Các trường đại học giàu nhất nước Mỹ đang đối mặt với một đòn giáng tài chính nghiêm trọng khi chính quyền Tổng thống Donald Trump thông báo cắt giảm ngân sách. Dự kiến điều này sẽ ảnh hưởng đến hàng tỷ USD tài trợ nghiên cứu và nhiều thập kỷ tiến bộ khoa học của nước Mỹ.
Chỉ 2 tháng sau khi tái đắc cử, Tổng thống Donald Trump đã tái định hình giáo dục đại học Mỹ bằng cách nhắm kiểm soát các trường ưu tú. Chính phủ quyết định thu hồi 2,2 tỷ USD tiền tài trợ nghiên cứu nhiều năm cho Đại học Harvard. Trước đó, gần một tỷ USD tài trợ cho Đại học Cornell và 790 triệu USD cho Đại học Northwestern bị đóng băng.
Nguồn tài trợ liên bang cho giáo dục đại học Mỹ được xây dựng từ năm 1958 với nhiều đầu tư lớn vào khoa học và công nghệ. Mối quan hệ đối tác lâu dài giữa chính phủ và các trường đại học từ đó đã đưa nước Mỹ trở thành trung tâm nghiên cứu và đổi mới toàn cầu. Năm 2023, các trường cao đẳng và đại học Mỹ chi 108,8 tỷ USD cho nghiên cứu và phát triển, trong đó 60 tỷ USD, tương đương khoảng 55%, đến từ chính phủ liên bang.
Các động thái cắt giảm tài trợ là một phần trong chiến dịch ngân sách và trừng phạt những trường bị cáo buộc bài Do Thái. Việc cắt giảm không chỉ giới hạn trong giáo dục mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến các lĩnh vực như nghiên cứu khí hậu, phát triển vắc-xin và bình đẳng giới.
Phản ứng trước làn sóng cắt giảm, hôm 22/04, hơn 100 trường đại học đã ký thư, chỉ trích “sự can thiệp quá mức chưa từng có” của chính phủ. Lá thư khẳng định các trường sẵn sàng chấp nhận cải cách mang tính xây dựng và giám sát hợp pháp nhưng phản đối việc lạm dụng quyền lực đối với nguồn tài trợ nghiên cứu công.
Mặc dù, tài chính của các trường đại học ưu tú tại Mỹ không chỉ phụ thuộc vào tài trợ liên bang mà còn dựa trên các quỹ tài trợ khổng lồ tích lũy qua nhiều thập kỷ. Phần lớn số vốn này bị giới hạn sử dụng bởi các quy định của nhà tài trợ, chỉ có thể chi cho mục đích cụ thể như học bổng, nghiên cứu định hướng hoặc vị trí giảng viên.
Theo công bố của Harvard, quỹ tài trợ của trường được chia thành hơn 14,6 nghìn quỹ nhỏ riêng biệt, mỗi quỹ đều có ràng buộc chặt chẽ.
Trong bối cảnh cắt giảm tài trợ nghiêm trọng, các trường đại học Mỹ buộc phải đưa ra những giải pháp thay thế. Trường Y khoa Harvard chuẩn bị phương án sa thải nhân viên, ngừng hợp đồng thuê bất động sản và tạm dừng một số dự án nghiên cứu. Viện Y tế Quốc gia (NIH), cơ quan tài trợ nghiên cứu y sinh hàng đầu, dự kiến cắt giảm tới 40% ngân sách.
Trường Cao đẳng Bác sĩ và Phẫu thuật Vagelos của Đại học Columbia cũng đóng băng chi tiêu, báo hiệu những khó khăn tài chính có thể lan rộng. Ngân sách khoa học của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) cũng đứng trước nguy cơ bị cắt gần một nửa, ảnh hưởng sâu sắc tới nhiều chương trình nghiên cứu không gian.
Trong bối cảnh nguồn tài trợ liên bang bị thắt chặt, các trường đại học ưu tú của Mỹ buộc phải xem xét lại mô hình tài chính của mình, tăng cường tìm kiếm các nguồn vốn thay thế và củng cố năng lực tự chủ.
Tuy nhiên, ngay cả với quỹ tài trợ khổng lồ và mạng lưới đối tác quốc tế rộng lớn, việc duy trì vị thế dẫn đầu toàn cầu trong nghiên cứu và đổi mới sẽ là một thách thức to lớn. Nếu không có sự cam kết nhất quán từ chính phủ trong việc hỗ trợ khoa học và giáo dục, những thành tựu mà nền giáo dục đại học Mỹ đã dày công gây dựng trong gần một thế kỷ có nguy cơ bị xói mòn.
Các trường đại học Mỹ vận hành ở quy mô vượt xa nhiều tổ chức giáo dục khác trên thế giới. Tổng quỹ tài trợ của Đại học Oxford, bao gồm 43 trường cao đẳng và trường trung tâm, chỉ đạt 8,3 tỷ bảng Anh, bằng 1/5 của Harvard. Đại học Cambridge có quỹ tài trợ chỉ khoảng 210 triệu bảng Anh.
Tại châu Âu và Trung Quốc, mô hình tài trợ phụ thuộc nhiều hơn vào trợ cấp chính phủ và học phí được kiểm soát. Rất ít trường tại châu Âu sở hữu quỹ tài trợ vượt quá 1 tỷ USD, theo Sổ đăng ký Giáo dục Đại học châu Âu.
