Lễ hội Xo May được tổ chức trong ngày 4/2. Ngoài mục đích tôn vinh những giá trị văn hoá tốt đẹp, Lễ hội còn đồng thời quảng bá những bản sắc nhân văn riêng có của người Tày địa phương tới bạn bè và du khách.
Mường Lai là một địa phương giàu truyền thống bản sắc văn hóa, lịch sử cách mạng, nơi có Đội du kích Cổ Văn - Lực lượng vũ trang cách mạng đầu tiên của huyện Lục Yên. Đây còn là vùng đất gắn với nền văn hóa sông Chảy, 1 trong 3 vùng văn hóa đặc trưng của tỉnh Yên Bái. Nơi đây gắn với những truyền thuyết, huyền thoại, trường ca khảm hải, hát cọi, hát khắp, hát lượn, lễ hội, tiếng chiêng, tiếng trống âm vang trong mỗi bản làng.
 |
Các đội thi làm bánh dày. |
Từ xa xưa, trong đời sống văn hóa tâm linh người Tày xã Mường Lai đã tồn tại nhiều hình thức tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trong mỗi gia đình người Tày là quan trọng nhất. Bên cạnh đó, tín ngưỡng thờ thần cũng rất phổ biến trong mỗi bản làng. Các thần thổ công (ông Địa), thành hoàng làng, thần núi, thần sông, thần lửa… được dân làng thờ chung trong mỗi dịp lễ hội.
 |
Các đội thi đánh quay. |
Lễ hội Xo May gắn với lễ cầu Đình Nà Ngàm có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân các dân tộc xã Mường Lai vào mỗi dịp Tết đến Xuân về. Xo May tiếng Tày dịch ra nghĩa là cầu may. Còn cầu đình là nghi thức thể hiện một lối sống cộng đồng cầu mong một năm “mưa thuận gió hòa”, “quốc thái dân an”, mùa màng bội thu.
 |
Thành viên của một đội thi chụp ảnh lưu niệm. |
Trong khuôn khổ của Lễ hội đã diễn ra các hoạt động phong phú, hấp dẫn như: Lễ rước tại đình Nà Ngàm; thi không gian trưng bày, bán các sản phẩm đặc trưng do chính nhân dân làm ra; tổ chức các trò chơi dân gian đánh quay, vá yến, đi cà kheo; thi giã bánh dày, gói bánh chưng của người Tày, thi đan lát. Bên cạnh đó là giải thi đấu bóng chuyền nam, nữ.
Điểm nhấn của Lễ hội là điệu múa Dậm Thuông – điệu múa truyền thống mang tính chất cộng đồng của người Tày được biểu diễn với hơn 200 diễn viên quần chúng tham gia. Theo quan niệm, điệu múa Dậm Thuông như một hình thức mời thần linh chứng giám, vừa là để cảm tạ và cầu xin sự no ấm, may mắn cho một năm mới an lành.
 |
Toàn cảnh không gian lễ hội. |
Lễ hội Xo May đã thu hút hàng nghìn du khách trong huyện tham gia. Qua đó, tạo không khí vui tươi, phấn khởi mừng Đảng, mừng Xuân mới Quý Mão và thúc đẩy thi đua thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị năm 2023 của địa phương.
Đặc biệt, lễ hội có ý nghĩa quan trọng trong việc gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Tày xã Mường Lai.
