Đây không chỉ là bước đệm cần thiết để các em lựa chọn nhóm ngành phù hợp, mà còn như nền tảng vững chắc cho sự phát triển nghề nghiệp trong tương lai.
Nắm bắt xu hướng, chọn nghề tương lai
Lê Thanh Tuấn (16 tuổi, trú tại TPHCM) thường xuyên tham gia chương trình ngày hội tuyển sinh do trường tổ chức. Không dừng lại ở các hoạt động trong trường, Tuấn cho biết nếu trên địa bàn TPHCM có ngày hội tuyển sinh, em sẽ rủ ba mẹ cùng đi để cả nhà có thể tìm hiểu và định hướng nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.
“Tại những chương trình hướng nghiệp, em được gặp gỡ các chuyên gia và đại diện từ trường trung cấp, cao đẳng, đại học. Thầy cô đã tư vấn giúp em và gia đình hiểu rõ hơn về chọn ngành phù hợp với năng lực, sở thích bản thân”, Tuấn chia sẻ.
Từng tham gia ngày hội tư vấn tuyển sinh, Nguyễn Thanh Phong (học sinh THPT tại quận Gò Vấp, TPHCM) đã xác định được ngành học yêu thích và gia đình ủng hộ. Tuy nhiên, mỗi lần tham gia các chương trình hướng nghiệp do trường tổ chức, Phong thấy mình có thêm cơ hội mới để khám phá và thử sức.
Nhằm đáp ứng nhu cầu tìm hiểu về nhóm ngành, nghề của học sinh trước Kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng, nhiều trường đại học đã tổ chức các chương trình tham quan, trải nghiệm thực tế dành cho các em.
Điển hình, ngày 1/3, Trường Đại học Công Thương TPHCM đón học sinh Trường THPT Huỳnh Tấn Phát (tỉnh Bến Tre) đến tham quan và trải nghiệm môi trường học tập bậc đại học. Đây là hoạt động thường niên được nhà trường tổ chức giúp học sinh có cái nhìn chân thực hơn về ngành học, cơ sở vật chất, cuộc sống sinh viên.
Trong khuôn khổ chương trình, các em được giới thiệu chi tiết về ngành đào tạo, tham gia lớp học thử, giao lưu với giảng viên và sinh viên, khám phá phòng thí nghiệm, thư viện và khuôn viên trường. Bên cạnh đó, những hoạt động trải nghiệm thực tế, trò chơi tương tác và các buổi chia sẻ định hướng nghề nghiệp giúp học sinh hiểu rõ hơn về con đường học tập và phát triển sự nghiệp trong tương lai...
Liên quan đến công tác hướng nghiệp, cô Lý Thị Hồng Thắm - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Công Trứ (Gò Vấp, TPHCM) cho biết, chương trình hướng nghiệp tại trường tạo cơ hội để học sinh tìm hiểu các nhóm ngành nghề cơ bản, phù hợp với sở thích và năng lực của các em. Đặc biệt, hoạt động hướng nghiệp không chỉ dành cho học sinh lớp 12, mà còn mở rộng với học sinh lớp 10 và 11. Qua đó, các em được cung cấp thông tin về những điểm mới trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.
Theo cô Thắm, chương trình hướng nghiệp tập trung giúp học sinh lớp 12 tăng cường lựa chọn tổ hợp môn học liên quan đến định hướng nghề nghiệp theo nhóm ngành. Cụ thể, nhà trường vừa tổ chức Chương trình chuyên đề hướng nghiệp nhóm ngành sức khỏe với chủ đề “Áo blouse trắng tương lai” năm học 2024 - 2025.
Chương trình thu hút sự tham gia của hơn 1.000 học sinh lớp học nhóm môn Khoa học tự nhiên, gồm các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, cùng một số phụ huynh quan tâm đến định hướng nghề nghiệp.
Cùng đó, chương trình lồng ghép các bộ môn liên quan đến hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp theo Chương trình GDPT 2018. Cụ thể, học sinh khối 11 tiếp cận với chủ đề 7: “Thông tin về nhóm nghề cơ bản”, học sinh khối 10 được định hướng qua chủ đề 8: “Định hướng học tập và rèn luyện theo nhóm nghề lựa chọn”.
“Nhà trường mong muốn thông qua chương trình giúp học sinh hiểu rằng, màu áo blouse trắng không chỉ lựa chọn vì thẩm mỹ, mà còn mang trong đó ý nghĩa tượng trưng, tâm lý quan trọng trong ngành y tế. Giúp học sinh và phụ huynh hiểu rõ hơn về nhóm ngành nghề phù hợp năng lực, sở thích”, cô Thắm nói.
Định hướng càng sớm, càng tốt
Chia sẻ về tầm quan trọng của hướng nghiệp sớm đối với học sinh THCS và THPT, ông Nguyễn Văn Hoàng - Giám đốc Hệ thống Trung tâm Ngoại ngữ Embassy Language khẳng định, hướng nghiệp và định hướng nghề nghiệp là yếu tố then chốt giúp học sinh lựa chọn ngành học phù hợp năng lực và nguyện vọng bản thân.
Theo ông Hoàng, sự thành công trong tương lai phụ thuộc lớn vào chọn đúng nhóm ngành nghề để học tập và theo đuổi. Tại các buổi hướng nghiệp, học sinh được chuyên gia phân tích, đánh giá để nhận ra điểm mạnh, yếu của bản thân, từ đó đưa ra quyết định chính xác về nghề nghiệp phù hợp. Đặc biệt, những tư vấn từ trường trung cấp, cao đẳng, đại học giúp các em hiểu rõ hơn cơ hội xét tuyển, điều kiện bản thân, triển vọng việc làm trong tương lai.
Ông Hoàng nhấn mạnh, xác định được năng lực và sở thích cá nhân là bước quan trọng để chọn ngành học phù hợp. Điều này không chỉ giúp học sinh đưa ra quyết định chính xác về nghề nghiệp, mà còn giảm thiểu tình trạng làm trái ngành, nghề, bỏ học giữa chừng hoặc thất nghiệp sau khi tốt nghiệp. Chọn đúng ngành, nghề sẽ mở ra tương lai phát triển bền vững, giúp các em dễ dàng thành công và có sự nghiệp tươi sáng hơn.
Ông Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TPHCM nhấn mạnh, trong thời đại công nghệ 4.0, phụ huynh và học sinh không nên chỉ dựa vào nhu cầu thị trường lao động để chọn ngành, nghề. Theo ông, chọn ngành học và nghề nghiệp là quá trình chịu tác động bởi nhiều yếu tố. Thông qua các chương trình hướng nghiệp, học sinh và phụ huynh cần cân nhắc kỹ lưỡng năng lực, sở thích bản thân để lựa chọn bậc học phù hợp.
“Không nhất thiết phải vào đại học mới là thành công. Dù tốt nghiệp ở bất kỳ cấp bậc nào - đại học, cao đẳng, trung cấp hay sơ cấp nghề, điều quyết định thành tựu của mỗi người trong thị trường lao động là năng lực nghề nghiệp”, ông Tuấn chia sẻ.
Theo ông Tuấn, năng lực nghề nghiệp được thể hiện qua khả năng hoàn thành công việc với chất lượng cao, bao gồm kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp và thái độ làm việc. Chọn nghề cần dựa trên thực trạng nghề nghiệp hiện tại và các dữ liệu thống kê, dự đoán về xu hướng phát triển của ngành nghề trong tương lai. Người chọn nghề cũng phải xem xét liệu có phù hợp với năng lực và tính cách của mình hay không.
Ông Tuấn nhấn mạnh: “Chọn nghề và con đường học tập cho tương lai, học sinh cần lần lượt tuân theo các tiêu chí: Năng lực, sở thích, nhu cầu thị trường lao động, điều kiện kinh tế gia đình. Nếu đủ năng lực, đam mê theo đuổi ngành học và nghề nghiệp đã chọn, thì dù gặp khó khăn trong quá trình học tập, làm việc, các bạn trẻ sẽ có động lực để vượt qua thay vì buông xuôi”.
ThS Nguyễn Hoàng Tiến - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Sài Gòn (Tân Phú, TPHCM): Hướng nghiệp giúp giải đáp các vấn đề còn băn khoăn của học sinh, phụ huynh trong lựa chọn ngành nghề. Đây là dịp để học sinh, phụ huynh trao đổi trực tiếp với đại diện các trường trung cấp, cao đẳng, đại học và chuyên gia thông tin về xu hướng ngành nghề trong tương lai.
