Một ngày tháng 11, một người bạn của giáo sư Brent Woodfill đến từ đại học Winthrop ở bang Nam Carolina, Mỹ đã thấy rất nhiều mảnh gốm kỳ lạ khi đang đào móng làm nhà trên khu đất của họ.
Ngay lập tức, Woodfill và các đồng nghiệp đã đến và tiến hành khai quật địa điểm trên, được tạm gọi là Aragon, đồng thời sử dụng máy bay không người lái để khảo sát toàn bộ khu vực.
Bất ngờ thay, trước mắt các nhà khảo cổ là một công xưởng gốm khổng lồ có niên đại trên 1.000 năm tuổi, nơi đây có thể chuyên sản xuất hàng loạt những bức tượng phức tạp, việc tìm ra di chỉ quan trọng này khá may mắn.
Mặc dù xưởng đã bị phá hủy, nhưng các nhà khảo cổ học vẫn phục hồi hơn 400 mảnh tượng nhỏ và khuôn để chế tạo chúng cũng như hàng nghìn mảnh gốm.
Những bức tượng nhỏ được sản xuất từ xưởng này đóng một vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa, kinh tế, chính trị của nền văn minh Maya, và đây cũng là khu di chỉ sản xuất đồ gốm đầu tiên mà các nhà khảo cổ phát hiện thuộc về người Maya.
Nhóm khảo cổ cho rằng, người Maya đã sử dụng những bức tượng này để trao cho đồng minh và các đối tượng khác để củng cố mối quan hệ, hợp tác song phương.
Xưởng Aragon có khả năng hoạt động từ khoảng năm 750 đến năm 900 (thế kỷ 8-9), rất lâu trước khi các nhà khảo cổ cho rằng người Maya xây dựng một thành phố ở khu vực này. Điều đó có nghĩa là xưởng Aragon có thể nắm giữ những manh mối quan trọng tiết lộ về nền văn minh Maya.
Nền văn minh Maya là nền văn minh cổ đặc sắc được xây dựng bởi người Maya, một bộ tộc thổ dân châu Mỹ mà từ 2.000 năm trước đây đã từng sinh sống ở bán đảo Yucatan của Trung Mỹ, thuộc đông nam Mexico, Bắc Guatemala và Honduras ngày nay. Đây là một trong những nền văn minh bí ẩn nhất thế giới, họ tin rằng thế giới ngầm ở những hang động là nơi xuất phát của các vị thần mưa và tiền bạc.
Nền văn minh Maya là nền văn minh cổ đại ở châu Mỹ từng có thời kỳ huy hoàng, nhưng sau đó suy tàn vì những nguyên nhân còn nhiều tranh cãi.
Trẻ em và phụ nữ được coi là vật phẩm trong trắng và hấp dẫn, vậy nên thường bị đưa ra cùng tế để mang lại may mắn.
Nền văn minh Maya đạt một trình độ cao không những về lĩnh vực xây dựng nhà nước mà còn phát triển rực rỡ cả lĩnh vực kiến trúc, toán học, thiên văn học và tính toán thời gian.
Căn cứ vào các di vật khám phá ngày càng phong phú, giới khảo cổ xác định được rằng các quốc gia cổ đại của người Maya được thành lập vào khoảng thế kỷ 1. Phần lớn các quốc gia người Maya bị diệt vong bởi nhiều lý do vào khoảng thế kỷ 9-10.
Cho đến nay, giới chuyên gia, nhà khoa học vẫn chưa giải mã được nguyên nhân vì sao nền văn minh Maya sụp đổ. Trước khi người Tây Ban Nha đặt chân đến nhiều thành phố của người Maya thì những nơi này đã bị bỏ hoang phế từ lâu. Nhiều giả thuyết được đưa ra để lý giải sự việc này như hạn hán, nạn đói, dịch bệnh... Tuy nhiên, tất cả chỉ là giả thuyết chưa có bằng chứng xác thực.
