Người nghiện được đưa đi cai nghiện tập trung tăng đáng kể
Trong năm 2017, mặc dù bối cảnh tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy trong khu vực diễn biến phức tạp, kinh phí phòng, chống ma túy bị cắt giảm, tuy nhiên công tác phòng, chống ma túy đã đạt được những kết quả quan trọng.
Điển hình, công tác tuyên truyền, giáo dục, phòng ngừa ngày càng đi vào chiều sâu, tập trung vào các đối tượng cụ thể, hiệu quả và thực chất hơn. Nhận thức về tác hại của ma túy và trách nhiệm phòng, chống ma túy của cán bộ, nhân dân được nâng lên; công tác phòng, chống ma túy đã chú trọng vào các tuyến địa bàn trọng điểm.
Số vụ, số đối tượng bị phát hiện, bắt giữ tăng; triệt phá nhiều đường dây ma túy rất lớn; làm giảm các điểm, tụ điểm phức tạp; từng bước làm chuyển biến tình hình ở một số “điểm nóng”.
Công tác kiểm soát và quản lý các loại tiền chất, chất gây nghiện, chất hướng thần và diện tích cây có chứa chất ma túy đã có nhiều chuyển biến tích cực. Công tác cai nghiện, phục hồi và quản lý sau cai tiếp tục được quan tâm chỉ đạo.
Một số địa phương đã chủ động nguồn kinh phí hỗ trợ cho công tác phòng, chống ma túy và có nhiều sáng kiến khắc phục những khó khăn trong việc lập hồ sơ đưa người nghiện vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc. Nhờ đó, số người nghiện được đưa đi cai nghiện tập trung đã tăng đáng kể so với năm trước.
Bên cạnh những kết quả đạt được, qua đánh giá của các bộ, ngành và các tỉnh, thành phố và công tác thanh tra của Bộ Công an, công tác phòng, chống và cai nghiện ma túy vẫn còn một số hạn chế. Đáng lưu ý là hoạt động tội phạm ma túy vẫn rất phức tạp và xu hướng gia tăng, chưa ngăn chặn triệt để tình trạng ma túy thẩm lậu qua biên giới, một số địa bàn nóng về ma túy ở khu vực Tây Bắc chưa được giải quyết một cách cơ bản.
Bên cạnh đó, hoạt động của Ban chỉ đạo phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm các tỉnh, thành phố còn chưa đồng đều, một số đơn vị, địa phương được thanh tra chưa kịp thời xây dựng các kế hoạch thực hiện ở đơn vị mình nhằm cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra; việc kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện còn chậm; thành viên Ban chỉ đạo các cấp chưa thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo hoạt động về Ban chỉ đạo theo Quy chế; vẫn còn một số Ban chỉ đạo cấp xã chưa xây dựng quy chế hoạt động.
Thanh, thiếu niên chưa nhận thức đúng về ma túy tổng hợp
Công tác tuyên truyền tuy đã có nhiều đổi mới về nội dung, hình thức song vẫn còn thiếu những chương trình tuyên truyền có chiều sâu về kỹ năng phòng tránh ma túy tổng hợp, một bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên còn chưa nhận thức đúng về sự nguy hại của ma túy tổng hợp, coi đó là loại ma túy không gây nghiện dẫn đến gia tăng số người sử dụng loại ma túy này. Số xã, phường không có tệ nạn ma túy tiếp tục giảm.
Công tác dạy nghề, giải quyết việc làm cho người sau cai vẫn còn nhiều khó khăn. Công tác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng có triển khai nhưng thiếu hiệu quả, người nghiện có hoàn cảnh khó khăn chưa được tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ cai nghiện.
Việc xác định tình trạng nghiện của ngành y tế còn nhiều hạn chế, nhất là ở cấp xã; vấn đề quản lý, điều trị cho người sử dụng ma túy bị loạn thần hiện nay là rất khó khăn vượt quá năng lực của cơ quan y tế cơ sở, hiện chưa có quy định cụ thể nào để xác định tình trạng người nghiện ma túy bị loạn thần và chưa xác định rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm quản lý, chữa trị bệnh và cai nghiện ma túy cho những đối tượng này.
Đáng chú ý là xảy ra việc một số học viên đập phá, trốn khỏi cơ sở cai nghiện gây rối trật tự an toàn xã hội tại một số địa phương. Công tác kiểm tra hoạt động tại các cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone ở một số địa phương phát hiện những tồn tại như: Hàng tháng không thực hiện xét nghiệm nước tiểu để tìm chất ma túy theo quy định; không chấm dứt điều trị với một số đối tượng dương tính với Amphetamine (ATS).
Việc xử lý hình sự tội tổ chức, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy gặp nhiều khó khăn vì theo Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 thì không thể xử lý hình sự các đối tượng nghiện ma túy cho người khác cùng sử dụng trái phép chất ma túy tại địa điểm thuộc quyền sở hữu, chiếm hữu hoặc quản lý của mình.
Công tác rà soát, thống kê người nghiện ma túy còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như: Số người sử dụng ma túy tổng hợp khó phát hiện, một số nơi chưa có đủ bộ test thử ma túy để làm xét nghiệm; chưa ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin vào công tác thống kê người nghiện ma túy; công tác lãnh đạo, chỉ đạo có nơi, có lúc ở đơn vị cơ sở chưa quyết liệt, thường xuyên. Do vậy, vẫn còn một tỷ lệ đáng kể số người nghiện chưa bị phát hiện và có hồ sơ quản lý.
Nguồn kinh phí Trung ương cho Chương trình phòng, chống ma túy năm 2016-2017 chậm được bố trí, gây ảnh hưởng lớn đến kết quả hoạt động của các đơn vị thực hiện nhiệm vụ phòng, chống ma túy trong tình hình mới. Bên cạnh đó, chương trình phòng, chống ma túy đến năm 2020 triển khai chậm đã tác động không nhỏ đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo và huy động các nguồn lực của các cấp, các ngành đối với công tác này.
Kiến nghị điều trị cho người người sử dụng ma túy tổng hợp
Để khắc phục những khó khăn, hạn chế, ngành công an kiến nghị, đề xuất Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến công tác đưa đối tượng vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; ban hành Nghị định về cai nghiện tự nguyện; chế tài bắt buộc phải xét nghiệm ma túy đối với những người bị nghi nghiện ma túy; tăng cường trang thiết bị phục vụ công tác giám định chất ma túy tổng hợp cho địa phương để phục vụ công tác đấu tranh với các loại tội phạm này.
Chỉ đạo Bộ Tư pháp sớm nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung những quy định đối với người nghiện ma túy tại Nghị định số 81/2013/NĐ-CP của Chính phủ nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Chỉ đạo Bộ Y tế tổ chức cung cấp các dịch vụ điều trị cho người người sử dụng ma túy tổng hợp; tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương mở rộng thêm các cơ sở điều trị Methadone theo hướng tiếp cận cộng đồng và giải quyết những vướng mắc trong việc cấp Methadone; tiếp tục tăng cường tập huấn, cấp chứng chỉ cho đội ngũ cán bộ y tế tham gia công tác cai nghiện ma túy từ tuyến tỉnh đến tuyến xã; hướng dẫn cụ thể về địa điểm quản lý và người quản lý trong thời gian theo dõi xác định tình trạng nghiện.
Tập trung thực hiện thắng lợi các mục tiêu
Trong năm 2018, dự báo hoạt động của tội phạm ma túy vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp với sự gia tăng các đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia; Tuyến Tây Bắc, Bắc miền Trung và biên giới phía Bắc, các sân bay quốc tế vẫn là các tuyến, địa bàn trọng điểm về hoạt động vận chuyển ma túy trái phép.
Bên cạnh xu hướng gia tăng việc mua bán, vận chuyển ma túy tổng hợp, các đối tượng đang tìm cách sản xuất ma túy tổng hợp ngay trong nội địa với quy mô lớn. Tình hình người sử dụng ma túy tổng hợp ngày phức tạp, dẫn đến nguy cơ làm mất an ninh trật tự tại nhiều địa bàn.
Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phòng, chống ma túy, các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện công tác chỉ đạo, tổ chức triển khai các dự án phòng, chống ma túy trong Chương trình mục tiêu phòng, chống ma túy đến năm 2020 đảm bảo hiệu quả, thiết thực.
Tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 21-CT/TW ngày 26/3/2008 của Bộ Chính trị về tăng cường công tác phòng, chống ma tuý trong tình hình mới, trình Ban Bí thư.
Đôn đốc, hướng dẫn các địa phương Tổng kết việc thi hành Luật phòng, chống ma túy; tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng triển khai thực hiện Luật phòng, chống ma túy tại các tỉnh, thành phố trọng điểm, đề xuất Quốc hội Dự án Luật sửa đổi, bổ sung luật phòng, chống ma túy; xây dựng Báo cáo tổng kết đánh giá thực hiện Luật phòng, chống ma túy năm 2000 và Luật sửa đổi, bổ sung Luật phòng, chống ma túy năm 2008 giai đoạn 2008-2017.
Tiếp tục triển khai thực hiện Đề án đổi mới công tác cai nghiện ma túy của Chính phủ; hoàn thiện, ban hành Nghị định quy định về cai nghiện tự nguyện; Quyết định ban hành quy định tiêu chí chấm điểm, đánh giá xã, phường, thị trấn vê công tác phòng, chống tệ nạn xã hội, ma túy, mại dâm; hoàn thiện việc sửa đổi Quyết định số 127/TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành chế độ báo cáo thống kê về công tác phòng, chống ma túy…
Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phòng chống ma túy với ưu tiên tăng cường tuyên tuyền phòng ngừa ma túy tổng hợp và các chất hướng thần mới; tập trung vào các khu vực, địa bàn trọng điểm phức tạp về ma túy, các nhóm nguy cơ cao.
Bộ Công an tiếp tục chỉ đạo các địa phương rà soát, thống kê số người sử dụng ma túy tổng hợp và những người có tiền sử biểu hiện “ngáo đá” để phối hợp với ngành y tế xây dựng kế hoạch phòng ngừa, điều trị và có biên pháp quản lý chặt chẽ số đối tượng này, tránh để các đối tượng có hành vi gây mất an ninh trật tự ảnh hưởng đến đời sống xã hội.
Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức triển khai hiệu quả Đề án “Truyền thông về phòng, chống ma túy trên các phương tiện thông tin đại chúng”, chỉ đạo các cơ quan báo chí, truyền thông tích cực tuyên truyền phòng chống ma túy, nhấn mạnh về sự nguy hiểm của ma túy tổng hợp, cách nhận biết và kỹ năng phòng ngừa, tăng dung lượng và thời lượng truyền tải các thông điệp phòng, chống ma túy bằng các hình thức sinh động (chú trọng truyền thông qua mạng lưới truyền thanh cơ sở, mạng xã hội)…
Về công tác đấu tranh chống tội phạm ma túy, Bộ Công an chỉ đạo tiếp tục thực hiện có hiệu quả, giải quyết địa bàn trọng điểm về ma túy tại Hòa Bình và Sơn La; kế hoạch đấu tranh với các nhóm vận chuyển ma túy có vũ trang từ Lào về Việt Nam qua địa bàn các tỉnh Bắc miền Trung; chỉ đạo Công an 7 tỉnh biên giới Việt - Trung phối hợp với lực lượng phòng, chống ma túy Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Cảnh sát Biển tiếp tục thực hiện có hiệu quả đợt Cao điểm tuyên truyền, tấn công trấn áp tội phạm ma túy trên tuyến biên giới Việt - Trung.
Tiếp tục thực hiện tốt công tác nghiệp vụ cơ bản, nắm chắc tình hình tuyến, địa bàn, đấu tranh có hiệu quả với các đường dây, tụ điểm ma túy phức tạp, đặc biệt là tuyến Tây Bắc, Đông Bắc, Bắc Miền Trung, Tây Nam, tuyến đường hàng không, tuyến đường biển; truy bắt các đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm về ma túy.
Chỉ đạo các lực lượng bám sát cơ sở, tổ chức phát hiện và xóa bỏ triệt để những điểm có biểu hiện bán lẻ, tổ chức sử dụng trái phép ma túy, chuyển hóa làm trong sạch các địa bàn phức tạp.
