Nhưng cần hiểu đúng bản chất về mặt năng lượng. Bởi tác động đến môi trường để có điện thì từ bất cứ nguồn nào cũng giống nhau.
Hai mặt của xe điện
Sau xe máy điện, các hãng sản xuất đang rục rịch cho ra đời các dòng xe ô tô điện thân thiện với môi trường, được người tiêu dùng háo hức đón chờ.
Mới đây nhất, một hãng xe công bố hình ảnh mẫu xe ô tô điện đầu tiên sẽ xuất hiện trên thị trường vào cuối năm 2021. Mẫu xe buýt điện cũng được đưa vào chạy thử và chuẩn bị vận hành.
TS Hoàng Dương Tùng, Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam cho biết, nguồn gây ô nhiễm chính tại các đô thị hiện nay là phương tiện giao thông. Trong đó, xe máy là nguồn phát thải lớn nhất. Hiện nay, số lượng xe máy tại Việt Nam đang đứng thứ 4 trên thế giới.
Đặc biệt tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh có số lượng xe máy gần đứng đầu, lần lượt 4,5 và 7 triệu chiếc.
Giao thông công cộng chưa phát triển, việc sử dụng xăng sinh học còn gặp nhiều khó khăn nên xe điện sẽ là một giải pháp thay thế khả dĩ nhất.
Xu hướng tất yếu là chuyển dịch sang xe chạy điện. Việc sử dụng xe điện không chỉ thể hiện sự văn minh mà đã đến lúc xem là việc sống còn để bảo vệ môi trường sống của chính mình và cộng đồng.
PGS.TS Lưu Đức Hải, Phó Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam cho rằng, sử dụng xe điện nói chung có mặt tích cực và tiêu cực. Việc sử dụng xe dùng nhiên liệu sạch nói chung, xe điện nói riêng là điều nên khuyến khích.
Xe điện không phát thải trực tiếp ra môi trường các khí độc hại (CO, HC, NOX…) ảnh hưởng đến sức khỏe cho con người như xe lắp động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Việc phát triển xe máy điện hay xe máy nói chung cũng cần cân nhắc xu hướng của thế giới. Tại các nước phát triển thường không khuyến khích phát triển xe máy chạy xăng/dầu vì vấn đề ô nhiễm môi trường.
“Tuy nhiên, ở góc độ năng lượng thì về bản chất, xe chạy điện và xe chạy xăng dầu không khác nhau nhiều. Bởi để sản xuất điện, người ta vẫn phải đốt than, phải khai thác các dòng chảy, các mỏ khí... Tác động đến môi trường là như nhau, nên khó nói rằng xe điện bảo vệ môi trường tuyệt đối. Hiểu như thế để chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về loại xe có thể phổ biến trong tương lai”, PGS.TS Lưu Đức Hải cho biết.
Giải quyết bài toán pin
Theo PGS.TS Lưu Đức Hải, khi chuyển sang sử dụng xe điện sẽ cần chú ý giải quyết hai vấn đề cơ bản là an toàn về cháy nổ và xử lý rác thải ắc quy, pin. Theo kinh nghiệm ở một số nước, họ quản lý rất chặt chẽ đối với ắc-quy, pin thải đi.
Nhà sản xuất phải có trách nhiệm thu hồi lại các ắc-quy, pin không còn sử dụng để xử lý tập trung theo quy định. Ngoài ra, cần có các chính sách khuyến khích sử dụng xe điện như: Ưu đãi giảm thuế, phí, hỗ trợ về tài chính (giá, thuế…) để đổi các xe sử dụng nhiên liệu truyền thống sang xe nhiên liệu sạch.
Bên cạnh đó, cần tăng cường truyền thông để thay đổi thói quen sử dụng phương tiện xăng dầu của người dân…
Theo chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng về pin cho xe điện, hiện nay các nhà sản xuất đều sử dụng thế hệ pin Lithium. Do đó không còn hiện tượng chai pin như cũ và tăng tuổi thọ của pin hơn. Đặc biệt, pin Lithium được sản xuất với dạng rắn sẽ có công suất cao hơn và thời gian nạp ngắn hơn.
Hiện nay, các dòng xe điện trên thế giới có tuổi thọ của pin từ 4 - 6 năm hoặc cao nhất là 7 năm. Công suất trữ điện sẽ giảm từ từ theo thời gian đến 70% của pin mới thì nên thay.
Các dòng xe điện ở châu Âu cũng là pin thuê và cũng bảo hành như các hạng mục khác trên xe. Ví dụ pin xe điện ở Đức cho thuê từ 80 – 120 - 150 euro/tháng, tùy theo công suất xe. Khách hàng có thể lựa chọn giới hạn km hay không giới hạn km.
Kỹ thuật bảo hành đối với xe điện cũng khá đơn giản, vì xe điện có ít bộ phận hao mòn hơn, không dầu nhớt, không bộ phận lọc không khí cho motor, ít bộ phận ma sát hơn. Khi bảo dưỡng định kỳ, xe điện thường được kiểm tra kỹ ở động cơ điện. Đặc biệt, nơi có khí hậu ẩm thấp thì dễ bị ảnh hưởng đến công tắc điện.
PGS.TS Phạm Hữu Tuyến, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu động cơ, nhiên liệu và khí thải, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, xe điện có thể xem là giải pháp lâu bền khi tình trang ô nhiễm gia tăng. Dù xe điện vẫn còn những hạn chế về quãng đường, hệ thống trạm sạc ắc-quy nhưng hy vọng các doanh nghiệp sẽ giải quyết được vấn đề này.
Theo các tính toán về khí thải thì xe điện có ưu điểm vượt trội là bảo vệ môi trường, không phát thải khí độc hại, đặc biệt phù hợp ở những thành phố lớn, mật độ dân cư đông. Về lâu dài, sử dụng xe điện cũng bền vững hơn xe xăng dầu do công nghệ điện sạch từ Mặt trời, gió... ngày càng phát triển.
