dần hiểu đúng chính sách. Đây không chỉ là sự thay đổi về nhận thức, mà còn là bước ngoặt mở ra cơ hội để người dân chủ động lựa chọn con đường thoát nghèo cho gia đình mình.
Từ sợ sai đến dám hỏi, dám làm
Trong thời gian dài, không ít hộ dân ở Mường Tùng mang tâm lý e dè khi tiếp cận các chính sách hỗ trợ. Nỗi lo thủ tục phức tạp, sợ vay vốn rồi không trả được, sợ làm sai quy định khiến nhiều người tự đứng ngoài chính sách.
Thực tế cho thấy, những nỗi lo ấy phần lớn bắt nguồn từ việc thiếu thông tin hoặc hiểu chưa đúng bản chất của chính sách. Khi cán bộ xuống bản, giải thích cặn kẽ từng nội dung, người dân dần nhận ra rằng chính sách không phải là “cho không”, mà là sự hỗ trợ có điều kiện, gắn với trách nhiệm và sự chủ động của chính người thụ hưởng.
Sự thay đổi trong cách hiểu đã tạo ra chuyển biến rõ rệt: từ chỗ né tránh, người dân bắt đầu chủ động hỏi kỹ về điều kiện tham gia, phương án sử dụng vốn và khả năng duy trì sinh kế lâu dài.
Một hệ lụy phổ biến của nghèo thông tin là tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Khi chính sách bị hiểu lệch thành “được cho”, động lực tự vươn lên của người dân dễ bị triệt tiêu.
Ở Mường Tùng, công tác truyền thông được điều chỉnh theo hướng làm rõ tinh thần cốt lõi của giảm nghèo bền vững: hỗ trợ là để tạo cơ hội, không phải để duy trì tình trạng nghèo. Thoát nghèo không đồng nghĩa với mất quyền lợi, mà là thành quả của nỗ lực và sự chủ động.
Nhờ cách tiếp cận này, nhiều hộ dân đã cân nhắc kỹ hơn trước khi đăng ký tham gia các chương trình hỗ trợ, tránh tình trạng đăng ký theo phong trào hoặc thiếu chuẩn bị.
Từ hiểu đúng đến sử dụng đúng chính sách
Trường hợp của bà Mùa Thị Chứ, bản Trung Dình, là minh chứng rõ nét cho tác động của việc hiểu đúng chính sách. Trước đây, dù thuộc diện có thể tiếp cận vốn vay ưu đãi, gia đình bà vẫn nhiều lần do dự vì lo ngại rủi ro và khả năng quản lý nguồn vốn.
Chỉ khi được cán bộ xã và Hội Nông dân giải thích cụ thể về điều kiện vay, phương án sử dụng vốn và trách nhiệm đi kèm, bà mới mạnh dạn đăng ký tham gia. Khi hiểu rằng chính sách là “bệ đỡ” để người dân tự vươn lên, chứ không phải hỗ trợ mang tính bao cấp, bà Chứ bắt đầu tính toán lại cách làm ăn của gia đình.
Từ việc sử dụng vốn đúng mục đích, chủ động học hỏi kinh nghiệm sản xuất, gia đình bà từng bước ổn định sinh kế, trở thành hộ sản xuất kinh doanh giỏi của xã với mức thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Câu chuyện ấy cho thấy, chính sách chỉ phát huy hiệu quả khi người dân thực sự hiểu và làm chủ.
Chính sách chỉ hiệu quả khi người dân là chủ thể
Thực tiễn ở Mường Tùng cho thấy, nơi nào người dân hiểu rõ quyền lợi gắn với trách nhiệm, nơi đó chính sách đi vào cuộc sống một cách bền vững hơn. Người dân chủ động lập kế hoạch sản xuất, tìm hiểu thị trường, học hỏi kỹ thuật, thay vì làm đối phó hoặc trông chờ vào hỗ trợ tiếp theo.
Việc hiểu đúng chính sách cũng giúp hạn chế nguy cơ tái nghèo. Khi sinh kế được xây dựng trên nền tảng nhận thức và sự chủ động, người dân có khả năng thích ứng tốt hơn trước những biến động về thị trường, thời tiết hay dịch bệnh.
Từ thực tiễn Mường Tùng có thể thấy, hiểu đúng chính sách chính là nền tảng quan trọng để giảm nghèo bền vững. Khi nhận thức được khai thông, người dân không còn đứng ngoài chính sách, mà trở thành chủ thể tham gia, chủ động lựa chọn con đường phát triển phù hợp với điều kiện của gia đình mình.
Giảm nghèo vì thế không chỉ là câu chuyện của nguồn lực hay danh sách hỗ trợ, mà là quá trình thay đổi cách nghĩ, cách làm của mỗi người dân. Và chính sự thay đổi ấy đang mở ra những cơ hội mới để Mường Tùng tiến gần hơn tới mục tiêu giảm nghèo bền vững, từ nhận thức đến hành động.
