Học kiến trúc vì mê điện ảnh
Phan Gia Nhật Linh nổi tiếng trong giới với bút danh Phan Xinê, cái tên đơn giản nhưng thể hiện rõ ràng con người anh: Một kẻ cuồng si với điện ảnh. Thế nhưng hiếm ai biết rằng, anh lại khởi đầu hành trình làm phim của mình từ Trường ĐH Kiến trúc.
Anh cho biết, bản thân vốn muốn được học làm phim từ đầu. Thế nhưng khi đến “học ké” tại các trường Điện ảnh trong nước, anh không tìm thấy được thứ mình cần. “Nếu như họ đào tạo tốt, mình đã có phim hay để xem” – với kết luận đó, anh quyết định sẽ tìm một con đường khác để theo đuổi giấc mơ điện ảnh.
Đọc được tin James Cameron, đạo diễn đình đám của Titanic vốn là một kiến trúc sư, anh quyết định sẽ bắt chước thần tượng, học… Kiến trúc để thâm nhập vào thế giới điện ảnh. Thế nhưng, một điều thú vị mà mãi về sau này, Phan Gia Nhật Linh mới phát hiện việc James Cameron từng làm kiến trúc sư chỉ là tin vịt. Dẫu sao, đó cũng là một mối duyên kỳ lạ đưa anh đến gần hơn với đam mê của mình.
Tốt nghiệp ĐH Kiến trúc, Phan Gia Nhật Linh quyết theo đuổi giấc mộng điện ảnh. Anh đồng sáng lập cùng lúc Moviesboom và Yxine, 2 diễn đàn dành cho những người yêu điện ảnh. Ở đó, anh được thỏa sức bình luận, phân tích về những bộ phim trong và ngoài nước để nuôi lớn tình yêu của mình.
Những nhận định và góc nhìn sắc sảo của anh từng bước ra khỏi khuôn khổ các trang web và đến với các đầu báo lớn nhỏ. Phan Gia Nhật Linh tạo dựng được tên tuổi của mình như một nhà phê bình điện ảnh gai góc và cứng cỏi, chê bai thẳng những tên tuổi hàng đầu. Nhờ vậy, anh được chọn làm thư ký tòa soạn của tờ Điện ảnh Kịch trường nổi tiếng trong giới điện ảnh thời bấy giờ.
Là một nhà báo, anh có cơ hội tiếp xúc gần hơn với giới làm phim và có cái nhìn sâu hơn về điện ảnh. Cũng từ đây, tương lai của chàng trai 25 tuổi ngày càng rộng mở. Nhiều người đã khuyên anh nên gắn bó với vai trò thư ký tòa soạn, thay vì theo đuổi mơ ước làm phim xa vời.
Tuy vậy, anh không có ý định thay đổi mục tiêu của mình. Khao khát làm phim, anh rời bỏ vị trí thư ký tòa soạn trong sự tiếc nuối của nhiều người. Nghỉ làm báo, Phan Gia Nhật Linh tiếp tục theo đuổi đam mê bằng những cách khác nhau. Từ làm PR đến chụp ảnh hậu trường, giúp chỉnh sửa kịch bản điện ảnh, anh không nề hà bất cứ công việc gì.
 |
| Phan Gia Nhật Linh tại phim trường |
Giành học bổng đến Hollywood
Cuối năm 2006, cơ hội lớn mở ra với anh. Quỹ Ford dự định tài trợ 1 suất học bổng du học toàn phần về điện ảnh tại Mỹ. Sau một chút nghi ngại vì không tin rằng cơ hội này sẽ thực sự đến với mình, Phan Gia Nhật Linh vẫn quyết định thử gửi hồ sơ với suy nghĩ: “Không được thì thôi, mình cũng chẳng mất mát gì”.
Sau khi vượt qua vòng phỏng vấn, anh phải thuyết phục được 1 trong 4 trường điện ảnh hàng đầu nước Mỹ chấp nhận hồ sơ nhập học của mình. Đây là lúc anh được sự giúp sức từ những người anh từng cộng tác trong những tháng ngày lăn lộn với tình yêu điện ảnh.
Chuyện bắt nguồn từ việc anh được giao tổ chức buổi workshop cho Bill Mechanic – cựu CEO hãng phim 20 Century Fox từ Hollywood. Thấy được sự đam mê của chàng trai trẻ, Bill lúc đó đã khuyên anh nên chọn Trường Đại học Nam California (USC), nếu muốn theo học làm phim tại Mỹ.
Bill đã viết thư giới thiệu anh đến USC, qua đó giúp chàng trai trẻ Việt Nam giành lấy học bổng toàn phần của Quỹ Ford đến với Hollywood. Điều mà trong những giấc mơ hoang đường nhất, anh cũng chưa từng nghĩ đến.
Trở về và… từ chối làm phim
Trong 4 năm chuyên tâm học ở Mỹ, Phan Gia Nhật Linh tiếp thu được rất nhiều, nhưng cũng mất mát không ít. Anh không còn được theo sát sự phát triển của điện ảnh nước nhà. Những mối quan hệ cũ không được chăm sóc dần gãy đổ.
Anh tâm sự: “Tất cả mọi người đều phát triển, nhưng dường như tôi và những người bạn cũ đã đi theo những hướng quá khác nhau. Khi trở về, tôi không hiểu được họ và tương tự như vậy, họ cũng không hiểu được tôi”. Sau tất cả, anh lại cô độc trong hành trình của chính mình.
Trở về Việt Nam với tấm bằng đạo diễn danh giá, anh đối mặt với không ít áp lực. Những người yêu mến tin rằng anh có thể thay đổi diện mạo nền điện ảnh Việt Nam. Trong khi đó, những người khác lại tỏ ra ngờ vực năng lực của anh. Không ít kẻ vẫn đang chờ đợi công kích ngay khi anh sai lầm và thất bại.
Hiểu được những khó khăn mà mình đang đối mặt, Phan Gia Nhật Linh xác định chưa thể làm phim ngay. Từ chối tất cả các lời mời làm đạo diễn, anh chấp nhận mang tiếng “làm cao” với rất nhiều người.
“Tôi có thể làm báo, làm quảng cáo, thậm chí cu-li hay bất kỳ công việc gì để kiếm sống. Nhưng riêng với điện ảnh, tôi phải được làm bộ phim mà mình yêu thích. Những phim không hợp, tôi đều từ chối” – anh chia sẻ. Cá tính đến cực đoan, Phan Gia Nhật Linh yêu và trân trọng nghệ thuật thứ 7 hơn bất kỳ điều gì khác.
Năm 2012, sau nhiều đắn đo, anh chính thức làm phim với tác phẩm truyền hình Bếp Hát. Một bộ phim đánh dấu bước ngoặt mới trong sự nghiệp của anh. Thiếu kinh nghiệm làm việc với nhà sản xuất, chưa đủ dũng khí để đấu tranh cho quan điểm của mình, bỏ sở trường chọn sở đoản,… anh thất bại ngay trong dự án đầu tay.
Đáng buồn hơn, Bếp Hát trở thành cơ hội để giới phê bình công kích anh. “Phan Gia Nhật Linh hóa ra không tài giỏi như người ta vẫn nghĩ”. “Kẻ từng lớn tiếng chê bai điện ảnh trong nước, được học ở Hollywood, cũng tầm thường như bất kỳ ai”… Giờ đây anh phải đối mặt với những lời phê phán mà trước đây mình từng dành cho người khác.
Thậm chí những người bạn thân cũng khuyên anh không nên theo đuổi mơ ước làm phim nữa. Lần đầu tiên trong đời, anh nghi ngờ chính bản thân và tình yêu điện ảnh của mình. “Mình có thực sự làm phim được không?” - Hoang mang và chán nản, anh đã từng có ý định buông xuôi tất cả.
Không muốn gục ngã trước cổng thiên đường
Trước đây, Phan Gia Nhật Linh rất tâm đắc với bộ phim Dreams của đạo diễn Nhật Bản, Akira Kurosawa, kể về những người lạc lối trong bão tuyết. Họ đã bỏ cuộc trong hành trình tìm về chiếc lều của mình và gục chết giữa cơn bão mịt mù mà không biết mình chỉ còn cách cổng lều một vài bước chân.
Nghĩ đến mình, anh chợt nhớ đến quãng thời gian hơn 10 năm sống chết với đam mê đầy gian khó. Đã làm mọi thứ để đi gần đến đích, anh không thể vì một va vấp nhỏ mà gục ngã trước cổng thiên đường.
Thất bại thì làm lại, Phan Gia Nhật Linh quyết tâm phải làm cho được bộ phim của riêng anh. Chỉ khi đó, anh mới thôi ám ảnh với câu hỏi: “Liệu mình có làm được phim hay không?”. Phan Xine lại lao đi trong cơn bão mờ mịt của chính mình. Và hai năm sau, cánh cổng thiên đường mở ra trước mắt anh cùng dự án Em là bà nội của anh đình đám.
Rút trọn hết đam mê, nhiệt huyết, kiến thức và cả những thất bại cay đắng trước đây của mình vào bộ phim điện ảnh đầu tay, Phan Gia Nhật Linh đã thành công rực rỡ với doanh thu 102 tỷ đồng. Kỷ lục của bộ phim là lời khẳng định hoàn hảo nhất cho tài năng, đam mê và ý chí của chàng đạo diễn giàu khát vọng.
Không dừng lại, anh tiếp tục với Cô gái đến từ hôm qua, bộ phim chuyển thể từ truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Đây là một quyết định táo bạo và liều lĩnh, bởi lẽ việc làm phim từ một tác phẩm văn học nổi tiếng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
Hiểu được điều này, anh tỉ mỉ hơn, trau chuốt hơn và cũng thận trọng hơn trong tác phẩm điện ảnh thứ 2. Linh cũng tìm mọi cách để giảm tải áp lực kỳ vọng của mọi người từ thành công quá lớn của Em là bà nội của anh.
Không đặt nặng vấn đề doanh thu, lường trước mọi vấn đề, tự hạ mình trước những kỳ vọng… Một lần nữa, anh lại thành công. Bộ phim đã vượt mặt các tác phẩm đình đám từ Hollywood và nhanh chóng đạt mốc doanh thu 40 tỷ đồng chỉ sau 1 tuần công chiếu.
Với Cô gái đến từ hôm qua, Phan Gia Nhật Linh một lần nữa khẳng định được tài năng của mình. Sau hơn 15 năm làm đủ mọi cách để nuôi dưỡng, bảo vệ và chắp cánh cho ước mơ làm phim, chàng kiến trúc sư trẻ năm nào đã gặt hái được thành quả ngọt ngào.
Và hành trình theo đuổi đam mê làm phim của Phan Gia Nhật Linh sẽ không dừng lại. Anh vẫn sẽ mãi là Phan Xine, người luôn yêu quý, trân trọng và sống hết mình với tình yêu điện ảnh.
