Đó là quê chung của mỗi người dân Việt Nam, cũng là một địa chỉ văn hóa lịch sử thân thiết cội nguồn. Là nơi đã sinh ra một con người vĩ đại mà vô cùng giản dị thanh cao như vẻ đẹp của hoa sen, hương sen. Có một sự trùng hợp ngẫu nhiên là hoa sen nở rộ vào dịp tháng 5 có ngày sinh của Bác. Đó là sự chắt lọc tinh túy của tạo hóa đất trời mà Bác Hồ: “Người là đài hoa sen tỏa ngát hương trời” (Thuận Yến).
Về quê Bác tháng 5, ta bỗng nhận ra hương nắng bắt đầu từ hương sen, từ hoa trái cây vườn, từ lòng người thơm thảo. Đó là nguồn dương khí tinh khiết, dồi dào, tươi mới, rạng rỡ, trong ngần lọc qua bao bụi bặm, sương gió để ánh xạ hào quang và bừng sáng lan tỏa.
Các nhà khoa học cho rằng: “Hoa sen có khả năng chuyển hóa vùng nước từ ô nhiễm thành trong không dơ bẩn”. Chỉ có hoa sen mới có “tâm sen”, chữ “tâm” của đạo Phật là hạt giống của tình người, của lòng từ bi hỷ xả. Sen là một loài hoa đặc biệt, vừa là hoa vừa là vị thuốc. Sen được tôn vinh như là quốc hoa nước Việt, mang trong mình một “căn cước văn hóa” và “căn cước tâm linh”. Khi còn búp giống hình trái tim, giống búp tay thon măng của cô gái trong điệu múa cổ. Khi nở ra thì tỏa ánh hào quang như hào quang quanh tượng Đức Phật tọa thiền trên đài sen.
Sau bao năm xa cách quê nhà bôn ba tìm đường cứu nước cho dân tộc, làm cách mạng đưa đất nước thoát khỏi ách thống trị của thực dân Pháp, Bác trở về thăm quê làng Sen được 2 lần. Lần đầu từ mùa Hè năm 1957 và lần cuối vào mùa Đông 1961.
Suốt cuộc đời Bác sống thanh cao và giản dị. Người gắn bó với đôi dép cao su mộc mạc đơn sơ; với tấm áo ka ki bạc màu nắng gió, với giọng trầm ấm miền Trung. Bác yêu những làn điệu dân ca như bầu sữa mạch nguồn nuôi dưỡng tâm hồn Người từ khi mới lọt lòng trên tấm võng đay của cánh võng làng Sen. Đến lúc trước khi sắp về gặp các cụ Các Mác - Lê nin, Bác tha thiết được nghe một làn điệu dân ca đất nước.
Trên ngực áo Người không một tấm huân chương. Khi Người đưa tay ấp lên ngực mình: “Miền Nam trong trái tim tôi”. Trái tim của vị lãnh tụ dù bôn ba khắp năm châu bốn biển, khi về tới cột mốc 108 của Cao Bằng, Người đã cúi xuống hôn lên hòn đất Tổ quốc. Ôi, hòn đất của đất nước hình chữ S thân yêu có cả một trầm tích lịch sử vẻ vang, có cả một truyền thống huy hoàng đã thấm máu bao anh hùng liệt sĩ.
Hòn đất ấm nóng tay Người biểu trưng cho ý chí bất khuất kiên cường, cho khát vọng thống nhất hòa bình: “Không có gì quý hơn độc lập tự do”. Hòn đất mà hương nắng làng Sen của linh khí đất trời Tổ quốc đã truyền, đã thấm, đã lan tỏa, đã chưng cất, đã: “Rũ bùn đứng dậy sáng lòa” như câu thơ trong bài thơ “Đất nước” của nhà thơ Nguyễn Đình Thi thật hào sảng. Như hoa sen, hương sen: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” đã vươn dậy, đã tỏa hương, đã bừng sáng, đã thành lô- gô trên những cánh bay hàng không, là sứ giả hòa bình vươn tầm cao đất nước, vị thế của thời đại Hồ Chí Minh đến với bạn bè quốc tế.
 |
Bác Hồ về thăm quê lần thứ 2 năm 1961. (Ảnh tư liệu) |
Về làng Sen tháng 5, ta thăm lại ngôi nhà Bác ở thời niên thiếu. Hiện ra trước mắt ta với mái nhà tranh vách nứa, những vật dụng sinh hoạt hàng ngày quen thuộc, đơn sơ như bao nếp nhà nông thôn khác đã nhuốm màu thời gian. Khu vườn nhỏ trước nhà Bác có những loài hoa rất bình dị thiết thân với người nông dân Việt Nam, đó là hoa khoai, hoa lạc.
Ta mới hiểu vì sao Bác Hồ với cương vị Chủ tịch nước vẫn ở nếp nhà sàn lộng gió giữa bát ngát cây vườn muôn hoa khoe sắc. Ta mới hiểu vì sao Bác chăm chút cây vú sữa đồng bào miền Nam tặng với một tình cảm đặc biệt. Ta mới hiểu vì sao Người có tầm nhìn chiến lược rất nhân văn, phát động “tết trồng cây” với mục đích: “Mười năm trồng cây, trăm năm trồng người”.
Một con người sống hòa mình với thiên nhiên, với suối “Lê Nin”, với núi “Các Mác”. Một con người chúc Tết đồng bào bằng những câu thơ có tầm dự báo tiên tri chiến lược dễ nhớ, dễ thuộc. Một con người “Ai yêu các cháu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh” với: “Đêm thu trăng sáng như gương/ Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng”.
Con người đó, nhân cách cao cả đó sinh ra đã được nuôi dưỡng và tắm mình lớn lên trong hương nắng của làng Sen, hương của cuộc đời, hương của sự chắt chiu sưởi ấm, hương của cây đời xanh tươi, hương của tình người đầm ấm. Trở về làng Sen, ta gặp ở đây giọng nói trăm quê, gặp lại xúc cảm bao lứa tuổi không chỉ trong tâm khảm của người con đất Việt mà cả bạn bè quốc tế. Trở về trong hương nắng làng Sen, lòng ta như rộng mở hơn, thân thiết đồng cảm hơn và xích lại gần nhau hơn bởi có chung một tình cảm thiêng liêng với vị cha già dân tộc:
“Người không con mà có triệu con
Nhân dân ta gọi người là Bác
Cả đời người là cả nước non”
(Nguyễn Đình Thi)
Trở về làng Sen, mỗi người như bắt gặp ở đây hình bóng của chính quê hương mình mộc mạc đến đơn sơ, bình dị đến gần gũi. Ta cũng như thấy đâu đó hình bóng Bác đang đi giữa “Làng Trù quê mẹ và làng Sen quê cha” để rồi bao xúc cảm bồi hồi bỗng trào dâng, với bao niềm kính yêu, bao tình cảm yêu thương tìm về kí ức cội nguồn. Hương sen tháng 5 chính là hương của Bác:
“Một đời thanh bạch, chẳng vàng son
Mong manh áo vải hồn muôn trượng
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn”
(Tố Hữu)
