Dự thảo Luật BHXH sửa đổi: Người lao động được hưởng nhiều chính sách có lợi

Đức Huy 22/10/2023 15:13

GD&TĐ - Người lao động chỉ được nhận tối đa 50% mức hưởng nếu rút bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần, giúp có một khoản tiền nhất định để giải quyết khó khăn

Dự thảo Luật BHXH sửa đổi sẽ có nhiều lợi ích cho người lao động.

Người lao động vẫn có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để có lương hưu…

Giải quyết nhu cầu trước mắt

Bộ LĐ-TB&XH vừa có tờ trình gửi Quốc hội về Dự án Luật BHXH (sửa đổi). Dự luật này sẽ được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp tới đây.

Trong tờ trình, Chính phủ tiếp tục trình 2 phương án liên quan đến BHXH một lần tại Điểm đ, Khoản 1 Điều 70.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, thống kê giai đoạn 2016 - 2021, có 4,06 triệu người lao động rút BHXH một lần, trong khi đó có 4,2 triệu người tham gia mới BHXH.

Như vậy, về mặt số học, tỷ lệ 1,048 người tham gia mới thì có 1 người rời khỏi hệ thống. Bình quân mỗi năm gần 700.000 người rút BHXH một lần với số lượng năm sau cao hơn năm trước, tốc độ tăng trung bình khoảng 11,6%.

Bộ LĐ-TB&XH đánh giá, điều này đang đặt ra thách thức đối với mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội và đây cũng là nguyên nhân dẫn đến độ bao phủ đối tượng hưởng lương hưu tăng chậm.

Trong tổng số những người giải quyết BHXH một lần có gần 10% là những người có thời gian đóng BHXH đủ 10 năm trở lên.

Vì vậy, trong Dự thảo Luật BHXH sửa đổi lần này, Bộ LĐ-TB&XH nêu ra hai phương án khi rút BHXH một lần.

Bên cạnh phương án giữ nguyên quy định như hiện nay, phương án được dư luận quan tâm là chỉ được rút tối đa không quá 50% tổng thời gian đóng vào quỹ.

Bên cạnh đó, thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu.

Theo ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ LĐ-TB&XH: Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đề xuất chỉ cho rút BHXH một lần tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Điều kiện rút là người lao động phải đóng BHXH dưới 20 năm và sau 12 tháng không tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện.

Ví dụ, người lao động đóng BHXH 10 năm, nếu rút một lần sẽ tính số tiền và thời gian đóng tối đa 5 năm. Số còn lại sẽ bảo lưu đến khi nghỉ hưu hoặc cộng dồn nếu sau đó họ tiếp tục tham gia BHXH.

Ông Cường cho biết, phương án chỉ cho rút tối đa 50% này giúp người lao động có một số tiền nhất định để giải quyết khó khăn trước mắt và vẫn có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH về sau để có lương hưu.

Như vậy, với những quy định mới trong Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), người lao động có 4 lựa chọn khi bảo lưu 50% thời gian đóng.

Cụ thể: Nếu tiếp tục đi làm và tham gia BHXH sẽ được cộng dồn đến khi đủ 20 năm đóng để hưởng lương hưu; trường hợp lao động đủ tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ năm đóng BHXH có thể chọn đóng 1 lần cho thời gian thiếu để nhận lương hưu; chọn nhận trợ cấp hưu trí hàng tháng; tiếp tục rút BHXH 1 lần khi đến tuổi về hưu.

Ảnh minh họa ITN.

Nhiều lựa chọn quyền lợi cho người lao động

Theo các chuyên gia về lao động việc làm, Dự thảo Luật BHXH cũng đưa ra nhiều sự lựa chọn, quyền lợi cho người lao động khi tiếp tục tham gia BHXH như: Tham gia tiếp để nhận lương hưu hoặc nhận trợ cấp hưu trí hằng tháng sớm hơn thay vì chờ đến 80 tuổi.

Điểm đáng lưu ý tại dự thảo luật là quy định người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thì có thể lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng từ quỹ BHXH cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Điều này tùy thuộc vào thời gian đóng, tiền lương, thu nhập tháng của BHXH của họ. Trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng thì được hưởng bảo hiểm y tế.

Phương án 2 về điều kiện rút BHXH một lần thực chất là thêm điều kiện để hạn chế việc rút BHXH, tăng số người hưởng lương hưu và ngân sách sẽ giảm hỗ trợ qua trợ cấp xã hội hàng tháng với nhóm đối tượng người cao tuổi không có lương hưu.

Theo ông Trần Thanh Nhân - Giám đốc Công ty Trateco, để thu hút người lao động tham gia BHXH, Luật BHXH cần đứng về phía người lao động.

Hiện, Luật BHXH quy định độ tuổi được nghỉ hưu mà không bị trừ % lương hưu là quá cao so với sức khỏe người Việt, không chỉ nhóm lao động trí óc, đặc biệt là lao động chân tay.

“Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp không muốn sử dụng lao động ở vùng tuổi 55 - 62 vì lương cao, năng suất thấp, chậm, trì trệ nên nguy cơ mất việc, thải loại nhiều.

Khi đó không biết xin việc gì vì điều kiện tuổi tác. Đã thế, nghỉ hưu sớm thì bị trừ 2%/năm. Vậy thì ai muốn tham gia vì biết kết quả cuối không sáng sủa. Vậy nên giảm tuổi hưu từ 62/60 về như cũ”, ông Nhân nêu quan điểm.

Ông Nhân cho biết thêm, Luật BHXH liên quan đến an sinh xã hội, trong đó quan trọng nhất là chế độ hưu trí, do vậy cần xem xét thấu đáo khi sửa đổi luật này.

Ông Nhân nêu thực tế: “Quy định giảm 2% đối với trường hợp nghỉ hưu trước tuổi là không hợp lý, cần phải quy định có lợi hơn cho người lao động đã tham gia BHXH sớm”.