Kết quả tích cực từ chương trình xóa mù chữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Hoàn thiện chính sách, triển khai đồng bộ

Giai đoạn 2021–2025, cùng với việc đầu tư trường lớp nội trú, bán trú, Bộ GD&ĐT đã chú trọng chỉ đạo công tác xóa mù chữ như một nhiệm vụ chiến lược của Chương trình MTQG vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện các nội dung về giáo dục và đào tạo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025; định hướng giai đoạn 2026-2030 nêu rõ: Cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm về công tác xóa mù chữ, duy trì và nâng cao hiệu quả thực hiện

Trên cơ sở đó, nhiều hoạt động đã được tổ chức đồng bộ. Thứ nhất, biên soạn và phát hành học liệu xóa mù chữ phù hợp với trình độ, ngôn ngữ, điều kiện sống của người học. Các bộ tài liệu này được in ấn, số hóa, cấp phát miễn phí, giúp người dân tiếp cận dễ dàng. Đây là yếu tố then chốt vì tài liệu gắn với thực tiễn sẽ khơi gợi hứng thú học tập cho người lớn tuổi, phụ nữ và lao động nghèo.

Bên cạnh đó, nhiều lớp tập huấn được tổ chức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên tham gia công tác xóa mù chữ. Giáo viên được trang bị kỹ năng dạy người lớn, phương pháp truyền đạt phù hợp, đồng thời học cách lồng ghép nội dung tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng. Nhờ vậy, lớp học xóa mù chữ không chỉ là nơi dạy đọc, dạy viết, mà còn là diễn đàn khích lệ người dân đến lớp.

Ngoài ra, người tham gia lớp học được cấp phát đầy đủ sách giáo khoa, tài liệu, văn phòng phẩm, một số nơi còn có hỗ trợ ăn nhẹ hoặc chi phí đi lại. Sự hỗ trợ này góp phần giảm bớt khó khăn, giúp người dân yên tâm học tập.

Song song với đó, công tác tuyên truyền, vận động cũng được đẩy mạnh. Thông qua hệ thống loa phát thanh, sinh hoạt bản, tổ chức đoàn thể, các thông điệp về lợi ích của việc biết chữ lan tỏa rộng rãi, giúp thay đổi nhận thức xã hội.

Tác động tích cực

Nhờ các giải pháp đồng bộ, giai đoạn 2021–2025, hàng nghìn lớp học xóa mù chữ đã được mở mới và duy trì tại nhiều địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa. Các lớp học thường diễn ra ở nhà văn hóa bản, trường tiểu học, hoặc mượn tạm phòng học của các cơ sở giáo dục. Việc tổ chức linh hoạt về thời gian – như học buổi tối, cuối tuần, hoặc theo mùa vụ, đã giúp người dân dễ tham gia hơn.

Số lượng người học chủ yếu là phụ nữ trung niên, người cao tuổi và lao động nông thôn. Sau thời gian học, nhiều người đã biết đọc, biết viết cơ bản bằng tiếng Việt, đủ để ký tên, đọc giấy tờ cần thiết, ghi chép trong sinh hoạt hằng ngày. Không ít học viên sau đó tiếp tục học bổ túc, từng bước nâng cao trình độ. Đây là những thay đổi nhỏ nhưng bền vững, giúp người dân tự tin hơn trong đời sống.

Kết quả xóa mù chữ còn góp phần giữ vững thành quả phổ cập giáo dục tiểu học, giảm nguy cơ tái mù chữ ở nhiều vùng khó khăn. Đặc biệt, công tác này đã gắn với mục tiêu của Chương trình: đến năm 2025, tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết tiếng phổ thông đạt từ 90% trở lên. Đây là chỉ dấu quan trọng để đánh giá hiệu quả của công tác phổ cập và xóa mù chữ.

Công tác xóa mù chữ đã tạo ra tác động xã hội tích cực. Khi biết chữ, người dân dễ dàng tiếp cận chính sách, chương trình khuyến nông, hướng dẫn sản xuất, bảo vệ sức khỏe. Nhiều người đã áp dụng kiến thức học được để quản lý chi tiêu, tính toán buôn bán, cải thiện thu nhập gia đình. Xóa mù chữ vì thế không chỉ là nhiệm vụ giáo dục, mà còn là động lực giảm nghèo đa chiều.

Bên cạnh đó, việc duy trì lớp học xóa mù chữ đã khơi dậy tinh thần cộng đồng, gắn kết người dân. Các lớp học trở thành nơi gặp gỡ, chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau. Qua đó, phong trào học tập suốt đời lan tỏa, tạo nên những “điểm sáng” về tinh thần vượt khó vươn lên.