Hiện ở vùng nông thôn, tỉnh xa, thầy cô đa phần chỉ quan tâm đến chất lượng học tập, còn rất ngại đề cập đến giáo dục giới tính cho học sinh.
Thầy cô còn né
Ngay chuyện sắp xếp chỗ ngồi cho các em cũng khác nhau giữa các lớp. Có lớp, thầy cô chủ nhiệm xếp học sinh nam nữ ngồi xen kẻ. Lý do là các em còn nhỏ cứ xếp ngồi như thế, hại gì! Khác phái, học sinh khó nói chuyện, đùa giỡn trong tiết học. Có lớp rạch ròi hơn, nam nữ chia hai dãy cách biệt vì sự khác biệt giới tính, không thể ngồi gần, bất tiện trong sinh hoạt.
Tôi đã từng chứng kiến một nữ đồng nghiệp trẻ tỏ ra ngần ngại trong tiết dạy có người dự rằng không biết có nên gọi đất nước Cu – ba hay không? Cô bối rối và cuối cùng suốt tiết dạy, thầy cô và học sinh ngỡ ngàng khi nghe cô phát âm là Cuy-ba! Cô giáo môn Vật lý cũng né tránh, sợ đồng nghiệp nhất là sợ học sinh hiểu nhầm cô chưa nghiêm túc nên cứ đọc định luật Cuy-long dù trong sách giáo khoa và trên bảng cô lại ghi khác!
Chỉ riêng phần phát âm, thầy cô đã ngán ngại nói chi đến những vấn đề nhạy cảm có liên quan đến giới tính. Thầy cô lớn tuổi xem đây là vấn đề cấm kỵ. Thầy cô trẻ tuổi gạt qua một bên ngại học sinh hiểu nhầm, có đánh giá không tốt về bản thân.
Một nam giáo viên trẻ, độc thân mới đây chia sẻ chuyện khi làm chủ nhiệm một lớp 6. Trong tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ, có một trò chơi với sự tham gia của cả nam và nữ. Một học sinh nữ đã từ chối nắm tay bạn nam. Em này cho biết mẹ dặn không được nắm tay bạn trai vì sẽ có thai! Thay vì giải thích cho học sinh hiểu, đồng nghiệp lại bảo điều này muốn rõ nên gặp cô giáo dạy Sinh học! Thế là phần trò chơi đó thất bại.
Trường có lập Ban tư vấn để giải tỏa thắc mắc cho học sinh, nhất là về lĩnh vực giới tính. Thế nhưng thành phần cơ cấu cho đủ ban bệ chứ không chú ý năng lực, độ tin cậy từ học sinh, nghệ thuật giao tiếp… nên rất nhiều năm ban này luôn thất nghiệp. Không có em nào đến để nhờ giải tỏa thắc mắc hay đề nghị giải quyết một vấn đề cụ thể. Nhiều trường bạn cũng vậy.
Cha mẹ cũng e ngại
Khi cha mẹ quá bận để lo sinh kế và còn hạn chế trong kiến thức thì giáo dục giới tính cho con là vấn đề không thể. Truyền miệng, học trên mạng xã hội, phim ảnh có nội dung độc hại, rõ ràng lành ít dữ nhiều. Tôi đã từng phát hiện học sinh nữ có lối sống lệch lạc về giới tính. Khi gặp gỡ với cha mẹ em này để tìm cách giải quyết chứ không phê phán, lên án gì thì cha mẹ phản ứng mạnh. Nhiều phụ huynh không nhìn nhận đúng vấn đề, bỏ mặc các em và cả sử dụng bạo lực khi các em có sai lầm trong quan hệ với người khác phái.
Tôi cũng từng hợp tác cùng phụ huynh trong giáo dục giới tính và các nội dung liên quan đến quan hệ tình dục cho học sinh. Các bài báo có nội dung liên quan được phổ biến đến các em. Trao đổi với cha mẹ học sinh để có cách tiếp cận con em nhẹ nhàng, hiệu quả. Phụ huynh cũng rất nên cập nhật kiến thức khoa học để thuyết phục được con.
Trong nhiều năm, phần thưởng cho học sinh có thành tích trong học tập và rèn luyện hay các phong trào của trường, của lớp do tôi tặng thường là sách về giáo dục giới tính của các tác giả trong và ngoài nước. Có lần một học sinh đã đến bày tỏ với tôi rằng em mong muốn được thầy tặng sách như bạn đã được nhận thưởng. Tôi đồng ý. Khi em đạt kết quả tốt, tôi giữ lời. Ba mẹ em biết được đã gởi thư cảm ơn tôi. Mới đây, gặp lại em, em cho biết vẫn giữ quyển sách thầy tặng đã ba năm. Khi em lên TPHCM học đại học, em không quên mang theo món quà của thầy.
Biết rằng, việc giáo dục giới tính và các vấn đề có liên quan đến tình dục rất cần sự chung sức từ cha mẹ học sinh. Nhưng vai trò của thầy cô vẫn cần thiết. Đôi lúc việc giáo dục giới tính không dừng lại ở đối tượng là học sinh mà còn là cha mẹ các em. Có phụ huynh bắt được câu hỏi về giới tính mà học sinh còn giữ lại chưa dám gởi cho báo cáo viên trong giờ sinh hoạt chuyện đề cho toàn trường. Phụ huynh thể hiện thái độ không hài lòng khi cho rằng nhà trường lẽ ra nên tập trung vào việc học tập, đề cập chi những chuyện “người lớn”.
Cho đến bây giờ, không ít phụ huynh chưa chấp nhận được con em trong nhà sử dụng những từ ngữ trong bộ môn Sinh học cho dù đó là kiến thức khoa học, phổ thông. Tôi đã từng tiếp phụ huynh với lý do cháu học hành gì mà về nhà tôi nghe cháu nhắc đến trứng, tinh trùng, thụ tinh.. nghe ngại quá. Tôi lại phải mất thời gian giải đáp. Nhưng phụ huynh cũng thừa nhận con em có nhiều hiểu biết trong bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần và cả trong việc phòng chống nguy cơ bị xâm hại…
Thế cho nên, việc giáo dục giới tính và các vấn đề liên quan đến quan hệ tình dục là quan trọng trong giáo dục học sinh. Thầy cô, cha mẹ e ngại, học sinh sẽ nhận lấy hậu quả xấu.
