Thói quen quan hệ không an toàn
Hiện nay, quan hệ tình dục tuổi vị thành niên và tình trạng nạo phá thai ở lứa tuổi này đang là một vấn đề xã hội của mọi quốc gia trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.
Trước đó, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã công bố kết quả cuộc “Khảo sát về hành vi sức khoẻ học sinh toàn cầu tại Việt Nam năm 2019” sau 4 năm nghiên cứu.
Cuộc khảo sát thực hiện tại 21 tỉnh thành, với hơn 7.700 học sinh tham gia từ lớp 8 - 12 (tương ứng trẻ 13 - 17 tuổi) ở 81 trường. Kết quả cho thấy, tỷ lệ quan hệ tình dục trong học sinh giảm nhẹ. Song, tỷ lệ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tăng gấp 2 lần, từ 1,45% (năm 2013) lên 3,51% (năm 2019).
Trong số những học sinh đã quan hệ tình dục, 42,4% có sử dụng bao cao su và 44,0% sử dụng các phương pháp ngừa thai khác, thấp hơn so với tỷ lệ này vào năm 2013 (lần lượt là 52,6% và 64,2%). Trong đó, 63,0% có sử dụng bao cao su trong lần quan hệ tình dục gần đây nhất.
Việc quan hệ tình dục trước 14 tuổi và không sử dụng bao cao su góp phần gây ra tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên và mang thai ngoài ý muốn. Đồng thời, gia tăng tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Vừa qua, bác sĩ Phan Chí Thành - Chánh văn phòng Trung tâm Đào tạo - Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết đã ghi nhận trường hợp nữ sinh lớp 11 đến bệnh viện để thăm khám trong tình trạng vùng kín bị viêm và chảy dịch.
Qua khai thác bệnh sử, nữ sinh này cho biết đã bắt đầu quan hệ tình dục từ năm lớp 8. Đáng chú ý, nữ sinh này tiết lộ, bản thân chưa từng sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su.
Với trường hợp bệnh nhân trẻ tuổi như vậy có tiền sử quan hệ không dùng biện pháp an toàn, bác sĩ phải làm xét nghiệm thăm dò toàn bộ các virus, vi khuẩn lây qua đường tình dục.
“Mầm bệnh lây qua đường tình dục hiện nay rất phong phú. Bộ xét nghiệm cơ bản đã có 13 loại virus, vi khuẩn chứ không chỉ những căn bệnh mà chúng ta thường hay nghe đến như: Lậu, giang mai, HPV…”, bác sĩ Thành cho biết.
Hệ lụy dù giữ hay bỏ thai
Theo báo cáo của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc 2022 (UNFPA), Việt Nam thuộc nhóm 20 nước có tỷ lệ nạo phá thai vị thành niên cao nhất thế giới. Chỉ 20% phụ nữ chưa kết hôn sử dụng biện pháp tránh thai khi quan hệ tình dục.
Thậm chí, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai ở nhóm tuổi nữ 15 - 19 tuổi rất thấp, chỉ đạt 4%. Tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn của nhóm này lên tới 8,6%. Hằng năm, Việt Nam có khoảng 300.000 ca nạo phá thai. Trong số này, 30% là phụ nữ từ 15 - 19 tuổi, với 70% là học sinh, sinh viên.
Trong khi đó, BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi - Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết từng chứng kiến các em nhỏ độ tuổi con cháu mình đã làm mẹ.
Trong đó, có trường hợp là bé gái 11 tuổi, được phát hiện mang thai ở tuần thứ 32 nên không thể bỏ thai. Trẻ có khung xương chậu nhỏ, không thể sinh qua ngả âm đạo. Em phải chịu vết mổ lấy thai kéo dài, nhiều đau đớn. Trẻ trở thành người mẹ khi tâm lý chưa sẵn sàng.
Đặc biệt, trẻ chưa thể hiểu và chấp nhận sự thật. Do đó, các bác sĩ phải tìm cách giải thích theo một hướng khác. Ngày trẻ xuất viện, gia đình đã tặng em bé mới sinh cho một cặp vợ chồng hiếm muộn.
Trường hợp thứ hai là một trẻ 15 tuổi. Do cha mẹ bận kinh doanh, trẻ được xe ôm chở đi học. Sau đó, mẹ trẻ phát hiện bụng em rất lớn. Ngày đưa con đến bệnh viện, mẹ em không khỏi ngỡ ngàng khi bác sĩ báo tin trẻ mang thai.
Đáng nói, thai trong bụng trẻ bị dị tật. Đây là thai trứng toàn phần với toàn bộ bánh rau bị thoái hóa thành các túi chứa dịch. Trẻ đối diện nguy cơ mắc ung thư tế bào nuôi.
Đó là những trường hợp quan hệ tình dục tuổi vị thành niên để lại hậu quả nghiêm trọng. Trẻ vị thành niên quan hệ tình dục thiếu an toàn phải đối mặt với nhiều hệ lụy. Dù giữ hay bỏ thai đều ảnh hưởng sức khỏe sinh sản, tổn thương tâm lý, tinh thần. Nhiều trẻ bị tước mất cơ hội học, phát triển bản thân, thậm chí mất đi cơ hội làm mẹ sau này.
“Hiện nay, độ tuổi dậy thì ở bé gái trung bình vào 10 - 11 tuổi. Có em có thể dậy thì sớm hơn. Bước vào tuổi dậy thì, những thay đổi tâm sinh lý, có thể các em bắt đầu có quan hệ tình dục. Độ tuổi quan hệ tình dục ở trẻ vị thành niên phụ thuộc rất nhiều vào giáo dục gia đình, cộng đồng, truyền thông”, bác sĩ Mỹ Nhi nhận định.
Nhiều năm trong nghề, bác sĩ Mỹ Nhi luôn đau đáu với thực trạng nạo phá thai ở tuổi vị thành niên và người trưởng thành. Từ thập niên trước, bác sĩ đã đi đến nhiều giảng đường đại học để tư vấn cho sinh viên về tình dục an toàn, những phương pháp ngừa thai hiệu quả.
Điều khiến bà bất ngờ trong những lần tư vấn ấy, các em ở độ tuổi trưởng thành vẫn còn thiếu thông tin về cách bảo vệ bản thân, lúng túng trong cách lựa chọn thời điểm sử dụng bao cao su, thuốc ngừa thai hợp lý.
Theo bác sĩ Mỹ Nhi, khó để nhận biết trẻ vị thành niên có quan hệ tình dục hay chưa nếu như không xảy ra chuyện mang thai, sảy thai, mắc bệnh viêm nhiễm… cần phải đi khám sản phụ khoa.
Tuy nhiên, cha mẹ cần quan tâm, theo dõi những dấu hiệu thay đổi về tâm sinh lý như: Làm đẹp, soi gương nhiều hơn, trang điểm, nhiều quần áo mới… Đây có thể là dấu hiệu cho thấy, trẻ đang bắt đầu để ý đến một ai đó.
