'Cơn sốt' phòng gym: Gen Z rèn cơ bắp để chữa lành tinh thần

Nhưng đằng sau những cơ bụng săn chắc và dáng vóc lý tưởng là áp lực vô hình đến từ mạng xã hội và chuẩn mực sắc đẹp ảo.

Gen Z và khái niệm “đẹp” trong thời đại số

Trong vài năm trở lại đây, không khó để nhận thấy sự xuất hiện dày đặc của giới trẻ - đặc biệt là thế hệ Gen Z - trong các phòng tập gym trên khắp cả nước. Không chỉ đơn thuần là một hoạt động thể thao, việc đến phòng gym đã trở thành một phần trong lối sống hiện đại, là cách để khẳng định bản thân, thể hiện cá tính và theo đuổi một hình mẫu lý tưởng về ngoại hình.

Theo một nghiên cứu của Les Mills, 82% người tập thể dục thường xuyên thuộc thế hệ Gen Z đang tập luyện tại phòng gym, với 81% trong số họ tham gia các lớp tập nhóm như yoga, pilates và tập tạ. Điều này phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng của giới trẻ đối với việc duy trì sức khỏe và thể hình.

Đinh Ngọc Lan Anh - sinh viên đại học tại TPHCM, từng là nạn nhân của những tiêu chuẩn sắc đẹp “hà khắc”, chia sẻ: “Tôi từng rất áp lực khi lướt mạng, thấy ai cũng có thân hình đẹp, da trắng, bụng phẳng. Tôi cảm thấy tụt lại phía sau và đã từng giảm cân tiêu cực để ‘đuổi kịp’ hình mẫu đó”.

Sự bùng nổ của cơn sốt gym còn là dấu hiệu cho thấy Gen Z đang tìm kiếm một điểm tựa tinh thần trong thế giới hiện đại đầy áp lực. Thay vì tìm đến các liệu pháp tâm lý hay những buổi trị liệu, nhiều cá nhân đã lựa chọn phòng gym như một nơi “giải tỏa”. Trong thế giới nơi hình ảnh cá nhân được lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, việc sở hữu một thân hình săn chắc, cân đối không còn là lựa chọn mà dần trở thành… áp lực.

Với Gen Z, thế hệ lớn lên cùng TikTok, Instagram và các “influencer” (người có tầm ảnh hưởng), thể hình – gym không chỉ là hoạt động thể chất, mà còn là một phần quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh cá nhân.

Trương Thế Phi Long - huấn luyện viên (HLV) thể hình tại Trung tâm Resilient Lifts, cho biết Gen Z ngày càng chủ động tìm hiểu về tập luyện và dinh dưỡng: “Họ khác thế hệ trước ở chỗ không chỉ tập theo phong trào, mà còn tìm kiếm PT (HLV cá nhân) để tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa kết quả. Tuy nhiên, cũng có nhiều bạn quá kỳ vọng vào việc thay đổi nhanh, dẫn đến áp lực tâm lý hoặc tập luyện sai cách”.

“Body” lý tưởng, bụng phẳng, mông cao… những khái niệm tưởng chừng đơn giản này lại đang là nguyên nhân khiến nhiều người trẻ cảm thấy mình chưa đủ tốt, chưa đủ “chuẩn”. Điều này dẫn đến một thực trạng đáng lo: Ngày càng nhiều bạn trẻ bước vào phòng gym không phải để khỏe, mà là để được chấp nhận bởi cộng đồng sống ảo.

Lợi ích thật và hệ lụy ngầm sau lớp cơ bắp

Không thể phủ nhận rằng phong trào tập gym mang lại nhiều giá trị tích cực. Tập luyện đều đặn giúp cải thiện sức khỏe thể chất, tăng sức bền, điều hòa cảm xúc và nâng cao chất lượng giấc ngủ - những yếu tố quan trọng trong đời sống học tập và làm việc căng thẳng của người trẻ hiện đại.

HLV Trương Thế Phi Long chia sẻ: “Nhiều học viên sau vài tháng tập đã thấy khác biệt rõ rệt. Họ ngủ ngon hơn, ăn uống điều độ, tâm lý vững vàng hơn. Ban đầu, ai cũng đến vì muốn có body đẹp, nhưng về sau họ dần hiểu ra lợi ích lâu dài của việc tập đúng và ăn đúng”.

Bên cạnh những lợi ích, phong trào tập gym cũng tiềm ẩn một số hệ lụy nếu không được thực hiện đúng cách. Việc tập luyện quá mức, thiếu chế độ nghỉ ngơi hợp lý, hoặc áp dụng các phương pháp không khoa học có thể dẫn đến chấn thương, rối loạn ăn uống hoặc các vấn đề về sức khỏe tinh thần.

BS Nguyễn Văn Xừ Hai, Khoa Ngoại, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM), lưu ý các mặt trái của trào lưu này: “Không ít bạn trẻ đang tập luyện sai cách, lạm dụng các loại chất kích thích, thậm chí tìm đến tiêm hormone để tăng cơ nhanh. Mục đích tập gym là rèn luyện thể lực, giúp đầu óc minh mẫn, trí tuệ phát triển, nhưng hiện nay, nhiều bạn trẻ chỉ quan tâm đến hình thể đẹp. Điều đó có thể dẫn đến hệ lụy nguy hiểm, từ rối loạn ăn uống, mất cân bằng nội tiết, cho tới đột tử vì quá sức”.

Để tránh những rủi ro này, BS Hai khuyến nghị: “Giới trẻ nên tập luyện dưới sự hướng dẫn của HLV có chuyên môn, xây dựng chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý, đồng thời duy trì thái độ tích cực và kiên trì trong quá trình tập luyện”.

Bên cạnh các chấn thương thể chất như đau lưng, chấn thương vai do quá tải, ngày càng có nhiều trường hợp rối loạn tâm lý liên quan đến “body shaming” (miệt thị hình thể). HLV Phi Long cho biết: “Có bạn tập suốt 3 tháng nhưng vẫn thấy mình ‘chưa đủ đẹp’. Mạng xã hội chỉ cho họ thấy thành quả cuối cùng, nhưng không ai thấy hành trình đằng sau. Vì vậy, tôi luôn khuyến khích học viên quan tâm giấc ngủ, năng lượng, cảm xúc - những điều không hiện ra trong gương, nhưng phản ánh tiến bộ thật”.

Ngoài ra, một số học viên nữ thậm chí bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt vì tập gym ép cân quá mức, trong khi các “gymer” nam lại dễ sa vào việc tự tập theo clip trên mạng mà không có nền tảng kiến thức, dẫn đến tổn thương xương khớp. Điều này cho thấy rõ sự cần thiết của việc tiếp cận đúng kiến thức và có người hướng dẫn đủ chuyên môn.

Gen Z đang tái định nghĩa lối sống khỏe

Dù gặp nhiều vấn đề ban đầu, thế hệ Gen Z vẫn đang thể hiện bản lĩnh trong việc điều chỉnh cách tiếp cận gym để phù hợp với bản thân. Từ việc tập vì muốn được công nhận, nhiều người trẻ đã chuyển sang tập vì chính mình, vì mong muốn sống khỏe và sống cân bằng hơn.

“Gymer” Đinh Ngọc Lan Anh tự hào chia sẻ sau một quá trình dài “vật lộn” với áp lực ngoại hình, giờ đây đã có cái nhìn khác: “Bây giờ tôi tập để khỏe và yêu bản thân hơn. Tôi không còn chạy theo hình mẫu ai nữa, mà chỉ muốn trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình”. Sự trưởng thành trong tư duy tập luyện này đang định hình lại khái niệm “sống khỏe” trong giới trẻ. Không còn là ép cân bằng mọi giá, không còn là cơ bụng 6 múi hay đùi thon gọn, mà là sự dẻo dai, tinh thần tích cực, khả năng duy trì thói quen tốt lâu dài.

“Đừng so sánh, đừng vội. Gym là cách bạn rèn luyện bản thân, không phải để chứng minh với ai cả”, HLV Phi Long nhắn nhủ. Đây có lẽ là một trong những lời khuyên thiết thực nhất dành cho thế hệ Gen Z – những người đang sống giữa muôn vàn chuẩn mực ảo, nhưng vẫn nỗ lực giữ lại cho mình một nhịp sống thật.