Theo Đông y, thịt gà vị ngọt, tính ấm, có tác dụng ôn trung ích khí, bổ tinh tủy. Thịt gà rất bổ dưỡng, thường dùng cho các trường hợp gầy yếu sút cân, suy kiệt, đầy bụng không tiêu, ăn kém, tiêu chảy, lỵ, phù nề, tiểu dắt, di niệu, đái hạ, huyết trắng, sau đẻ ít sữa, bệnh đái tháo đường .
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng thịt gà tối kỵ với một số thực phẩm. Nếu không biết mà kết hợp thịt gà với những thực phẩm này sẽ rất bất lợi cho sức khỏe.
Sau đây là những lưu ý về những món ăn không nên ăn cùng thịt gà:
- Tôm: Tôm và gà đều cam ôn cả hai tính dễ động phong. Ăn cùng sinh ra chứng ngứa ngáy khắp người, để giải nấu nước kinh giới uống.
- Cá chép: Thịt gà cam ôn, cá chép cam hàn, nếu ăn lẫn sẽ sinh chứng mụn nhọt hoặc phát chứng trường ung. Nên nấu nước đỗ đen uống sẽ khỏi.
- Cơm nếp: Theo danh y An Nhân, cơm nếp cũng vị ngọt tính ấm nên hai thứ này kết hợp với nhau dễ sinh ra chứng bạch thốn trùng (dân gian gọi là sán dây, sán sơ mít). Do vậy, ta cũng không nên ăn hai thứ này nhiều một lúc.
- Tỏi, rau cải và hành sống: Theo Đông y thịt gà vốn cam (ngọt) ôn (ấm) mà tỏi thì đại nhiệt, rau cải và hành sống lại cam hàn nên khi phối hợp với nhau cơ thể sẽ sinh nhiệt hay hàn nhiệt giao tranh mà sinh ra bệnh lỵ và gây tổn thương khí huyết.
- Muối vừng và kinh giới: Thịt gà thuộc phong mộc về tạng can. Còn vừng vị ngọt có tác dụng dưỡng can, dưỡng huyết khu phong, kinh giới vị cay tính ấm phá kết khí (ngăn không cho phong khí tụ) hạ ứ huyết.
Do vậy, khi kết hợp cùng nhau tất sẽ ảnh hưởng đến can phong sinh chứng chóng mặt, ù tai hoặc run rẩy cả người và ngứa ngáy đầu não.
Lưu ý: Người có cơ địa mẫn cảm, dị ứng như hen suyễn , phong thấp dễ có phản ứng mẩn ngứa, nổi ban , khó thở khi ăn da gà, gan gà; khi làm các món gà kho, gà hầm, thêm gừng tươi đập giập hoặc thái mỏng làm gia vị và giải mẫn cảm theo kinh nghiệm dân gian.
Một số món ăn - bài thuốc chữa bệnh từ thịt gà:
Gà hầm hoàng kỳ: gà mái giò 1 con, hoàng kỳ 60g. Gà làm sạch, cho vào nồi hấp cùng hoàng kỳ, thêm gừng , hành, muối, gia vị, hầm trong 3 giờ.
Dùng cho các trường hợp sa dạ dày , sa thận , sa trực tràng, sa tử cung.
Gà hầm sâm hồi xuyên tiêu: gà 1 con, nhân sâm 10g, tiểu hồi 10g, xuyên tiêu 6g. Gà làm sạch, cho các vị thuốc cùng với chút rượu , đường, dầu, mắm, gia vị vào bụng gà buộc lại, thêm nước, hầm cách thủy, ăn khi đói.
Dùng cho các bệnh nhân đau bụng, đầy hơi, mệt mỏi .
Gà hầm thảo quả, bột nghệ , hồ tiêu, vỏ quýt: gà trống 1 con, thảo quả 2 quả, bột nghệ 3g (hoặc nghệ tươi), hồ tiêu 6g, vỏ quýt 3g, thêm hành, giấm, nước mắm và lượng nước thích hợp, nấu nhừ, ăn khi đói.
Dùng cho các trường hợp suy nhược cơ thể , đầy bụng không tiêu.
Gà kho riềng: gà trống 1 con, riềng, thảo quả mỗi thứ 6g, trần bì, hồ tiêu mỗi thứ 3g. Gà làm sạch chặt khúc, các dược liệu cho vào túi vải xô, thêm nước, hành, giấm, gia vị, đun nhỏ lửa cho chín nhừ, chia ăn nhiều lần.
Dùng cho các trường hợp suy nhược , ăn kém, chậm tiêu, đau bụng.
Gà hầm xích tiểu đậu: gà mái ri lông vàng (hoàng thư kê) 1 con, xích tiểu đậu 30g, thảo quả 3g. Gà làm sạch, tất cả cho vào nồi, thêm nước, muối, mắm, gừng tươi, hành sống; đun to lửa cho sôi, đun nhỏ lửa cho chín nhừ, chia ăn nhiều lần.
Dùng cho các trường hợp thiểu dưỡng gây phù mặt và chân tay .
Gà thập cẩm: thịt gà trống (hoàng hùng kê) 150g, bột mì 210g, hành củ 15g, bột tiêu, gừng, các gia vị khác với liều lượng thích hợp. Thịt gà cùng với hành, tiêu, gừng và các gia vị khác được băm trộn sẵn để làm nhân. Bột mì thêm nước nhào trộn, cán thành bánh. Làm bánh có nhân là thịt gà cùng gia vị, luộc hay hấp chín, làm bữa ăn chính, cho ăn khi đói, ngày 1 lần trong 1 đợt 5 - 10 ngày.
Dùng cho người cao tuổi tỳ vị hư nhược , gầy còm , da khô nhẽo.
Gà hầm rượu: gà 1 con làm sạch, cho rượu vào hầm chín.
Dùng cho các trường hợp thận hư , ù tai , chóng mặt .
Hoàng thư kê mễ phạn: gà mái (hoàng thư kê) 1 con, gạo trắng (mễ phạn) và bách hợp với một lượng thích hợp. Gà làm sạch, bỏ ruột, cho gạo và bách hợp vào bụng gà khâu lại, thêm nước, gia vị, nấu chín ăn.
Dùng cho các trường hợp suy nhược , gầy còm, huyết hư sau đẻ .
Gà hầm sâm quy: gà giò 1 con; nhân sâm, đương quy, muối ăn mỗi thứ đều 15g. Gà làm sạch, luộc chín, róc bỏ xương, cho nhân sâm, đương quy và muối ăn vào hầm chín nhừ. Ăn hết trong một vài lần.
Dùng cho bệnh nhân nôn ói ra thức ăn, ăn vào nôn ra; viêm gan ; phụ nữ sau nạo thai, sau đẻ.
