Đường lây truyền và những triệu chứng bệnh viêm não mô cầu. Ảnh: Nguyenthongduy.
Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Huy Luân, Phụ trách phòng khám Nhi, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, viêm não hay viêm màng não mô cầu là bệnh do vi trùng Neisseria meningitidis. Chúng trú trong đường hô hấp của người và lây lan. Bệnh nhân hoặc người lành mang mầm bệnh truyền virus cho người khác qua dịch tiết đường hô hấp như ho, hắt hơi... Trẻ em dưới 2 tuổi có thể mắc bệnh này, song thường gặp nhất ở các bé từ 2 tuổi trở lên.
Trẻ mắc bệnh này thường bị viêm màng não với triệu chứng giống như các bệnh viêm màng não khác. Bệnh nhi bị sốt, nhức đầu, nôn ói và có biểu hiện thần kinh đi kèm cảm giác bứt rứt, kích thích. Khi khám sẽ thấy đầu của bé bị hóp một phần, không cúi xuống được, y khoa gọi là cổ gượng, dân gian gọi là cứng gáy.
Bệnh có hai hội chứng chính là nhiễm trùng và viêm màng não. Biểu hiện của nhiễm trùng là sốt, rối loạn đường tiêu hóa, ói, tiêu chảy, đau bụng, gan lách to... Biểu hiện của hội chứng viêm màng não tùy theo độ tuổi, trẻ nhỏ thường bị thóp phồng, trẻ lớn có triệu chứng rõ hơn như cứng gáy...
Bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm màng não gây nhiễm trùng não, nặng có thể dẫn đến phù não, tổn thương thần kinh trung ương. Biến chứng tăng áp suất não sọ của phù não gây ra tử vong. Những biến chứng khác như áp xe trong não, tình trạng nhiễm trùng có thể lan toàn bộ cơ thể gây nhiễm trùng huyết dẫn đến tử vong.
Theo bác sĩ Luân, cách phòng bệnh viêm não mô cầu đơn giản và hữu hiệu nhất là tiêm ngừa văcxin. Có 2 loại văcxin là type A và type C kết hợp với nhau trong một loại văcxin. Có 3 type não mô cầu gây bệnh là A, B, C. Ở Việt Nam, loại thường gặp là B và C chiếm đa số, A hiếm gặp hơn. Ở Việt Nam có 2 loại văcxin ngừa não mô cầu là AC và BC. Loại BC được tiêm cho trẻ từ 3 tháng trở lên. AC dành cho trẻ từ 2 tuổi trở lên.
Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo bệnh viêm não, màng não do virus não mô cầu lưu hành ở mọi nơi trên thế giới. Bệnh thường tản phát và có thể gây thành dịch. Một số tỉnh thành gần đây phát hiện nhiều ca bệnh do virus não mô cầu nhóm A, trước kia bệnh có thể gây thành dịch song hiện nay chỉ xuất hiện rải rác trong năm.
Ổ chứa vi khuẩn não mô cầu trong tự nhiên được xác định là ở người, do vậy nguồn lây bệnh chủ yếu từ bệnh nhân và người lành mang vi khuẩn. Bệnh xuất hiện đột ngột với triệu chứng sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn, cứng gáy, mệt mỏi, có thể có đau họng, chấm hay mảng xuất huyết, ban xuất huyết hình sao hoặc có thể có mụn nước.
Để phòng bệnh viêm não, màng não do não mô cầu, tránh lây lan trong cộng đồng, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân:
- Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường.
- Đảm bảo vệ sinh, nơi làm việc thông thoáng.
- Chủ động tiêm phòng văcxin cho trẻ ở các cơ sở tiêm chủng dịch vụ.
- Khi có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cổ cứng, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
