Tiềm ẩn nhiều nguy hiểm
Khi các phi hành gia mạo hiểm bên ngoài Trạm Vũ trụ Quốc tế để đi bộ trên không gian, điều quan trọng nhất họ phải làm là tập trung. Điều này nghe có vẻ đơn giản.
Tuy nhiên, hãy tưởng tượng, chúng ta đang cố gắng tập trung vào hàng loạt nhiệm vụ, trong khi bước khỏi tàu vũ trụ và mặc bộ đồ nặng 300 pound (khoảng 136kg), với ánh sáng rực rỡ của Trái đất và Mặt trời bao quanh.
Phi hành gia Mike Fincke của NASA cho biết: “Có rất nhiều thứ bạn thực sự cần làm. Một trong số đó là tập trung, mặc dù điều đó thật tuyệt vời”. Tùy vào hướng của trạm vũ trụ, hành tinh của chúng ta có thể ở trên hoặc dưới phi hành gia. Fincke từng trải qua 382 ngày trong không gian. Hiện tại, Fincke huấn luyện ở Texas cho chuyến bay thứ tư vào vũ trụ vào cuối năm nay.
Phi hành gia này cho biết, có hơn 550 người từng lên vũ trụ. Khoảng 1/2 trong số họ đã đi bộ ngoài không gian. Đi bộ ngoài không gian thường được gọi là EVA, hoặc các hoạt động ngoài vũ trụ.
Ed White là phi hành gia Mỹ đầu tiên thực hiện đi bộ ngoài không gian. Ông rời tàu Gemini 4 lúc 15 giờ 45 phút vào ngày 3/6/1965 và ở bên ngoài 23 phút. Trước đó, nhà du hành vũ trụ Liên Xô Aleksei A. Leonov đã hoàn thành chuyến đi bộ ngoài không gian đầu tiên trên thế giới vào ngày 18/3 cùng năm.
Gemini 4 đã quay quanh Trái đất 66 vòng trong 4 ngày. Trong chuyến đi bộ ngoài không gian, White bắt đầu đi qua Thái Bình Dương gần Hawaii và trở lại bên trong khoang tàu khi bay qua Vịnh Mexico.
Ông rời tàu vũ trụ bằng cách sử dụng súng phun oxy cầm tay để đẩy mình ra ngoài. Phi hành gia này được gắn vào một dây an toàn dài 25 feet (khoảng 7,62m).
“Đi bộ ngoài không gian có lẽ là điều nguy hiểm nhất mà chúng tôi làm. Bạn phải ghi nhớ rất nhiều thứ, suy nghĩ trong thời gian thực hiện. Bạn di chuyển cùng trang phục nặng 136kg quanh cơ thể. Mọi chuyển động bạn thực hiện đều đòi hỏi về thể chất”, phi hành gia Fincke chia sẻ.
Mặc dù lực hấp dẫn không gây áp lực, nhưng các phi hành gia vẫn cần thể chất và sức khoẻ tốt để thực hiện sứ mệnh này. Đến nay, mọi cuộc đi bộ ngoài không gian đều được tiến hành một cách an toàn.
Tập luyện như thế nào?
“Mỗi bộ đồ phi hành gia là một con tàu vũ trụ nhỏ. Nó có hệ thống kiểm soát nhiệt và năng lượng điện riêng, oxy và mọi thứ bạn cần để tồn tại trong 6 - 8 giờ. Đó là thứ giúp bạn sống sót. Vì vậy, chúng tôi cần hiểu rất rõ về thiết bị của mình”, ông Fincke cho biết.
Hiểu cách vận động trong trang phục này cũng có thể giúp phi hành gia chuẩn bị cho việc xử lý các công cụ trong không gian khi đeo găng tay to và dày. Nhưng, làm thế nào để các phi hành gia có thể chuẩn bị cho chuyến đi bộ ngoài không gian trên Trái đất? Câu trả lời là: Họ tập luyện tại Phòng thí nghiệm trung tính nổi của NASA tại Houston.
“Lý do phải tập luyện dưới nước là vì chúng tôi thực sự mặc bộ đồ vũ trụ. Chúng tôi thực hiện các nhiệm vụ thực sự và cảm thấy như không trọng lượng, trong khi chúng tôi nổi trung tính”, phi hành gia Fincke giải thích.
Độ nổi trung tính xảy ra khi mật độ trung bình của vật thể bằng mật độ của chất lỏng mà nó được ngâm. Từ đó, dẫn đến lực nổi làm cân bằng lực hấp dẫn, khiến vật thể bị chìm hoặc tăng lên. Vì vậy, đối với các phi hành gia, họ có cảm giác như đang ở ngoài không gian.
Tuy nhiên, một số yếu tố không thể được mô phỏng tại phòng thí nghiệm, như sự thay đổi ánh sáng và nhiệt độ. Khi thực hiện sứ mệnh, các phi hành gia có thể sẽ tiếp xúc với ánh sáng chói, nóng từ Mặt trời hoặc bóng tối lạnh lẽo. Mặc dù trang phục giúp bảo vệ khỏi nhiệt độ khắc nghiệt, các phi hành gia vẫn có thể cảm thấy sự thay đổi.
Bước đi trong không gian của tương lai
Phi hành gia Fincke có chuyến đi bộ ngoài không gian đầu tiên vào năm 2011.
Theo Sarah Korona - người điều khiển chuyến bay EVA tại Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ở Houston, khoảng thời gian lý tưởng để lên kế hoạch đi bộ ngoài không gian là 6 tháng.
Bà Korona chia sẻ, điều khiển chuyến bay thực sự là một nỗ lực của cả nhóm. Korona và nhóm EVA phụ trách lên kế hoạch, xác định phần cứng, cũng như công cụ cần thiết để hỗ trợ hoàn thành nhiệm vụ.
Các chuyến đi bộ ngoài không gian là vô cùng quan trọng để duy trì trạm vũ trụ. Kiến thức thu được trong những chuyến đi này có thể cho thấy cách các phi hành gia tiếp cận sửa chữa tàu vũ trụ khi vượt qua ranh giới khám phá.
Chương trình Artemis của NASA nhằm đưa con người đến gần cực nam Mặt trăng vào năm 2024. Khi đó, con người sẽ ở trên Mặt trăng lâu hơn những chuyến thăm ngắn ngủi mà các phi hành gia Apollo từng trải qua.
Khi khám phá Mặt trăng và sao Hỏa, các phi hành gia sẽ cần có khả năng sửa chữa và bảo dưỡng trang phục, tàu vũ trụ cũng như môi trường sống.
