Nhiều phụ huynh thiếu quan tâm và giám sát, không ở bên con để hỗ trợ trẻ những khó khăn tuổi dậy thì. Vì vậy, trẻ có xu hướng tìm đến quan hệ tình dục như một cách bù đắp khoảng trống tình cảm của bản thân.
Thể hiện sự trưởng thành
 |
| PGS.TS Trần Thành Nam. |
Thống kê của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, từ năm 2013 - 2019, tỷ lệ trẻ quan hệ tình dục trước 14 tuổi đã tăng gần gấp đôi.
Đặc biệt, Việt Nam cũng nằm trong 20 quốc gia có tỷ lệ nạo phá thai vị thành niên cao nhất.
Chia sẻ về vấn đề này, PGS.TS Trần Thành Nam - chuyên gia tâm lý, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội - cho biết, có nhiều lý do để lý giải tình trạng trên.
“Mặc dù đã được đề cập nhiều về vai trò của giáo dục giới tính và tình dục, nhưng dường như việc này vẫn chưa được đưa vào giảng dạy như một nội dung chính khóa.
Chúng ta cũng chưa có đội ngũ giáo viên được tập huấn chuẩn về kiến thức và năng lực để triển khai trong nhà trường. Do đó, phần lớn các nội dung giáo dục cũng chỉ mang tính chất nói cho qua chứ không phải nói cho ra vấn đề”, PGS Trần Thành Nam nhận định.
Theo PGS Trần Thành Nam, ngày nay, trẻ dậy thì sớm hơn. Khi bước vào tuổi dậy thì, các em sẽ có áp lực phải thể hiện sự trưởng thành của mình. Trong đó, tham gia vào các hoạt động tình dục chính là một cách thể hiện. Trái lại, cha mẹ luôn nghĩ con mình còn bé.
Nhiều phụ huynh nói với con về vấn đề này quá muộn. Điều đó dẫn đến tình trạng trẻ không được trang bị đầy đủ kỹ năng, dễ gặp “tai nạn” mang bầu khi tham gia những hành vi tình dục thiếu an toàn.
“Cuộc sống ngày càng bận rộn. Khi con bước vào tuổi dậy thì cũng chính là lúc cha mẹ đang ở giai đoạn sung sức, phải phấn đấu cho sự nghiệp. Do đó, phụ huynh càng thiếu quan tâm và giám sát, không ở bên con để hỗ trợ những khó khăn của tuổi dậy thì. Vì vậy, các em tìm đến quan hệ tình dục như một cách thức bù đắp khoảng trống tình cảm của bản thân”, PGS Nam chia sẻ.
Chuyên gia này cho biết, hiện tại các chất liệu tình dục đang xuất hiện “nhan nhản” trên Internet và mạng xã hội. Việc tiếp xúc quá nhiều với chất liệu tình dục không phù hợp từ sớm sẽ kích thích sự tò mò, thay đổi quan niệm về tình yêu và quan hệ tình dục. Đồng thời, làm thúc đẩy hành vi tình dục không an toàn.
PGS Trần Thành Nam dẫn chứng, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, khi tiếp xúc với quá nhiều chất liệu tình dục, học sinh có xu hướng tin rằng cuộc sống là thế, tất cả mọi người đều đã quan hệ tình dục.
Các em cũng cho rằng, nếu thích ai mà không quan hệ thì đó là điều kỳ quặc hoặc bất thường. Hơn nữa, những chất liệu tình dục không phù hợp trên mạng không bao giờ đề cập đến những hậu quả rủi ro của việc quan hệ, như: Bệnh lây truyền qua đường tình dục, hay mang thai ngoài ý muốn.
“Những chất liệu tình dục lệch lạc trên Internet đã và đang thay đổi chuẩn mực về quan hệ tình dục ở học sinh. Quan hệ tình dục không còn là hệ quả của tình yêu nữa, mà như một thứ trò giải trí, cách thức để giải tỏa cá nhân khỏi những cảm xúc tiêu cực. Thậm chí, đó còn là cách để trả đũa lại ai đó như ‘sự trừng phạt của bố mẹ’”, chuyên gia nhận định.
Không sợ “vẽ đường cho hươu chạy”
Nghiên cứu của Bệnh viện Phụ sản Trung ương từ năm 2017 - 2019 cho thấy, có 210 sản phụ dưới 18 tuổi (91 ca ở Hà Nội), chiếm khoảng 0,3% tổng số sinh tại viện này. Trong đó, có một trường hợp 13 tuổi. Hầu hết các trường hợp đều sinh con lần đầu.
Ngoài ra, có 4 sản phụ 16 tuổi sinh con lần 2. Tuy nhiên, với những trường hợp này, con đầu đều sinh non hoặc đủ tháng nhưng đã mất.
Trước tình trạng này, PGS.TS Trần Thành Nam nhấn mạnh, đã đến lúc các phụ huynh cần thay đổi quan niệm: “Chúng ta không thể ngại mà không nói chuyện sớm với con về chủ đề tình yêu và tình dục. Chúng ta cũng không thể sợ “vẽ đường cho hươu chạy”.
Bởi, về cơ bản, chất liệu tình dục độc hại nhan nhản trên mạng sẽ trở thành một người dạy thiếu đạo đức về tình yêu, tình dục cho con, khi chúng bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì và tò mò với những kiến thức này”, chuyên gia nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, phụ huynh cũng không thể luôn cấm hành vi tình dục vốn là nhu cầu cơ bản của con người cho đến khi con mình lập gia đình. Thay vào đó, cha mẹ phải đổi thành tiếp cận phòng tránh rủi ro và giảm tác hại.
Thay đổi tiếp cận “cấm quan hệ tình dục trước hôn nhân” thành “khi không thể trì hoãn, hãy quan hệ tình dục một cách an toàn”. Hãy nói rõ với con rằng, mang thai ngoài ý muốn, bệnh qua đường tình dục là phổ biến với những hành vi quan hệ tình dục nguy cơ và dẫn đến những hậu quả rất tệ hại.
PGS Nam nhấn mạnh, cần giúp trẻ hiểu rằng, những mẹo được truyền miệng về phòng tránh thai như: Quan hệ tư thế đứng, quan hệ tình dục lần đầu, quan hệ dưới nước, quan hệ trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc rửa sạch bằng chanh sau khi quan hệ... tất cả đều sai.
Thực tế, những cách làm này đều có thể dẫn đến việc mang thai. Nếu chính cha mẹ cũng chưa có đủ hiểu biết về những kiến thức này, thì hãy sử dụng nguồn tài nguyên đáng tin cậy để tự cập nhật và sau đó nói chuyện với con.
“Nhà trường đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giáo dục giới tính cho học sinh. Điều quan trọng nhất là phải đưa giáo dục giới tính trở thành một nội dung giáo dục chính khóa, thường xuyên.
Bên cạnh đó, cần có chuỗi hoạt động tư vấn và hướng dẫn về giới tính trong nhà trường, cung cấp các nguồn tài liệu khoa học cập nhật và đáng tin cậy cho người học.
Đồng thời, tạo ra những không gian thân thiện và an toàn để học sinh có thể thoải mái thảo luận về các vấn đề liên quan đến giới tính, sức khỏe sinh sản mà không cảm thấy xấu hổ hoặc bị phán xét”, PGS.TS Trần Thành Nam cho biết.
