OCB có “hào phóng”?
Cụ thể, ngày 8/10/2019, Công ty Nam Kim do bà Nguyễn Thị Nhung làm Tổng giám đốc đã ký Hợp đồng thế chấp số 0058/2019/BĐ tại Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) – Chi nhánh TP Hồ Chí Minh bằng KCN Phú Tân để bảo lãnh cho Công ty CP Đầu tư và phát triển Thuận Lợi do ông Nguyễn Thuận làm Tổng Giám đốc vay hơn 1.085,8 tỷ đồng, với thời hạn 5 năm (từ tháng 10/2019 đến tháng 10/2024).
Tài sản để thế chấp là Quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với lô đất số BO 579813 số vào sổ là GCN: CT08188 do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương cấp ngày 18/8/2014 với diện tích thế chấp gần 117ha. Điều đáng chú ý là Công ty Nam Kim thế chấp dự án KCN Phú Tân để cho Công ty Thuận Lợi vay chứ không phải để đầu tư dự án.
Tuy nhiên, việc cho vay của Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) đặt ra nhiều dấu hỏi về việc định giá tài sản của Ngân hàng này. Cụ thể, năm 2014, KCN Phú Tân được chuyển nhượng với giá trị chỉ 570 tỷ đồng (trong đó 560 tỷ là quyền sử dụng đất), nhưng đến năm 2019, quyền sử dụng đất chỉ còn 36 năm, KCN Phú Tân lại được định giá và cho vay với giá trị gần gấp đôi là hơn 1.085,8 tỷ đồng.
Về giá trị của KCN Phú Tân còn được thể hiện ở hợp đồng chuyển nhượng của Công ty Phú Gia cho Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu tổng hợp TPHCM (Imexco) với giá gần 25 triệu USD, vào ngày 15/2/2007, (khoảng 500 tỷ đồng thời điểm đó). Lưu ý, thời điểm 2007, KCN Phú Tân vẫn là địa chỉ “hot”, khi giá trị quyền sử dụng đất ở đây vẫn còn 49 năm.
Ngoài ra, việc kinh doanh của Khu công nghiệp này không có gì khởi sắc khi đến nay chỉ có 2 nhà máy đang hoạt động là Công ty TNHH Ka Shen và Công ty TNHH Sunjin Vina. Vậy lý do nào khiến OCB định giá trị Khu công nghiệp lên mức cao ngất ngưởng như vậy?
Ở đây, Công ty Nam Kim đã lấy KCN Phú Tân để bảo lãnh khoản vay của Công ty Thuận Lợi. Câu hỏi đặt ra, Công ty Thuận Lợi vay vốn được thực hiện vào mục đích như thế nào? Vì ko phải Chủ đầu tư dự án vay, vậy mà Công ty đứng ra bảo lãnh cho công ty khác vay để làm gì?
Và việc bảo lãnh của bên thứ 3 khi chưa có đủ tư cách Chủ đầu tư và chưa đánh giá được chính xác là chủ sở hữu đầy đủ tài sản thế chấp khi KCN này chưa có giấy phép hoạt động? Đây là những dấu hiệu bất thường cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh thất thoát tài sản của ngân hàng.
 |
| Hợp đồng thế chấp số 0058/2019/BĐ tại Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) |
Hơn nữa, năng lục của Công ty Nam Kim cũng là một vấn đề lớn. Theo đó, trong quá trình theo dõi báo cáo tài chính, Bộ Tài chính phát hiện, hoạt động kinh doanh của Công ty Nam Kim trong đó có việc thực hiện dự án KCN Phú Tân chủ yếu dựa vào vốn vay ngắn hạn của các tổ chức, cá nhân với thời gian vay ngắn, lãi suất cao. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các hoạt động kinh doanh liên tục của Công ty Nam Kim. Từ các nội dung trên, Bộ Tài chính chưa đủ cơ sở để thực hiện việc đánh giá năng lực tài chính của Công ty Nam Kim khi thực hiện dự án này.
Những rủi ro của Công ty Nam Kim cũng được Bộ Tài chính chỉ ra rõ là khoản nợ phải trả 925,09 tỷ đồng chiếm 73% số vốn; trong đó chủ yếu là khoản vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn (637,99 tỷ đồng) và phải trả ngắn hạn khác (159,34 tỷ đồng), chi phí lãi vay phải trả là 126,69 tỷ đồng, không có các hợp đồng vay vốn dài hạn với ngân hàng; thu nhập công ty năm 2018 chỉ có 58,4 tỷ đồng.
Với việc chỉ dựa vào một dự án đã "chết lâm sàng", Công ty Nam Kim đã huy động vốn từ cả ngân hàng và các cá nhân với thời gian ngắn hạn và lãi xuất rất cao, thì nguy cơ mất vốn là điều có thể xảy ra đối với cả ngân hàng và các cá nhân cho vay.
Vay để kinh doanh hay “đảo dòng tiền”?
Tại Hợp đồng thế chấp số 0058/2019/BĐ có điều khoản OCB có quyền đơn phương định giá lại tài sản thế chấp theo quy định của OCB tại bất kỳ thời điểm nào. Nếu OCB định giá tài sản thế chấp mà giá trị tài sản khi định giá giảm trên 10% so với giá trị ban đầu thì bên thế chấp/vay vốn có trách nhiệm bổ sung, thay thế tài sản đảm bảo hoặc trả bớt nợ theo yêu cầu của OCB.
Trước hết, phải nói về mối quan hệ giữa Kim Oanh, Nam Kim và Thuận Lợi trên phương diện người đứng đầu. Theo đó, ông Nguyễn Thuận là chồng của bà Đặng Thị Kim Oanh (Chủ tịch Công ty Kim Oanh) và là bố của bà Nguyễn Thị Nhung.
Công ty Nam Kim được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 3702194577, đăng ký lần đầu vào ngày 15/6/2013 tại Phòng Đăng ký kinh doanh Sở Kế hoạch Đầu tư tỉnh Bình Dương.
Tháng 2/2018, Kim Oanh Group đã “thâu tóm” thành công Công ty Nam Kim, người đứng tên đại diện pháp luật Công ty Nam Kim là bà Nguyễn Thị Nhung (con gái của bà Đặng Thị Kim Oanh, Tổng giám đốc Kim Oanh Group).
Gần đây nhất, Công ty Nam Kim thay đổi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần thứ 8 vào ngày 10/5/2019. Vốn điều lệ của Công ty Nam Kim được nâng lên 338 tỷ đồng. Người đại diện theo pháp luật là bà Nguyễn Thị Nhung (SN 1992).
 |
| Cơ cấu cổ phần của Công ty Kim Oanh |
Theo đăng ký thay đổi ngày 2/10/2019, Công ty CP Đầu tư và phát triển Thuận Lợi do ông Nguyễn Thuận làm Tổng Giám đốc và người đại diện theo pháp luật, có vốn điều lệ 520 tỉ đồng. Đáng chú ý, Công ty Thuận Lợi có các thành viên góp vốn đều là thành viên của gia đình bà Đặng Thị Kim Oanh. Cụ thể, bà Nguyễn Thị Nhung góp 60 tỷ (20% cổ phần), bà Đặng Thị Kim Oanh góp 120 tỷ (40% cổ phần), ông Nguyễn Thuận góp 120 tỷ (40% cổ phần).
Về mặt bản chất Công ty Nam Kim và Công ty Thuận Lợi đều là Công ty sân sau của Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Kim Oanh. Cụ thể, Công ty Kim Oanh có vốn điều lệ là 750 tỷ đồng, trong đó Công ty Thuận Lợi góp 337.5 tỷ (45% cổ phần), bà Đặng Thị Kim Oanh góp 140 tỷ (18,667%), con gái là bà Nguyễn Thị Nhung góp 24 tỷ (3,2% cổ phần), ông Nguyễn Thuận góp góp 140 tỷ (18,667%).
Như vậy, Công ty Nam Kim, Công ty Thuận Lợi và Công ty Kim Oanh đang sở hữu chéo cho nhau xung quang các cá nhân gia đình bà Đặng Thị Kim Oanh.
Trở lại vấn đề khoản vay của OCB nêu trên, với việc nhiều dự án của Đặng Thị Kim Oanh tại Bình Dương đang đình trệ vì vướng hàng loạt lùm xùm, dấu hỏi về mục khoản vay lên tới 1.085,8 tỷ đồng của OCB là để kinh doanh hay “đảo dòng tiền” cho gia đình bà Đặng Thị Kim Oanh trong lúc việc kinh doanh của đại gia này đang gặp hạn lớn tại nhiều dự án.
1.085,8 tỷ đồng không nhỏ với OCB
Báo cáo tài chính quý 4/2019 của ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) thu nhập lãi thuần tăng 19% so với cùng kỳ đạt 1.141 tỷ đồng, lãi từ hoạt động dịch vụ tăng 20,5% đạt 154 tỷ đồng. Hoạt động kinh doanh ngoại hối có lãi 35 tỷ trong khi cùng kỳ bị lỗ hơn 16 tỷ, lãi từ mua bán chứng khoán tăng 136% đạt 346 tỷ. Đáng chú ý, lãi từ hoạt động khác tăng 8 lần, đạt 565 tỷ đồng.
Tại ngày 31/12/2019, tổng tài sản của OCB đạt 118.160 tỷ đồng, tăng 18,2% so với đầu năm. Dư nợ cho vay khách hàng tăng 26,2% đạt 71.091 tỷ đồng. Huy động tiền gửi khách hàng tăng 14,5% đạt 69.142 tỷ đồng.
Đáng chú ý, cho vay khách hàng tăng mạnh nhưng nợ xấu nội bảng của OCB lại chỉ tăng nhẹ 1,6% lên 1.309 tỷ. Theo đó, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng giảm từ 2,29% xuống còn 1,8%.
