Hồi Quốc là Pakistan, cách gọi do đâu?

GD&TĐ - Thời gian qua, một số tài liệu Việt ngữ gọi Pakistan là Hồi Quốc. Phải chăng cách gọi đó do phiên âm Hán - Việt từ tiếng Hoa?

Quốc kỳ Pakistan.
Quốc kỳ Pakistan.

Quốc hiệu đầy đủ của đất nước này là Cộng hòa Hồi giáo Pakistan, vì vậy tiếng Việt còn gọi Hồi Quốc chứ không phải phiên âm Hán -Việt từ tiếng Hoa. Tiếng Hoa gọi Pakistan là 巴基斯坦, bính âm phát Bājīsītăn, âm Hán - Việt phát Ba Cơ Tư Thần.

Nước Pakistan có diện tích 881.640km2, phía Tây giáp Afghanistan và Iran, phía Đông giáp Ấn Độ, phía Đông Bắc giáp Trung Hoa, phía Nam là bờ biển dài 1.046km dọc theo biển Ả Rập và vịnh Oman. Thuộc Nam Á, Pakistan án ngữ ngay “giao lộ” Nam Á, Trung Á và Trung Đông.

Theo số liệu ước tính năm 2018, dân số Pakistan có 212.228.286 người, trong đó dân tộc Punjab đông nhất với 44,7%, đông nhì là dân tộc Pashtun chỉ 15,4%. Ngôn ngữ chính thức của Pakistan là tiếng Urdu và tiếng Anh. Tiếng Urdu ghi tên nước Pakistan là mang nghĩa “xứ sở thanh khiết”. Pakistan có thủ đô Islamabad, còn Karachi lại là thành phố lớn nhất nước.

Thuở xa xưa, Pakistan từng là trung tâm của nền văn minh lưu vực sông Ấn cổ đại, đã suy sụp từ thiên niên kỷ thứ nhì trước Công nguyên. Nơi đây lĩnh hội và tích lũy các nền văn hóa Vệ Đà, Ba Tư, Ấn – Hy Lạp, Turk – Mông.

Các đế chế Ba Tư Achaemenid, Hy Lạp, Mauryan lần lượt cai trị xứ sở này. Từ năm 712, thắng lợi của vị tướng Ả Rập là Muhammad bin Qasim đã giúp nhiều đế chế Hồi giáo kế tiếp nhau nắm chính quyền ở Pakistan. Thế kỷ XIX, Pakistan bị thực dân Anh xâm lược. Ngày 14/8/1947, Nhà nước Pakistan hiện đại ra đời. Ngày 23/3/1956, Pakistan trở thành nước Cộng hòa, do đó 23/3 dương lịch hằng năm trở thành ngày quốc khánh Pakistan.

Chkhoor / thạch kê - quốc điểu Pakistan.
Chkhoor / thạch kê - quốc điểu Pakistan.

Sau cuộc chiến tranh Ấn Độ - Pakistan năm 1971, một phần lãnh thổ của đất nước này là Đông Pakistan đã tách ra và tuyên bố độc lập trở thành Cộng hòa Nhân dân Bangladesh. Năm 1991, dưới sự lãnh đạo của Hoa Kỳ, Pakistan gửi 5.000 quân tham gia chiến tranh vùng Vịnh nhằm bảo vệ Ả-rập Xê-út. Năm 1999, đảo chính quân sự ở Pakistan giúp tướng Pervez Musharraf nắm quyền hành pháp tuyệt đối ở đất nước này. Giai đoạn 2001 - 2008, Pervez Musharraf làm Tổng thống Pakistan. Tháng 9/2008, tại Pakistan, phu quân của bà Benazir Bhutto – nữ chính trị gia từng 2 lần làm Thủ tướng Pakistan – là ông Asif Ali Zardari làm Tổng thống. Ngày 9/9/2018, ngay sau đắc cử, Arif-ur-Rehman Alv đảm nhiệm chức vụ Tổng thống Cộng hòa Hồi giáo Pakistan.

Đầu thế kỷ XXI, Pakistan bị cáo buộc đã nhận ngoại viện khá lớn để chiến đấu chống chủ nghĩa khủng bố nhưng chính đất nước này lại cung cấp nơi trú ẩn cho một số kẻ Hồi giáo cực đoan cực kỳ nguy hiểm, nổi bật có lãnh đạo al-Qa’ida là Osama bin Laden (1957 - 2011).

Pakistan là xã hội đa văn hóa, đa sắc tộc, đa ngôn ngữ. Tính khắp hoàn cầu hiện nay, Pakistan là nước đông dân thứ 6. Xét tỉ lệ tín đồ Hồi giáo / đạo Islam trên tổng số dân cư, quốc gia đông nhất thế giới là Indonesia, đông nhì thế giới là Pakistan. Cả nước Pakistan hiện có 96,28% dân số theo đạo Islam; phần quá ít ỏi còn lại theo nhiều tôn giáo khác gồm đạo Hindu, đạo Kitô (bao gồm Công giáo, Chính Thống giáo và Tin Lành), đạo Phật, đạo Sikh, đạo Do Thái.

Makhor / sơn dương sừng xoắn - quốc thú Pakistan.
Makhor / sơn dương sừng xoắn - quốc thú Pakistan.

Trải qua nhiều cuộc cải cách, ngành giáo dục Pakistan phấn đấu vào năm 2015 đạt mức 100% đi học đối với tất cả công dân trong độ tuổi đến trường và tỉ lệ biết chữ 86% đối với mọi công dân 10 tuổi trở lên. Ở Pakistan, bậc phổ thông gồm 12 lớp. Nam sinh học xong lớp 8, nữ sinh học xong lớp 5 đều có thể vào trường kỹ thuật và dạy nghề. Học sinh học xong lớp 12, thi đỗ tú tài thì tiếp tục học cao đẳng hoặc đại học.

Mỗi năm đủ 4 mùa, Pakistan đa dạng phong cảnh và khí hậu, lại có những di tích cổ xưa độc đáo, thêm vào đó là hệ thống ẩm thực riêng biệt cùng những màn ca múa nhạc đặc trưng nên đất nước này thu hút khá đông du khách. Xét phương diện an ninh, mặc dù Pakistan bị báo giới ngoại quốc nghi ngại, chẳng hạn tạp chí The Economist / Kinh tế gia cảnh báo là “một trong những nơi nguy hiểm nhất thế giới”, thực tế cơ sở hạ tầng cùng dịch vụ còn tồn tại lắm yếu kém nữa, vậy nhưng ngành “công nghiệp không khói” lâu nay đóng góp đáng kể cho nguồn thu nhập của Pakistan.

Về thực vật, Pakistan có những cây đặc trưng như liễu, tùng, bách, thông, thông tuyết, vân sam, rất thú vị là những rừng xoài chạy dọc bờ biển càng lừng hương giai đoạn trổ hoa và đượm vị mùa quả chín. Về động vật, Pakistan có lợn rừng, mèo rừng, chó sói, hươu, nhím, báo, báo tuyết, gấu đen, gấu xám, cá heo sông, cá sấu, cùng nhiều loài chim hoang dã tạo ấn tượng đáng kể như ưng, diều hâu và đại bàng.

Quốc hoa của Pakistan là bông nhài thuốc, còn gọi hoa tố phương, được quốc tế định danh khoa học Jasminum officinal L. thuộc họ thực vật Oleaceae / họ Ô liu. Quốc điểu của Pakistan là chkhoor, tiếng Hán gọi  石鸡/ thạch kê, tên khoa học Alectoris chukar Gray thuộc họ Pasianidae / họ Trĩ. Quốc thú của Pakistan là makhor – tiếng Ba Tư mang nghĩa ăn con rắn. Vươn cặp sừng xoắn như dụng cụ mở nút chai, loài sơn dương makhor mang tên khoa học Capra falconeri Wagner thuộc họ động vật Bovidae.

Tin tiêu điểm

Đừng bỏ lỡ

Ảnh minh họa ITN.

Bình dân học vụ số

GD&TĐ - Sáng 18/11, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm có cuộc gặp mặt đại diện nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam.