Các sắc thái của phụ huynh
Tôi từng đọc một câu chuyện thú vị về ứng xử tình huống bắt gặp con trai xem “phim đen” của một ông bố trẻ. Thái độ của người bố rất bình tĩnh, nói chuyện với con như “2 người đàn ông”.
Cậu con trai 12 tuổi, thoạt đầu bối rối, xấu hổ khi bị bố phát hiện việc lén lút của mình nhưng sau khi được bố nhẹ nhàng vỗ vai kèm câu nói “chuyện bình thường, không có gì chàng trai nhé” cậu như trút được gánh nặng tâm lý. Người bố đã lựa lời phân tích thiệt hơn, không một lời trách mắng, khiến cậu bé cởi mở chia sẻ tâm tư với bố. Cũng từ đó, bố kéo cậu vào những hoạt động thể thao, giải trí bổ ích và cậu bé cũng không còn tò mò về những thước phim không dành cho độ tuổi của mình.
Chuyên gia tâm lý, TS Lý Thị Mai - Công ty Tâm lý học ứng dụng cho rằng: Bắt gặp trẻ xem “phim đen” là câu chuyện không hiếm ở mỗi gia đình hiện đại. Thời đại công nghệ, cả thế giới trong tầm tay trẻ, thu lại bằng chiếc điện thoại thông minh nối mạng. Bởi vậy, ranh giới giữa những cái nên và không nên tiếp cận với trẻ rất mong manh. Việc kiểm soát và lọc thông tin trở nên khó khăn hơn, ngay cả khi các bậc cha mẹ sử dụng đến các phương pháp hỗ trợ.
“Nếu trẻ thường xuyên xem phim ảnh, sách báo có nội dung “đen” rất dễ bị “nghiện”. Việc phơi nhiễm phim ảnh khiêu dâm có tương quan với nhiều hành vi gây ảnh hưởng tới sức khoẻ, thái độ với tình dục, tính dục có thể thay đổi hoàn toàn theo xu hướng chỉ để giải trí. Trẻ có thể sẽ chỉ nhìn đối tượng khác giới theo tính dục nhiều hơn con người và ảnh hưởng đến nhận thức về vai trò làm chồng, làm vợ khi trưởng thành. Bởi vậy, cha mẹ nên kịp thời có động thái phù hợp, ôn hoà, định hướng cho trẻ ngay từ khi chớm tiếp cận những nội dung vượt ngưỡng”, TS Lý Thị Mai nhận định.
Ảnh minh hoạ/INT.
Gỡ nút thắt tâm lý
Trước hết, cần xác định trẻ xem “phim đen” vì tò mò mà điều này bắt nguồn từ những úp mở và e ngại của người lớn mỗi khi nhắc tới câu chuyện giới tính. Thậm chí, nhiều bậc cha mẹ cấm con quan tâm đến vấn đề giới tính và cho rằng đó là chuyện bậy bạ, trẻ con chưa cần biết. Cách hành xử này của cha mẹ lại càng kích thích sự tò mò và muốn tìm hiểu của trẻ.
Trẻ có thể tự tìm hiểu hoặc qua kênh chia sẻ của bạn bè. Không ít trường hợp một nhóm bạn cùng giới hoặc khác giới rủ nhau xem chung “phim người lớn”. Có những trường hợp cố tìm xem bằng được chỉ vì lời khích bác của người khác, kiểu như “mười mấy tuổi còn chưa biết chuyện này là quá kém, quê mùa…” hoặc bắt nguồn từ những tiếp cận vô tình với phim ảnh,… Hậu quả của việc “nghiện” phim đen là không ít trẻ bị ám ảnh, không tập trung học tập được, lo lắng, bối rối, suy nghĩ lệch lạc và luôn tìm cách thoả mãn bản thân,…
Chuyên gia tâm lý, TS Lý Thị Mai khuyên: “Cha mẹ nên dạy con theo hướng ghi nhận sự thiêng liêng của các mối quan hệ và ý nghĩa sự duy trì giống nòi qua các thế hệ. Đây là câu chuyện dài cần chia sẻ cùng trẻ để giúp con tiếp cận dần với vấn đề giới tính và những nội dung con đã lỡ xem. Tuyệt đối không nên tỏ thái độ cấm đoán con hay coi đây là việc xấu xa. Vì điều này dễ gây ức chế và phản tác dụng đối với nhận thức và tâm lý của trẻ.
Hãy giải quyết vấn đề dưới góc độ đồng cảm và thấu cảm với trẻ. Coi đó là sự tò mò tự nhiên của mỗi cá nhân. Đồng thời, cha mẹ cũng nên tìm hiểu kỹ nguyên nhân, mua những sách trang bị về kiến thức giới tính để cha mẹ và trẻ cùng đọc, cùng trao đổi với nhau. Hãy nhìn việc này như một việc bình thường, đáng trân trọng và chỉ có ở con người thôi”.
Lệch lạc về nhận thức giới tính có lẽ là giai đoạn phát triển mà đứa trẻ nào cũng phải trải qua. Bên cạnh những bậc cha mẹ đã rất cởi mở, trao đổi thẳng thắn những tò mò của trẻ thì vẫn còn không ít các bậc cha mẹ ngần ngại hoặc lờ đi những nhu cầu tìm hiểu của trẻ. Chính sự thờ ơ của cha mẹ gián tiếp gây nên những hậu quả khó lường trong bước phát triển tâm sinh lý của con trẻ. Khi không tìm thấy sự đồng cảm và sẻ chia từ người thân, trẻ có xu hướng tìm kiếm những nguồn thông tin khác mà “phim đen” là một trong số những lựa chọn của trẻ.
Theo bà Phan Lan Hương – Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu quyền trẻ em: Việc ngăn chặn trẻ xem sách báo, phim ảnh khiêu dâm là việc khó khăn đối với nhiều bậc cha mẹ khi nguồn thông tin hiện nay rất đa dạng và khó kiểm soát. Thay vì né tránh hay cấm đoán, các bậc cha mẹ hãy chủ động trao đổi với con.
Hãy nói chuyện với trẻ về cách sử dụng các thiết bị điện tử để tìm kiếm thông tin trên môi trường mạng một cách đúng đắn và có lợi nhất. Đồng thời, định hướng cho con những nội dung thông tin nên tìm hiểu. Đặt cho trẻ các giới hạn hợp lý, kể cả sử dụng các biện pháp kỹ thuật để hạn chế con truy cập vào các trang web đen.
Thay thế khoảng thời gian trống để con một mình với các thiết bị điện tử nối mạng bằng những hoạt động văn, thể, mỹ lành mạnh cùng gia đình. Cha mẹ hãy làm bạn với con trên mạng xã hội để vừa hiểu vừa giám sát các hành vi lệch chuẩn ngay từ sớm.
