Luật quy định rõ chức năng của Trung tâm Giáo dục thường xuyên
Ông Hoàng Đức Minh- Vụ trưởng Vụ Giáo dục Thường xuyên (Bộ GD&ĐT) cho biết: Điều 43 Luật Giáo dục 2019 quy định, Chương trình giáo dục thường xuyên (GDTX) bao gồm nhiều chương trình. Cụ thể, điểm d khoản 1 Điều 43 quy định: "Chương trình giáo dục thuộc chương trình để cấp văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân".
Khoản 3 Điều 43 quy định: "Nội dung chương trình GDTX quy định tại điểm d khoản 1 điều này nhằm đạt một trình độ trong Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân, Khung trình độ quốc gia Việt Nam, phải đảm bảo các yêu cầu về nội dung của chương trình giáo dục cùng cấp học, trình độ đào tạo quy định tại Điều 31 của Luật này, quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp và Luật Giáo dục đại học".
Điều này khẳng định, Chương trình GDTX lấy văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân gồm: Đối với giáo dục phổ thông là Chương trình GDTX cấp THCS và THPT; Đối với giáo dục nghề nghiệp là Chương trình GDTX trình độ trung cấp và trình độ cao đẳng; Đối với trình độ đại học là Chương trình GDTX trình độ đại học.
Khoản 4 Điều 44 nêu rõ: Cơ sở giáo dục phổ thông được dạy chương trình GDTX cùng cấp (cấp THCS và THPT) sau khi phải bảo đảm nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của mình và được cơ quan quản lý giáo dục về nhà nước có thẩm quyền cho phép (Bộ GD&ĐT); Cơ sở giáo dục nghề nghiệp được dạy Chương trình GDTX trình độ đào tạo trung cấp, cao đẳng sau khi phải bảo đảm nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của mình và được cơ quan cơ quan quản lý giáo dục về nhà nước có thẩm quyền cho phép (Bộ LĐ-TB&XH); Cơ sở giáo dục đại học được dạy Chương trình GDTX trình độ đào tạo đại học sau khi phải bảo đảm nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của mình và được cơ quan cơ quan quản lý giáo dục về nhà nước có thẩm quyền cho phép (Bộ GD&ĐT).
Các cơ sở giáo dục thực hiện chương trình GDTX ở cấp học nào phải có chức năng được quy định bởi luật hoặc quy chế/ điều lệ thực hiện chương trình chính quy ở cùng cấp học đó.
Căn cứ điểm a khoản 3 Điều 44 Luật Giáo dục 2019 quy định: "Trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục nghề nghiệp- giáo dục thường xuyên thực hiện chương trình quy định tại khoản 1 Điều 43 của Luật này, trừ chương trình giáo dục để lấy bằng tốt nghiệp trung cấp, bằng tốt nghiệp cao đẳng, bằng cử nhân". Như vậy chỉ có Trung tâm GDTX, Trung tâm GDNN-GDTX thực hiện chương trình GDTX cấp THPT.
Thực tế, Trung tâm GDNN-GDTX là trung tâm được sáp nhập từ 3 trung tâm công lập cấp huyện gồm: Trung tâm dạy nghề, trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm kỹ thuật tổng hợp- hướng nghiệp thành Trung tâm GDNN-GDTX. Việc sáp nhập này được thực hiện theo quy định tại Thông tư liên tịch số 39/2015/TTLB-BLĐTBXH- BGDĐT -BNV ngày 19/10/2015 của Liên Bộ LĐTBXH, Bộ GDĐT và Bộ Nội vụ.
Trung tâm GDNN-GDTX này có đủ ba chức năng đào tạo nghề nghiệp (theo quy định của Luật GDNN) giáo dục thường xuyên và hướng nghiệp (theo quy định của Luật GD). Vì vậy trung tâm GDNN-GDTX được thực hiện chương trình GDTX cấp THPT như trung tâm GDTX. Cũng vì vậy, căn cứ khoản 3 Điều 45 của Luật Giáo dục 2019, Trung tâm GDTX (bao gồm cả trung tâm GDNN-GDTX) cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông là hợp lý và phù hợp với các điều khác của Luật Giáo dục 2019.
Theo báo cáo thống kê của các Sở GD&ĐT, trong năm học 2020-2021, quy mô và số lượng các Trung tâm GDTX trên cả nước là 645 trung tâm (trong đó trung tâm GDTX cấp tỉnh là 71; Trung tâm GDNN-GDTX là 574). Số học viên đang theo học chương trình GDTX cấp THPT tại các trung tâm GDTX trên cả nước là 261.077 học viên. Với quy mô như vậy, việc đáp ứng yêu cầu của người học là đảm bảo.
Các cơ sở GDNN không có chức năng giảng dạy Chương trình GDTX cấp THPT
Ông Hoàng Đức Minh khẳng định: Căn cứ các quy định của pháp luật, các cơ sở GDNN không có chức năng giảng dạy Chương trình GDTX cấp THPT. Từ trước đến nay, Bộ GD&ĐT chưa có quy định cho phép các cơ sở GDNN thực hiện giảng dạy Chương trình GDTX cấp THPT. Các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT đều thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
Những học sinh tốt nghiệp THCS vào học trình độ trung cấp, có nguyện vọng học đồng thời Chương trình GDTX cấp THPT để dự thi lấy bằng tốt nghiệp THPT, các trường trung cấp, cao đẳng cần phối hợp với Trung tâm GDTX, Trung tâm GDNN-GDTX đóng trên địa bàn để các trung tâm tổ chức giảng dạy Chương trình GDTX cấp THPT trên cơ sở tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người học. Các Trung tâm GDTX đã cử giáo viên đến các trường trung cấp, cao đẳng nghề để dạy Chương trình GDTX cấp THPT.
Luật Giáo dục 2005, Luật Giáo dục sửa đổi 2009 có quy định: Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định chương trình khung về đào tạo Trung cấp chuyên nghiệp. Ngày 28/6/2010, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư số 16/2010/TT-BGDĐT ban hành quy định về Chương trình khung trung cấp chuyên nghiệp, trong đó quy định về khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho đối tượng học sinh có bằng tốt nghiệp THCS vào học trình độ Trung cấp chuyên nghiệp từ 1.020 tiết đến 1.260 tiết theo từng nhóm ngành (Thông tư số 16/2010/TT-BGDĐT).
Tại khoản 4 Điều 34 Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014 có quy định: “Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học phải tích lũy để học trình độ cao đẳng”.
Mặc dù Luật Giáo dục nghề nghiệp có hiệu lực từ ngày 1/7/2015, nhưng để phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng trong giai đoạn 2016-2019, Bộ GD&ĐT chưa có đủ cơ sở khoa học để ban hành Thông tư quy định khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học phải tích lũy để học trình độ cao đẳng.
Tuy nhiên, trong thời gian chuyển tiếp, ngày 23/6/2017, Bộ GD&ĐT đã ban hành Công văn số 2691/BGDĐT-GDĐH về việc phối hợp một số hoạt động trong giáo dục nghề nghiệp. Theo đó, tại mục 3 của Công văn này đã hướng dẫn: “Cho phép các trường cao đẳng, trung cấp tổ chức giảng dạy và cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT theo quy định tại Thông tư số 16/2010/TT-BGDĐT mà người học phải tích lũy để học trình độ cao đẳng”.
Tới đây, Bộ GD&ĐT sẽ hoàn thiện và ban hành Thông tư quy định khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho học sinh có bằng tốt nghiệp THCS vào học trình độ trung cấp học lên trình độ cao đẳng phù hợp với Chương trình GDPT 2018 nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực hiện theo quy định của pháp luật.
Khối lượng kiến thức văn hóa THPT dạy trong trường nghề phải phù hợp với ngành nghề đạo tạo của học sinh và đủ để học sinh theo học trình độ cao hơn ở giáo dục nghề nghiệp. Vì vậy, Bộ GD&ĐT không đưa ra khối lượng kiến thức tương đương với chương trình THPT/chương trình GDTX cấp THPT để có thể dự thi tốt nghiệp/cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT.
Theo đó, đối với học sinh tốt nghiệp THCS vào học trình độ trung cấp, nếu chỉ có nhu cầu học khối lượng kiến thức văn hóa THPT để học lên trình độ cao đẳng, các trường trung cấp, cao đẳng tổ chức dạy khối lượng kiến thức văn hóa này theo quy định và cấp giấy chứng nhận đạt yêu cầu hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT để học lên trình độ cao đẳng theo quy định;
Ngoài ra, với học sinh tốt nghiệp THCS vào học trình độ trung cấp, nếu có nguyện vọng đồng thời học Chương trình GDTX cấp THPT để dự thi tốt nghiệp THPT, các trường trung cấp, cao đẳng phải phối hợp với trung tâm GDTX, trung tâm GDNN-GDTX để các trung tâm chủ trì việc tổ chức dạy Chương trình GDTX cấp THPT đảm bảo chất lượng theo đúng các quy định của pháp luật hiện hành và các văn bản hướng dẫn của Bộ GD&ĐT.
