Nguồn gốc, ý nghĩa của tập tục đốt vàng mã tháng 7
Tháng cô hồn được bắt nguồn từ Đạo giáo của người Trung Quốc. Người dân Trung Hoa quan niệm, tháng cô hồn bắt đầu từ ngày 2/7 âm lịch, Diêm Vương sẽ bắt đầu mở cửa Quỷ Môn Quan cho những vong hồn trở về dương gian.
Đúng đêm 14/7 âm lịch, cánh cửa sẽ đóng lại. Vào khoảng thời gian này, người dương nên cúng cháo, gạo,... để những vong hồn đói khát không làm phiền cuộc sống của mình.
Tín niệm này có mặt nhiều nơi trên thế giới với các hình thức khác nhau, riêng ở nước ta ảnh hưởng tập tục này từ văn hóa dân gian Trung Quốc.
Phật giáo chính thống không có tín niệm này. Tháng 7 là dịp diễn ra lễ Vu Lan - tiết xá tội vong nhân, vì nhớ ơn của đức Phật mà tất cả các vong linh bị đọa trong chốn khổ đau được tế bạt, siêu thoát.
Khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, ông bà tổ tiên chúng ta kết hợp cùng với lễ đạo hiếu, mùa báo hiếu để báo hiếu cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ.
Trong quan điểm của Phật giáo Việt Nam, không có tháng cô hồn mà Rằm tháng 7 là để tri ân, báo hiếu tổ tiên, ông bà, cha mẹ, trên tinh thần của Phật giáo là yêu thương muôn loài. Khi cúng, người ta cúng cả những cô hồn, mồ mả, không con cháu hương hỏa.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng văn hoá từ Trung Quốc, người Việt vẫn cúng cô hồn và có những kiêng kị nhất định vào tháng 7.
Với quan niệm “trần sao âm vậy”, họ tin rằng, tháng 7 âm lịch là dịp mở cửa ngũ môn, nên nhiều người có thói quen đốt tiền, vàng mã với mong muốn người chết có cuộc sống đủ đầy ở thế giới bên kia.
Thời xưa, vàng mã được tự cắt theo những hình hài rất đẹp, tựa áo, quần, đồ dùng…. Ít tốn kém, thể hiện lòng thể hiện lòng thành, tâm nguyện của người sống. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, tập tục đốt vàng mã đã không còn giữ được nét đẹp vốn có.
Ngày nay, quan điểm càng cúng nhiều, cúng đồ đắt tiền, đủ đồ dùng hiện đại…thì sẽ được người âm phù hộ. Thậm chí, nhiều người còn tin rằng đốt thật nhiều vàng mã là cách để họ báo hiếu cha mẹ đã khuất và tự hào vì đã lo được một cái lễ tươm tất, đầy đủ hơn người.
Đốt vàng mã, cúng tháng 7 như thế nào cho đúng
Với nét đẹp của tập tục này, các gia đình vẫn có thể cúng, đốt vàng mã một cách hợp lý, tránh lãng phí và đánh mất đi bản chất của tập tục. Dựa vào điều kiện thực tế của gia đình, với phương châm: Tối giản, thành tâm là quan trọng nhất, không nên mua sắm đồ vàng mã đắt tiền, cúng quá lớn tránh lãng phí.
Cúng tháng 7 thường có 2 mâm cúng: Gia tiên và cô hồn
Cúng Quan thần linh - gia tiên: Lễ cúng gia tiên tốt nhất nên dùng đồ chay, thanh tịnh, hương thơm, hoa quả…
Địa điểm bày lễ: tại ban thờ của gia đình
Thời gian lễ: bất kì thời gian nào trong ngày, ưu tiên buổi sáng
+ Cúng chư Thiên, Thần linh: Hương, hoa, trà, quả, thực: xôi chè hoặc bát cơm trắng.
+ Cúng vong linh gia tiên: Hương, hoa, trà, quả, thực: mâm cơm chay, nếu có xôi chè thì bày cả xôi chè để cúng.
Vàng mã: Nên chỉ để tượng chưng, có thể tự cắt từ những giấy vuông hoặc mua các đồ bán sẵn, không cần đắt tiền, không cần đồ sộ vì thực sự quan trọng ở đây là tấm lòng thành, sự tưởng nhớ của con cháu tới gia tiên chứ không phải là điện thoại , nhà lầu xe hơi… hàng mã vì gia tiên cũng không dùng được, gây lãng phí và mất đi bản chất của tập tục này.
Nếu có ý định gửi các món cho từng người riêng biệt, nên viết 1 mảnh giấy nhỏ: ghi họ tên, nguyên quán, năm mất, địa chỉ an táng, cụ thể đồ biếu dán vào đồ mã cho người đó.
Cúng cô hồn:
Mâm cúng chúng sinh có thể bao gồm: cháo loãng ( 12 chén nhỏ), cơm nắm (3 vắt)- xôi, Hoa quả, bánh kẹo, khoai sắn, mía, bỏng ngô…muối- gạo ( 01 đĩa, gạo 4 phần nhiều- muối 1 phần ít), quần áo chúng sinh ( 15-50 bộ tuỳ điều kiện), tiền vàng (chia nhỏ riêng từng tập- 15 tập hoặc hơn), 3 ly nước nhỏ, 3 cây nhang, 2 ngọn nến nhỏ.... không cúng đồ sát sinh, các đồ tanh hôi.
Tuỳ nhiên do cuộc sống bận bịu, có thể tối giản đồ cúng theo điều kiện từng gia đình nhưng các đồ: cơm, cháo, quần áo, tiền vàng, đồ ăn là bắt buộc có…
Thời gian cúng: Thường theo quan điểm chúng sinh không thể ra ngoài vì sợ ánh sáng, nên thường cúng chúng sinh có thể diễn ra khi tắt mặt trời, chiều- tối.
Địa điểm cúng: Lễ cúng cô hồn bắt buộc và nhất định phải làm ở ngoài nhà, từ ngoài sân, trước cửa nhà, vỉa hè, ngã ba, cổng nhà… Tuyệt đối không làm lễ cúng cô hồn trong nhà bởi theo quan niệm người xưa chẳng khác nào rước vong vào nơi ở.
Chú ý:
- Sau khi cúng xong, các vật phẩm cúng cô hồn tránh đem vào nhà. Đồ mã đốt tại chỗ, còn đĩa muối, gạo rải ra các hướng.
- Buổi cúng kết thúc với việc vãi gạo, muối ra sân, ra đường và đốt vàng mã. Ở một số địa phương, người ta cho phép trẻ con cướp (cỗ) cô hồn khi việc cúng được tiến hành xong.
- Khi hóa vàng: Đốt đồ cúng của Gia tiên, quan thần linh riêng, cô hồn riêng, vì điều kiện nhiều nhà sẽ không có sân đốt, phải mang ra ngoài đốt, thì nên đốt chậm rãi, ko nên đốt cả 1 lúc.
Khi đốt nên đọc từng lễ riêng ví dụ: chúng con xin gửi chút quần áo, vàng tiền cho Ông nội tên là… mất năm… địa chỉ ở….an táng tại….. Sau khi đốt hết cho Quan thần linh, gia tiên mới đốt sang chúng sinh. Khi đốt người ta tin rằng, đọc tên từng lễ, gửi cho ai, địa chỉ như thế nào sẽ tránh bị các chúng sinh khác cướp mất.
Bài cúng
VĂN KHẤN THỔ CÔNG VÀ CÁC VỊ THẦN
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
Con kính lạy ngài Đông Thần quân
Con kính lạy ngài Bản gia Thổ Địa, Long Mạch
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức Tôn thần
Con kính lạy ngài Tiền hậu Địa chủ Tài thần
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong xứ này.
Tín chủ chúng con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân, trà quả, đốt nén hương thơm dâng lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mời ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng
Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ Địa. Long Mạch Tôn thần, các ngài
Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia bình an, công việc hanh thông, lộc tài thăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Giãi tấm lòng thành cúi xin được phù hộ độ trì và chứng giám.Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Cẩn cáo!
----------------------
VĂN KHẤN GIA TIÊN
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Kính lạy ngài Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, Ngũ Phương Ngũ Thổ, Phúc đức chính Thần.
Các cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ
Thúc bá đệ huynh và các hương linh nội, ngoại trong họ.
Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Tín chủ con là…
Ngụ tại… cùng toàn gia quyến.
Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, trà quả bày lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mời:
Các vị Tôn thần cai quản trong xứ này
Hương hồn Gia tiên nội, ngoại
Cúi xin các ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Phù trì tín chủ chúng con:
Toàn gia an lạc, mọi việc hanh thông
Người người được chữ bình an
Tám tiết vinh khang thịnh vượng
Lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang
Sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Cẩn cáo!
----------------------------
CÚNG CHÚNG SINH
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.
Con lạy Đức Phật Di Đà
Con lạy Bồ Tát Quan Âm.
Con lạy Táo Phủ Thần quân Chinh thần.
Tiết tháng 7 sắp thu phân
Ngày rằm xá tội vong nhân hải hà
Âm cung mở cửa ngục ra
Vong linh không cửa không nhà
Đại Thánh Khảo giáo - A Nan Đà Tôn giả
Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương
Gốc cây xó chợ đầu đường
Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang
Quanh năm đói rét cơ hàn
Không manh áo mỏng - che làn heo may
Cô hồn năm bắc đông tây
Trẻ già trai gái về đây hợp đoàn
Nay nghe tín chủ thỉnh mời
Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau
Cơm canh cháo nẻ trầu cau
Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh
Gạo muối quả thực hoa đăng
Mang theo một chút để dành ngày mai
Phù hộ tín chủ lộc tài
An khang thịnh vượng hòa hài gia trung
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời
Bây giờ nhận hưởng xong rồi
Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần
Tín chủ thiêu hóa kim ngân
Cùng với quần áo đã được phân chia
Kính cáo Tôn thần
Chứng minh công đức
Cho tín chủ con
Tên là:………………………………
Vợ/Chồng:…………………………
Con trai:……………………………
Con gái:…………………………….
Ngụ tại:……………………………..
