Xây dựng lòng tự trọng
Khen ngợi con là một nhu cầu tất yếu của cha mẹ. Nhiều bậc cha mẹ cho rằng họ khen con mình nhiều đến đâu thì cũng không hề quá đáng. Dẫu vậy, chúng ta đã bao giờ nghĩ rằng hầu hết những lời khen không đáng có sẽ để lại một số tác động tiêu cực đến trẻ?
Nếu bạn luôn truyền đạt cho con mình rằng con tuyệt vời và tốt bụng như thế nào, thì con sẽ có kỳ vọng quá cao đối với bản thân và kỳ vọng này không phù hợp với khả năng của con, đó là sự kiêu ngạo, và sự kiêu ngạo sẽ khiến con trở nên kém nhạy cảm, ít quan tâm đến cảm xúc của người khác.
Đối với trẻ hai và ba tuổi, việc xây dựng lòng tự trọng có thể giúp trẻ giảm khả năng tự khoe khoang trong tương lai.
Thử tưởng tượng, khi cậu con trai hai tuổi của bạn giơ hộp đồ chơi lên và tự hào nói với bạn rằng, “Mẹ ơi, con rất thông minh đúng không mẹ?”, hoặc cô con gái ba tuổi, trong khi xoay chiếc váy xinh đẹp của mình, thản nhiên nói rằng “Mẹ thấy không? Con là công chúa nhỏ xinh đẹp nhất”. Các bậc cha mẹ tỉnh táo nên biết rằng đây không chỉ là khoe khoang.
Đối với trẻ từ 18 tháng đến 3 tuổi, đây là giai đoạn trẻ khám phá “Tôi là ai?” và trẻ vẫn đang nỗ lực để thành thạo một số kỹ năng cơ bản, chẳng hạn như nói câu hoàn chỉnh và chia sẻ với người khác. Đối với trẻ, sự an toàn vẫn là điều quan trọng nhất, vì vậy cha mẹ có thể khen ngợi và động viên.
Ngay cả khi những đứa trẻ này thấy người khác làm tốt hơn mình ở một số việc nhất định, chúng vẫn sẽ cảm thấy ổn về bản thân mình. Thực tế, việc giúp trẻ xây dựng lòng tự trọng có thể làm giảm khả năng trẻ thể hiện bản thân quá mức trong tương lai.
Chú ý cách khen ngợi
Khi bạn nói “Con là vũ công giỏi nhất lớp!”, Trẻ sẽ hiểu như thế này: “Những học sinh khác không thể so sánh với mình”.
Một cách khen ngợi hay hơn là: “Cuối cùng thì công sức luyện tập chăm chỉ của con cũng được đền đáp. Những bước nhảy hôm nay của con đẹp và mềm mại quá!”.
Trọng tâm của lời khen nên tập trung vào quá trình trẻ làm việc hơn là kết quả. Tránh sử dụng một số câu chung chung, chẳng hạn như “Con thật tuyệt” hoặc “Con ngoan quá!”. Những câu nói như vậy không có ý nghĩa thực tế.
Tốt hơn hết hãy sử dụng ngôn ngữ mô tả chi tiết và chính xác, chẳng hạn như “Khi các khối xây dựng được xếp chồng lên nhau, có vẻ như chúng sắp rơi xuống, nhưng con đã không bỏ cuộc và vẫn kiên trì.”
Theo cách này, trẻ có thể dễ dàng đồng cảm với lời nói của bạn và trẻ cũng sẽ chắc chắn hơn về những gì mình đã làm tốt.
Để con nhận ra sự quan trọng của lòng tốt
Bạn có thể khen ngợi con vì bức tranh đẹp. Khi con nói lời cảm ơn, bạn nên khen và động viên con, đồng thời giải thích cho con biết tại sao hành động này đáng được khen.
Khi chúng ta thấy người khác làm những việc tốt, chúng ta có thể chỉ ra cho con mình. Điều này sẽ dạy cho con biết ơn và khiêm tốn. Ví dụ, khi bạn và con ở quầy thanh toán trong siêu thị và nhân viên thu ngân giúp bạn đóng gói đồ đạc, hãy nhớ cảm ơn họ và nói với con: “Cô ấy/chú ấy đã làm việc rất cẩn thận để trứng không bị vỡ”.
Một cách hữu ích để thay đổi tính cách kiêu ngạo của trẻ là dạy trẻ biết ơn sự giúp đỡ của người khác đồng thời để trẻ nhận ra rằng mình cũng có khuyết điểm và không ai cần phải hoàn hảo mọi lúc.
Đức tính khiêm tốn giúp trẻ hòa nhập với môi trường nhanh hơn, kết bạn và cảm nhận được tầm quan trọng của tinh thần đồng đội. Đồng thời, những trẻ có khả năng đánh giá đúng năng lực thực tế của mình có thể đối mặt tốt hơn với những thách thức trong học tập và cuộc sống sau này.
