Tham dự lễ kỷ niệm có Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ, đại diện lãnh đạo các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội, các nhà giáo lão thành; đặc biệt là sự có mặt của các nhà giáo đã từng tham gia công tác trong Hội Truyền bá quốc ngữ, phong trào Bình dân học vụ, Bổ túc văn hóa...
Theo diễn văn kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Hội Truyền bá quốc ngữ được Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ trình bày, đầu thế kỷ XX, chữ quốc ngữ trở thành chữ viết chính thống của Việt Nam, nhưng cũng phải đến năm 1917, chữ quốc ngữ mới giành được thắng lợi hoàn toàn với chữ Hán và chữ Nôm, phát huy mạnh mẽ tác dụng tới mọi lĩnh vực khoa học, giáo dục, văn hóa, y tế… và ảnh hưởng to lớn đến văn hóa nước nhà.
Tuy vậy, chữ quốc ngữ vẫn không được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trong mọi tầng lớp nhân dân. 95% dân số nước ta khi đó còn mù chữ.
Trước bối cảnh đó, theo đề nghị của đồng chí Trường Chinh, xứ ủy Bắc Kỳ quyết định thành lập một tổ chức công khai chống nạn thất học. Thực hiện chủ trương của Đảng, các đồng chí Trần Huy Liệu, Đặng Thai Mai, Võ Nguyên Giáp, qua ông Phan Thanh – một nhà giáo, trí thức trẻ có tài hùng biện, đồng thời là dân biểu của Viện Dân biểu Trung kỳ khóa III, đại biểu của Đảng Cộng sản Đông Dương ở Viện Dân biểu hồi đó đứng ra vận động, mời những nhân sĩ trí thức để bàn bạc, thành lập một tổ chức công khai chống nạn thất học.
 |
| Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ phát biểu tại lễ kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Hội Truyền bá quốc ngữ |
Hội Truyền bá quốc ngữ ra đời, được Thống xứ Bắc kỳ công nhận sự hợp pháp vào 29/7/1938, nhưng lấy 25/5/1938 làm ngày thành lập Hội chính thức. Ngày 9/9/1938, Hội khai giảng khóa học đầu tiên ở 2 khu trường Trí Tri và Thăng Long.
Từ tháng 6/1940 – 7/1944, Hội đã mở được 820 lớp học, có 2.908 giáo viên, 41.118 học viên; tính đến tháng 9/1944, số học viên thoát nạn mù chữ là 9.458 người.
Tại miền Trung, Hội đã chính thức thành lập ngày 5/1/1939; miền Nam, ngày 5/11/1944 được coi như ngày thành lập Hội Truyền bá quốc ngữ Nam Kỳ và có tên mới là Hội Truyền bá quốc ngữ Nam Việt.
Trong 7 năm hoạt động (1938-1945), Hội Truyền bá quốc ngữ Bắc kỳ đã thành lập được 20 chi hội ở các tỉnh; trong 6 năm, Hội Trung Kỳ thành lập được 11 chi hội; trong 1 năm (từ 8/1944 - 8/1945), Hội Nam Kỳ lập được 8 chi hội.
 |
| Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ trao bằng khen cho các tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác xóa mù chữ |
Sau cách mạng tháng 8/1945, Bình dân học vụ được thành lập, Hội đã giao Bình dân học vụ khoa sách và học vụ còn lưu giữ. 7 năm hoạt động, thời gian không dài nhưng Hội đã tìm ra được phương pháp dạy vần quốc ngữ, đã thanh toán được nạn mù chữ cho một số lượng đáng kể người lao động, đã đào tạo rèn luyện được nhiều cán bộ có năng lực, trình độ, giữ được liêm chính..., xây dựng, phát triển phong trào học tập trong quần chúng. Đó là đóng góp to lớn, có ý nghĩa nhất định cho tiến bộ xã hội, cho cách mạng nước ta.
Trong suốt gần 20 năm qua, từ khi Việt Nam tự hào công bố với thế giới trở thành một nước đạt chuẩn quốc gia về xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học, công tác xóa mù chữ vẫn được duy trì liên tục, bền bỉ và đạt được nhiều thành tích đáng kể: độ tuổi xóa mù chữ được mở rộng đến 60 tuổi, chuẩn biết chữ được nâng lên.
Đến nay, 97,35% dân số trong độ tuổi từ 15-60 đã biết chữ, tỷ lệ biết chữ của người dân tộc thiểu số cũng tăng lên 92,56%; 100% đơn vị cấp tỉnh, huyện và 99% đơn vị cấp xã duy trì đạt chuẩn xóa mù chữ.
Tại lễ kỷ niệm, Bộ GD&ĐT đã khen thưởng nhiều điển hình tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác xóa mù chữ trong thời gian qua.
