Cơ quan điều tra (CQĐT), Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra vụ án Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) cùng các đơn vị liên quan.
Quá trình điều tra đã làm lộ sáng mảng tối, những chuyến “đi đêm” trong thương vụ dịch chuyển tài sản Nhà nước sang tư nhân, gây thiệt hại hơn 500 tỷ đồng.
Đưa nhận hối lộ triệu USD
Đến nay, các bị can và gia đình đã nộp khắc phục hơn 223 tỷ đồng và 64.000 USD. Cơ quan điều tra cũng kê biên 9 bất động sản của Nguyễn Thị Như Loan, Lê Y Linh và Đặng Phước Dừa, tổng trị giá hơn 413 tỷ đồng, để bảo đảm thi hành án.
Trong vụ án này, CQĐT đề nghị truy tố 22 bị can về 5 tội danh khác nhau. Trong đó, CQĐT đề nghị truy tố ông Lê Quang Thung (nguyên quyền Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn Cao su Việt Nam) về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và tội Nhận hối lộ.
Theo CQĐT, ông Lê Quang Thung đã gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước hơn 542 tỷ đồng; Nhận hối lộ số tiền 3 triệu USD (tương đương hơn 53 tỷ đồng), hưởng lợi và chịu trách nhiệm cá nhân 200 nghìn SGD và 300 nghìn USD, tương đương hơn 11 tỷ đồng.
Trong khi đó, bà Lê Y Linh (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Việt Tín) bị đề nghị truy tố tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Đưa hối lộ. CQĐT xác định, bị can Linh gây thiệt hại hơn 542 tỷ đồng, hưởng lợi và chịu trách nhiệm cá nhân hơn 82 tỷ đồng; Đưa hối lộ số tiền hơn 56 tỷ đồng.
Bị can Lê Y Linh đã đưa hối lộ cho ông Lê Quang Thung 11 tỷ đồng; Đưa ông Trần Ngọc Thuận (nguyên Tổng Giám đốc Tập đoàn Cao su) 45 tỷ đồng; Đoàn Ngọc Phương (cựu Chủ tịch Hội đồng định giá Bộ TN&MT) 200 triệu đồng.
Liên quan đến vụ án, ông Đặng Phước Dừa (nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Việt Tín) bị xác định đã phạm vào tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và tội Đưa hối lộ.
Theo CQĐT, ông Dừa đã gây thiệt hại tài sản Nhà nước tổng số tiền hơn 542 tỷ đồng, hưởng lợi và chịu trách nhiệm cá nhân hơn 74 tỷ đồng. Ông Dừa bị xác định đưa hối lộ tổng số tiền hơn 56 tỷ đồng.
Trong vụ án này, bị can Nguyễn Thị Hồng (nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM, Phó Trưởng ban Chỉ đạo 09 TPHCM) và Đào Thị Hương Lan (nguyên Giám đốc Sở Tài chính, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo 09 TPHCM) bị đề nghị truy tố tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ với cáo buộc gây thiệt hại tài sản Nhà nước hơn 542 tỷ đồng. Trong đó, bà Hồng hưởng lợi cá nhân hơn 1 tỷ đồng.
Cú bắt tay ngầm và Nhà nước mất hơn 500 tỷ đồng
Khu đất “vàng” 39-39B Bến Vân Đồn (Quận 4 cũ) rộng hơn 6.200m2. Tháng 12/2009, Lê Quang Thung chủ động đề nghị bán khu đất này cho bà Lê Y Linh.
Để thâu tóm trót lọt, ngay từ đầu, bà Lê Y Linh và ông Đặng Phước Dừa đã bắt tay nhau, với một thỏa thuận phân chia lợi ích và trách nhiệm rõ ràng. Theo đó, Linh hưởng 80% lợi nhuận với nhiệm vụ lo “cửa” Tập đoàn Cao su (bên bán); Dừa hưởng 20% lợi nhuận với trọng trách chạy thủ tục với các cơ quan chức năng TPHCM.
Từ sự phân công này, Dừa bắt đầu chiến dịch “bôi trơn” hàng loạt quan chức TPHCM thời điểm đó bằng tiền mặt, quà cáp và những lời hứa hẹn về bất động sản hạng sang.
Tại CQĐT, Dừa khai, đã tìm cách tiếp cận bà Nguyễn Thị Hồng (lúc này là Phó Chủ tịch UBND TPHCM). Sau những bữa cơm thân mật tại nhà riêng để tạo mối quan hệ, Dừa đã đưa cho bà Hồng túi quà bên trong có 10.000 USD. Tiếp đó, nhân dịp tân gia nhà bà Hồng tại huyện Hóc Môn (cũ), Dừa tiếp tục mang đến biếu 50.000 USD để “cảm ơn” việc ký văn bản giao đất…
Đến năm 2013, dự án rơi vào bế tắc do giữa bà Linh và Dừa phát sinh mâu thuẫn, cạn vốn. Lúc này, bà Nguyễn Thị Như Loan (CEO Quốc Cường Gia Lai) xuất hiện với vai trò người thâu tóm.
Theo lời khai, bà Loan biết rõ khu đất có nguồn gốc công sản, việc chuyển nhượng trước đó không qua đấu giá, doanh nghiệp dự án chưa nộp tiền sử dụng đất và chưa hoàn tất nghĩa vụ với Nhà nước. Dù vậy, tháng 12/2013, bà Loan vẫn ký hợp đồng hứa nhận chuyển nhượng 100% vốn góp với giá hơn 460 tỷ đồng, đồng ý chuyển trước 50 tỷ đồng để “lo đối ngoại” với lãnh đạo Tập đoàn Cao su Việt Nam.
Từ nguồn tiền này, Đặng Phước Dừa hai lần mang tiền đến gặp ông Trần Ngọc Thuận, khi đó là Tổng Giám đốc Tập đoàn Cao su Việt Nam. Lần đầu, Dừa đưa 20 tỷ đồng, đóng trong 4 vỏ thùng rượu ngoại. Lần thứ hai, tháng 9/2014, Dừa tiếp tục giao 25 tỷ đồng, xếp trong 2 vali kéo tay, mang đến tận biệt thự riêng của ông Thuận vào buổi tối.
Ông Thuận thừa nhận hành vi nhận hối lộ, khai biết việc chuyển nhượng là sai quy định nhưng “rơi vào thế khó”. Trong số 45 tỷ đồng nhận được, ông Thuận chia cho một số cá nhân, phần còn lại sử dụng cá nhân. Quá trình điều tra, gia đình ông Thuận đã nộp khắc phục hơn 26,6 tỷ đồng và giao nộp sổ tiết kiệm 11 tỷ đồng.
Kết luận điều tra xác định, sau những cú “bôi trơn” bằng tiền và quà, UBND TPHCM đã ký quyết định giao khu đất 39–39B Bến Vân Đồn cho Công ty Phú Việt Tín không qua đấu giá, trái quy định pháp luật. Từ đó, khu đất công sản chính thức rời khỏi sự quản lý của Nhà nước.
Sau những cú bắt tay ngầm này là tài sản Nhà nước bị thất thoát hơn 542 tỷ đồng khi khu đất “vàng” rơi vào tay tư nhân và bị Nguyễn Thị Như Loan bán sang tay, hưởng chênh lệch gần 300 tỷ đồng. Cơ quan điều tra xác định UBND TPHCM đã giao đất cho doanh nghiệp khi chưa đủ điều kiện pháp lý. Tại thời điểm ban hành quyết định giao đất ngày 25/3/2010, doanh nghiệp chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, khu đất chưa có quy hoạch đô thị chi tiết, chưa nằm trong kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, nên việc giao đất không đúng quy định của Luật Đất đai năm 2003. Trách nhiệm thuộc về các cá nhân gồm: Nguyễn Thành Tài - nguyên Phó Chủ tịch Thường trực UBND TPHCM; Nguyễn Thanh Nhàn - nguyên Phó Giám đốc Sở TN&MT cũ; Nguyễn Như Bình - nguyên Phó Trưởng phòng Đăng ký và Kinh tế đất, Sở TN&MT (cũ).