Sự kiện văn hóa này là minh chứng khẳng định việc bảo tồn, kế thừa những tinh hoa di sản của dòng họ nếu được coi trọng sẽ là tiền đề để đưa tinh hoa của văn hóa dân tộc ra thế giới.
Bảo tồn di sản của dòng tộc
“Hoàng hoa sứ trình đồ” là cuốn sách chép tay có chiều dài 30cm, rộng 20cm, dày 2cm, in bằng bản mộc trên giấy dó, được vẽ bằng 3 loại màu với kết cấu gồm 7 phần, chú giải bằng chữ Hán do dòng họ Nguyễn Huy (xã Trường Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) lưu giữ. Cuốn sách được Thám hoa Nguyễn Huy Oánh biên soạn căn cứ vào các tài liệu quý giá của những thế hệ đi sứ vào thời kỳ năm 1765 - 1767 dưới triều vua Lê Hiển Tông, niên hiệu Cảnh Hưng (1740 – 1786). Chánh sứ Nguyễn Huy Oánh đã biên soạn và bổ sung thêm các chi tiết liên quan đến chuyến đi sứ năm 1766-1767 của ông. Cuốn sách với phần chính là bản đồ ghi chép bằng nhiều hình ảnh, thông tin phong phú, quý hiếm về hành trình đi sứ của Sứ bộ Đại Việt thế kỷ 18.
Đưa tinh hoa ra thế giới
Tâm huyết với di sản tinh thần của dòng họ, GS.TS Nguyễn Huy Mỹ, hậu duệ đời thứ 16 của dòng học Nguyễn Huy Trường Lưu đã dành hết nỗ lực và cống hiến của mình để thực hiện ý nguyện làm rạng danh di sản văn hóa quê hương.
Ròng rã hàng chục năm trời, GS.TS Nguyễn Huy Mỹ đã làm đầu mối liên kết giữa Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh, các viện nghiên cứu trong nước để sưu tầm hiện vật, tư liệu lịch sử, phối hợp trong công tác xuất bản những chứng cứ khoa học có giá trị, tìm mọi cách đưa “Hoàng Hoa sứ trình đồ” ra với công chúng, với thế giới và trở thành di sản tư liệu thế giới. Hành trình gian truân nhiều khó khăn thách thức của GS.TS Nguyễn Huy Mỹ đã được đền đáp.
Vượt qua sự đánh giá khắt khe của các cơ quan chuyên môn của UNESCO, nhờ những giá trị văn hóa đặc sắc, công tác chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng của tỉnh Hà Tĩnh, sự hỗ trợ, hợp tác quốc tế chặt chẽ hồ sơ “Hoàng Hoa sứ trình đồ” đã giành được số phiếu tối đa để được công nhận là Di sản tư liệu thuộc chương trình Ký ức Thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
GS.TS Nguyễn Huy Mỹ cũng chính là người đã bảo vệ thành công “Mộc bản trường học Phúc Giang”- di sản của dòng họ Nguyễn Huy ghi danh vào danh mục di sản tư liệu Ký ức Thế giới (năm 2016)
GS.TS Nguyễn Huy Mỹ cho biết: Bên cạnh việc huy động kinh phí để in thêm nhiều bản và giới thiệu tác phẩm “Hoàng Hoa sứ trình đồ” rộng rãi trên các phương tiện truyền thông, con cháu dòng họ Nguyễn Huy mong muốn phối hợp cùng chính quyền địa phương huyện xây dựng một nhà bảo tàng ngay tại quê hương để bảo tồn, giới thiệu các tư liệu quý “Mộc bản trường học Phúc Giang” và “Hoàng Hoa sứ trình đồ” của dòng họ đến với đông đảo nhân dân.
