Phát huy vai trò của chính sách bảo hiểm thất nghiệp
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số về chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. BHXH Việt Nam là một trong những đơn vị phối hợp với Bộ LĐ,TB&XH đề xuất trình Chính phủ ban hành Nghị quyết và trực tiếp tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ này.
Nghị quyết thể hiện sự quan tâm, chia sẻ của Đảng, Nhà nước đối với người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Nghị quyết góp phần hỗ trợ người lao động khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống, chống đứt gãy chuỗi cung ứng và thiếu hụt lao động.
Với Nghị quyết này, người sử dụng lao động sẽ giảm chi phí, nỗ lực thích ứng với trạng thái bình thường mới, duy trì sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm cho người lao động. Đồng thời phát huy vai trò của chính sách bảo hiểm thất nghiệp là chỗ dựa cho người lao động và người sử dụng lao động.
Nghị quyết nêu rõ, việc hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp phải đảm bảo nguyên tắc đóng – hưởng, chia sẻ và công bằng. Việc thực hiện chính sách đặt trong cân đối tổng thể chung các nguồn lực của Nhà nước, các quỹ, các nguồn hỗ trợ khác. Quá trình thực hiện cũng tính tới sự khác biệt và ưu tiên một số đối tượng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.
Theo báo cáo, tính đến ngày 31/3/2022, cả nước đã hoàn thành xong việc xác định số giảm đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho trên 346 nghìn doanh nghiệp, tương đương 11,47 triệu lao động. Tổng số tiền được giảm đóng khoảng 4.426 tỉ đồng. Số tiền giảm đóng này được tính từ tháng 10/2021 đến 31/3/2022.
Ngoài ra, đã có gần 12,97 triệu người lao động thuộc đối tượng được nhận tiền hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Số tiền từ 1,8 - 3,3 triệu đồng/người.
Báo cáo cho biết, quá trình thực hiện chính sách, không có sai sót hồ sơ được phát hiện trong số tiền 30.800 tỉ đồng đã chi trả. Số tiền được trích từ phần kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, cao hơn đôi chút so với dự toán ban đầu là 30.000 tỉ đồng.
Chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp được đánh giá là thực hiện kịp thời, bám sát thực tiễn, đúng đối tượng. Từ đó, góp phần hỗ trợ người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống. Bên cạnh đó còn hỗ trợ người sử dụng lao động giảm chi phí, duy trì sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm cho người lao động.
Việc triển khai thực hiện chính sách nhìn chung minh bạch, khẩn trương, đúng đối tượng, đúng mục đích, đảm bảo nguyên tắc hỗ trợ.
Báo cáo nêu rõ, dựa trên cơ sở dữ liệu sẵn có nên việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ đề nghị hỗ trợ của người lao động và người sử dụng lao động đã được thực hiện nhanh chóng, thủ tục nhanh gọn. Đến nay, việc xác định số tiền giảm đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho các đối tượng được hỗ trợ cơ bản đã hoàn thành.
Tiếp tục chi trả hỗ trợ với lao động
Chính phủ cũng chỉ rõ, việc xác định rõ đối tượng tại các đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp thuộc còn gặp khó khăn nhất định. Ví dụ như lực lượng vũ trang, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam...
Mặt khác, chính sách này được xây dựng và ban hành trong bối cảnh đặc biệt, cấp bách để kịp thời hỗ trợ người lao động chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Từ đó dẫn đến việc dự báo người lao động hưởng chính sách chưa sát thực tế. Khi triển khai, số tiền chi trả vượt mức quy định.
Sau thời hạn thực hiện chính sách, ngày 31/12/2021, vẫn còn hơn 414 nghìn lao động đã nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ đúng hạn nhưng chưa được chi trả, với số tiền khoảng 1.155 tỉ đồng. Nguyên nhân là hồ sơ đề nghị nộp quá sát hạn chót, quá trình đóng bảo hiểm thất nghiệp của nhiều người phức tạp. Đồng thời, nhân thân của người lao động chưa chính xác nên cần xác minh thêm, sai thông tin số tài khoản ngân hàng…
Cụ thể, BHXH Việt Nam đã phê duyệt hồ sơ đề nghị hỗ trợ cho 119.357 người với số tiền hỗ trợ trên 336 tỷ đồng nhưng chưa chi trả. BHXH cũng đã tiếp nhận hồ sơ đề nghị hỗ trợ của 295.107 người thuộc đối tượng hưởng hỗ trợ nhưng chưa giải quyết với số tiền dự kiến là gần 819 tỷ đồng.
Chính phủ cũng chỉ ra một số đơn vị sử dụng lao động đặc thù gửi danh sách đề nghị hưởng mà chưa kịp rà soát, kiểm tra, hoàn thiện thông tin đề nghị hưởng hỗ trợ của người lao động.
Do đó, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tiếp tục chi trả hỗ trợ với lao động đã nộp hồ sơ đề nghị theo đúng thời hạn quy định. Thời gian thực hiện chi trả là 2 tháng, kể từ ngày Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý tiếp tục thực hiện hỗ trợ.
Về cân đối Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, theo Chính phủ, kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp đến ngày 31/12/2021 là trên 60.600 tỉ đồng, dự toán thu năm 2022 hơn 21.870 tỉ đồng trong khi chi là 26.740 tỉ đồng. Do đó, nếu tiếp tục chi trả cho lao động đã nộp hồ sơ đề nghị theo đúng thời hạn quy định của Nghị quyết 03 với số tiền 1.155 tỉ đồng thì quỹ vẫn đảm bảo an toàn.
Nếu tiếp tục chi hỗ trợ đảm bảo nguyên tắc đóng - hưởng, nguyên tắc chia sẻ của chính sách bảo hiểm thất nghiệp và nguyên tắc công bằng sẽ giúp tạo sự đồng thuận và củng cố niềm tin của người lao động vào chính sách bảo hiểm thất nghiệp. Từ đó, cho thấy lợi ích của việc tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Đồng thời, khuyến khích người lao động tham gia và chấp hành các quy định của pháp luật về chính sách bảo hiểm thất nghiệp.
