Nhiều phụ huynh chuyển con sang học các trường tư để bảo đảm chất lượng.

Những lời hứa

Số lượng học sinh đăng ký học tại các trường tư ở Marocco đã giảm đáng kể, tới 7% trong năm học 2022 - 2023 trong bối cảnh lạm phát gia tăng.

Bất chấp những lời hứa kéo dài hàng thập kỷ của nhà nước trong việc cải thiện chất lượng giáo dục, đặc biệt là trong khu vực công, người Marocco vẫn hoài nghi về sự thành công của các chiến lược khác nhau được nhà chức trách áp dụng.

Chính phủ Marocco đã thiết lập một chiến lược mới dựa trên nhu cầu cấp thiết là củng cố hiệu suất của giáo viên và xây dựng năng lực học sinh thông qua việc học ngôn ngữ và sử dụng công nghệ hiện đại.

Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh về chuyển đổi giáo dục ở New York (Mỹ) hồi giữa tháng 9, Thủ tướng Marocco Aziz Akannouch nhắc lại cam kết của ông là giảm 1/3 tỷ lệ học sinh bỏ học, tăng 70% số học sinh có các kỹ năng cơ bản và gấp đôi số học sinh được hưởng lợi từ các hoạt động ngoại khóa.

Đầu tháng 9, Bộ trưởng Giáo dục Marocco Chakib Benmoussa công bố kế hoạch tăng số lượng giáo viên tiếng Anh của Bộ trong năm học này, đặc biệt là ở các trường trung học cơ sở. Với việc tiếng Anh là ngôn ngữ thống trị trong nền kinh tế toàn cầu, Bộ trưởng gợi ý rằng việc thúc đẩy khả năng thông thạo tiếng Anh của học sinh Marocco nên là một ưu tiên trong chiến lược giáo dục của quốc gia này.

Ông nhấn mạnh việc chuẩn bị cho học sinh, sinh viên Marocco tham gia thị trường lao động toàn cầu là lý do chính đằng sau những cải cách giáo dục đang diễn ra của Bộ nhằm tăng cường khả năng làm quen và thông thạo ngoại ngữ của thanh niên nước nhà. Để tài trợ cho những cải cách này, năm nay Marocco đã phân bổ số tiền tương đương 5,88 tỷ USD cho Bộ giáo dục, tăng 6% so với năm 2021.

Tuy nhiên, những lời hứa gần đây của chính phủ liên quan đến cải cách giáo dục dường như tương đối cập nhật với chương trình nghị sự phát triển bền vững toàn cầu. Tuy nhiên, công chúng Marocco lại cảm thấy mệt mỏi với những gì họ coi là những lời hứa suông.

Một cuộc khảo sát vào tháng 1 đã phản ánh sự quan tâm của công chúng tới giáo dục. Theo đó, mức độ hài lòng của công chúng đối với giáo dục ở Marocco giảm từ 54% xuống còn 45% trong khoảng thời gian từ tháng 10/2020 đến tháng 4/2021. Cuộc khảo sát cho biết 70% số người được hỏi ở Marocco cho rằng đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến giáo dục tiểu học, 24% cho rằng Covid-19 là thách thức lớn nhất hoặc thứ 2 đối với giáo dục nước nhà.

Bộ trưởng Giáo dục Marocco Chakib Benmoussa.

Chảy máu chất xám

Trong khi đại dịch Covid-19 đã làm lộ những khiếm khuyết về cấu trúc của ngành giáo dục Marocco, khát vọng di cư của người địa phương vẫn tồn tại, đặc biệt là ở những thanh niên muốn du học nước ngoài và muốn có một công việc ổn định, lương cao.

Nhận thức được những tác động sâu sắc của tình trạng chảy máu chất xám đối với chất lượng dịch vụ của người Marocco trong nhiều lĩnh vực, chính phủ đã bày tỏ quyết tâm giải quyết vấn đề này trong các lĩnh vực then chốt như y học. Nhưng để khắc phục vấn đề thiếu nhân viên có kinh nghiệm tại các bệnh viện, Marocco phải bảo đảm chất lượng giảng dạy cao trong các trường đại học. Bên cạnh đó, Marocco cần có chính sách thuyết phục người học ở nước ngoài về nước để đóng góp vào việc đào tạo thế hệ lãnh đạo và chuyên gia mới.

Một số cơ sở giáo dục đại học của Marocco, đặc biệt là các trường tư thục hoặc bán công, đã thiết lập quan hệ đối tác với các trường đại học nước ngoài. Tuy nhiên, đa số người Marocco học ở các trường công lập miễn phí nên không được tiếp cận với nền giáo dục tiên tiến hơn.

Một trong những nguyên nhân gây ra các vấn đề giáo dục của Marocco được cho là do sự thay đổi trong việc sử dụng ngôn ngữ từ tiếng Ả rập, tiếng Pháp và tiếng Anh. Bên cạnh đó, Macrocco phải gánh chịu những hậu quả tích tụ của “cải cách cơ cấu” do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới khuyến nghị cho Marocco vào những năm 80.

Các cải cách cơ cấu trên kêu gọi giảm chi tiêu xã hội cho y tế và giáo dục, dẫn đến sự suy giảm chất lượng của các dịch vụ công khi dân số ngày càng tăng. Ngân sách giáo dục quốc gia Marocco đã giảm từ 6,2% GDP xuống còn 5,3% giữa năm 1982 và năm 1991.

Lỗ hổng của con tàu đang chìm

Khi các cuộc cải cách của IMF và Ngân hàng Thế giới ủng hộ việc tư nhân hóa, thị trường các trường tư thục đã nở rộ ở Maroc. Tuy nhiên, nhiều người Marocco đã bị bỏ lại phía sau vì họ không đủ tài chính cho con học trường tư.

Kết quả là Marocco ngày nay có trung bình 64,9% trẻ em dưới 10 tuổi không thể đọc một văn bản đơn giản. Trẻ em Marocco kém về các kỹ năng cơ bản khiến chúng không được chuẩn bị sẵn sàng cho thị trường việc làm.

Trong khi hầu hết thanh niên Marocco thiếu kỹ năng cần thiết để làm việc, các cô gái và phụ nữ Marocco phải đối mặt với những trở ngại kép khi họ gặp khó khăn trong việc hòa nhập thị trường lao động và hoàn thành chương trình học phổ thông. Thực tế nhức nhối này đặc biệt gay gắt ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa, do thiếu phương tiện đi lại và nạn tảo hôn kéo dài bất chấp các cải cách pháp luật.

Khi chính phủ Marocco tìm cách vá những lỗ hổng trên con tàu đang chìm trong lĩnh vực giáo dục, phần lớn người Marocco dường như đã chán nghe những lời hứa suông.