Từ bỏ quyền kiểm soát
Thử thách cốt lõi của việc nuôi dạy con cái là sự chuyển đổi từ việc nắm toàn quyền kiểm soát khi con còn nhỏ sang việc trao lại quyền kiểm soát đó cho con khi chúng lớn lên. Sự điều chỉnh này sẽ diễn ra dần dần theo thời gian.
Trẻ phản đối việc tập ăn và đi vệ sinh đánh dấu lần đầu tiên cha mẹ mất đi một số quyền kiểm soát, giảm từ mức kiểm soát 100% xuống còn 90%.
Sau đó là những năm đầu đi học, khi trẻ biết mình có thể trốn học và không chịu làm bài tập về nhà, nhưng cha mẹ vẫn có thể tác động một cách hiệu quả đến hành vi của trẻ ở giai đoạn này bằng cách thiết lập hệ thống khen thưởng và trừng phạt.
Tuy nhiên, tại một thời điểm nào đó trong tuổi thiếu niên của đứa trẻ, tình huống đạt đến một bước ngoặt, khi mức độ kiểm soát của cha mẹ giảm xuống chỉ còn khoảng 50%, trong khi mức độ kiểm soát của đứa trẻ đối với cuộc sống của chính mình tăng lên khoảng 50% và tiếp tục đạt tới 100%.
Trẻ sớm phát triển có hai khám phá quan trọng vào thời điểm này:
Thứ nhất, các em đủ thông minh và độc lập để đưa ra các lựa chọn thay thế và không làm theo lời cha mẹ.
Thứ hai là chúng có thể làm tổn thương cha mẹ theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như từ chối trực tiếp hoặc thiếu tôn trọng, hoặc gián tiếp làm tổn thương cha mẹ.
Khi mối quan hệ của bạn với con đạt đến một giai đoạn mới, những tình huống mang tính biểu tượng sau sẽ xảy ra:
Thứ nhất, cha mẹ và con cái xảy ra nhiều cuộc giằng co về vấn đề “nguyên tắc”. Thứ hai, tất cả đều kết thúc trong sự tức giận của cả cha mẹ lẫn con cái.
Hầu như mỗi ngày, con cái đều đặt bạn vào tình thế mà bạn đặt câu hỏi liệu mình đã phản ứng thái quá với chúng hay không, liệu mình đã quá khắc nghiệt hay quá dịu dàng, liệu mình có đối xử với chúng quá đáng hay không?
Căng thẳng tột độ
Việc nuôi dạy con ở tuổi thanh thiếu niên sẽ khiến những cơn tức giận của bạn kéo dài hàng giờ. Nhưng nếu quá tức giận, bạn sẽ phản ứng theo bản năng và đưa ra những quyết định sai lầm trong quá trình nuôi dạy con.
Sự tức giận do con gây ra có thể khiến bạn nghĩ rằng mình cần phải nghiêm khắc hơn nữa, trong khi thực tế là bạn nên tập trung vào việc đưa ra những quyết định đúng đắn cho cả cuộc đời của con.
Theo thời gian, trẻ ngày càng có xu hướng tự làm hại bản thân hoặc sa đà vào nghiện ngập, trầm cảm, v.v.. Sự oán giận của trẻ càng sâu sắc thì chúng càng có nhiều khả năng thực hiện các biện pháp cực đoan.
Mặc dù sự tiến bộ của xã hội khiến trẻ em ngày nay được nuông chiều hơn những thế hệ trước, nhưng các bậc cha mẹ thường không nhận ra rằng trẻ em ngày nay phải đối mặt với nhiều áp lực và kỳ vọng hơn thế hệ trước, đòi hỏi phải được giáo dục nhiều hơn và mức độ xã hội hóa cao hơn để thành công khi trưởng thành.
Vì lý do này, ngày càng có nhiều nhà tâm lý học và giáo dục học đồng tình rằng nên nâng tuổi trưởng thành lên 25 thay vì 18 tuổi.
Lời khuyên dành cho cha mẹ
Không có cách tiếp cận chung nào trong việc nuôi dạy con ở tuổi “ẩm ương”. Do đó cha mẹ nên áp dụng phương pháp nuôi dạy con linh hoạt.
Bắt đầu bằng một kế hoạch là điều tốt, nhưng đôi khi việc nuôi dạy con cái ở tuổi thanh thiếu niên sẽ có nhiều “khúc cua” bất ngờ. Điều này không có nghĩa là bạn từ bỏ mà hãy trở nên linh hoạt để điều chỉnh chiến lược của mình.
Đừng để sự kiêu hãnh ngăn cản bạn thực hiện những thay đổi đối với kế hoạch ban đầu, đặc biệt nếu các tình huống trong thực tế cho thấy kế hoạch đó không khả thi.
