Diễn đàn do Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) tổ chức. Phát biểu khai mạc, GS.TS Hoàng Anh Tuấn – Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – nhìn nhận, khoa học và giáo dục đang đứng trước nhiều bối cảnh phát triển mới. Trong dòng chảy ấy, khoa học xã hội và nhân văn – với tính chất đặc thù và vai trò quan trọng trong đời sống tri thức cũng đối diện nhiều vận hội và thách thức.
Theo GS.TS Hoàng Anh Tuấn, trên cơ sở tổng kết chặng đường phát triển và đặt trong bối cảnh vận động chung của khoa học – giáo dục trong nước cũng như xu hướng lớn của giáo dục đại học thế giới, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn đã triển khai nhiều hoạt động đánh giá, khảo sát khách quan và thẳng thắn các thành tựu đã đạt được.
Quan trọng hơn, mục tiêu là nhận diện thực trạng và xu hướng để xác lập những định hướng phù hợp trong giai đoạn mới. Những định hướng này không chỉ dành cho Nhà trường với tư cách cơ sở đào tạo, nghiên cứu, mà còn kỳ vọng đóng góp gợi mở cho sự phát triển của lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn trong cả nước.
GS.TS Hoàng Anh Tuấn khẳng định, Nhà trường ý thức rõ vai trò trong đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách, phục vụ cộng đồng và sáng tạo – truyền bá tri thức để đóng góp thiết thực cho sự phát triển chung của quốc gia.
Chia sẻ tại diễn, PGS.TS Đặng Hồng Sơn – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – nhấn mạnh, Diễn đàn sẽ là căn cứ quan trọng giúp xác định định hướng phát triển cho công tác đào tạo và nghiên cứu, đóng góp vào sự phát triển chung của lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn trong bối cảnh mới.
PGS.TS Đặng Hồng Sơn cho biết, ba thập kỷ qua, lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn có nhiều thay đổi quan trọng gắn liền với sự phát triển của giáo dục đại học và của đất nước.
Trước hết là sự chuyển biến về triết lý đào tạo. Nếu giai đoạn 1956–1995 mang dấu ấn của nền tảng đào tạo hàn lâm, tạo lập “học phái Tổng hợp Hà Nội”, thì từ cuối thập niên 1980–1990, cùng với công cuộc đổi mới và sự hình thành ĐH Quốc gia Hà Nội, triết lý đào tạo đã chuyển dịch mạnh mẽ.
Các tư tưởng hiện đại như “lấy người học làm trung tâm” hay “giáo dục khai phóng” trở thành nền tảng cho việc mở rộng, đa dạng hóa ngành đào tạo từ năm 1995 đến nay.
Trong bối cảnh hiện nay, khi vai trò khoa học xã hội và nhân văn ngày càng được coi trọng, Nhà trường tiếp tục phát triển quan điểm đào tạo hiện đại, khai phóng, dựa trên nền tảng khoa học cơ bản đã xây dựng từ những ngày đầu.
Theo PGS.TS Đặng Hồng Sơn, một điểm nhấn quan trọng khác là sự phát triển về quy mô và cơ cấu ngành. Nếu năm 1994, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn có 8 khoa và 10 ngành đào tạo, thì đến năm 2009 đã tăng lên 15 khoa và 20 ngành. Đến năm 2025, số đơn vị đào tạo vẫn giữ ở mức 15, nhưng ngành đào tạo đại học đã mở rộng lên 30 ngành.
Sự phát triển này cho thấy, xu hướng chuyển từ mô hình “một khoa – một ngành” sang “khoa đa ngành”, gắn với liên ngành và xuyên ngành. Ở bậc sau đại học, quy mô đào tạo cũng mở rộng mạnh mẽ. Hiện, trường có 30 ngành cử nhân, 32 ngành thạc sĩ và 22 ngành tiến sĩ (được tinh gọn từ hơn 30 ngành trước đây theo hướng tích hợp các chuyên ngành sâu).
PGS.TS Đặng Hồng Sơn khẳng định, các con số và thực tiễn phát triển trong 30 năm qua cho thấy khoa học xã hội và nhân văn không chỉ giữ vai trò quan trọng mà còn liên tục thích ứng với bối cảnh mới của đất nước và thế giới.
Diễn đàn tập trung đánh giá hiện trạng, thành tựu và triển vọng trong đào tạo và nghiên cứu đối với mỗi ngành; vai trò, tầm quan trọng của ngành trong xã hội hiện đại, đồng thời xác định đặc trưng, thế mạnh, thành tựu, kết quả đào tạo và nghiên cứu của ngành tại Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn. Việc ứng dụng công nghệ mới, chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động giảng dạy và nghiên cứu; cũng như kinh nghiệm quốc tế và bài học cho đào tạo và nghiên cứu về ngành tại Việt Nam cũng là vấn đề được tập trung trao đổi.
