Chiết xuất cây Vông nem thành cao
PGS.TS Nguyễn Phi Hùng và các cộng sự Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên (nay là Viện Hóa học) đã triển khai thực hiện nhiệm vụ phát triển công nghệ: “Nghiên cứu quy trình sản xuất chế phẩm, định hướng hỗ trợ điều trị tiểu đường từ cây Vông nem (Erythrina variegata L.)”.
Các nhà khoa học đã xây dựng được quy trình chiết xuất tạo cao bán thành phẩm từ dược liệu Vông nem; đã xây dựng được công thức phối chế với các dược liệu khác để bào chế ra chế phẩm dạng viên nang cứng.
Theo PGS.TS Nguyễn Phi Hùng, cây Vông nem ở Việt Nam còn được gọi là cây lá vông, Hải đồng bì, có tên khoa học là Erythrina variegate L. Cây mọc ở khắp nơi nhưng đặc biệt ưa mọc ở ven biển, được trồng làm hàng rào, cây cảnh, lấy lá ăn hoặc làm cây bóng mát dọc đường ở các khu dân cư. Ở một số nơi khu vực miền Trung dùng lá vông nấu canh với tép đồng, ăn vào có tác dụng giúp ngủ ngon, giải nhiệt.
Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của một số loài Vông nem, trong đó phải kể đến các hoạt tính nổi trội như chống oxy hóa, kháng viêm, hạ huyết áp, ức chế sự phát triển của khối u, đặc biệt là tác dụng kích hoạt hoạt lực enzyme AMPK có tác dụng trong điều trị các bệnh rối loạn về chuyển hóa trong đó có tiểu đường và béo phì.
Tuy nhiên, ở Việt Nam cho tới nay vẫn chưa có sở hữu trí tuệ nào được đăng ký có sử dụng dược liệu Vông nem hoặc có liên quan theo hướng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, nhóm nghiên cứu đã đánh giá được hoạt tính sinh học của mẫu chế phẩm trên mô hình in vitro liên quan đến bệnh tiểu đường (ức chế hoạt lực enzyme PTP1B và á-glucosidase, hoạt tính tăng cường hấp thụ đường huyết trên mô hình tế bào). Trong đánh giá độc tính cấp, chế phẩm an toàn theo đường uống trên chuột nhắt trắng.
Chế phẩm được đánh giá có tác dụng hạ glucose huyết với liều 350 mg/kg/ngày, có tác dụng cải thiện tình trạng đái tháo đường trên chuột cống trắng gây đái tháo đường type 2 bằng chế độ ăn giàu chất béo và năng lượng kết hợp Streptozocin liều thấp.
Cải thiện hiệu quả triệu chứng đái tháo đường
PGS.TS Nguyễn Phi Hùng cho biết, chế phẩm có tác dụng làm giảm glucose máu, tăng insulin máu. Cải thiện các triệu chứng của đái tháo đường như hạn chế sự gầy sút cân, giảm lượng thức ăn và nước uống tiêu thụ, giảm thể tích nước tiểu. Cải thiện các chỉ số đánh giá độ nhạy cảm insulin với ngoại vi. Làm giảm tình trạng tổn thương tụy. Các tác dụng này tương đương so với thuốc gliclazid liều 20 mg/kg/ngày.
Nhóm nghiên cứu cũng đã xây dựng được công thức bào chế tạo viên nang cứng từ các cao chế phẩm với khối lượng nang 500 mg/viên có hàm lượng flavonoid tổng/hoạt chất trên 2%. Từ đó tiến hành bào chế thành công 2.400 viên nang cứng khối lượng 500mg/viên và đóng lọ thành phẩm 400 lọ (chứa 60 viên/lọ).
Bên cạnh kết quả nghiên cứu khoa học, nhiệm vụ đã công bố 3 bài báo quốc tế thuộc danh mục SCIE, 1 bài báo quốc tế thuộc danh mục Scopus, 1 bài báo Scopus thuộc danh mục VAST1 và 1 bài báo Quốc gia uy tín; được cấp Bằng độc quyền sáng chế và 5 Giải pháp hữu ích đã được chấp nhận đơn.
Nhiệm vụ cũng đã đào tạo được 1 thạc sỹ chuyên ngành Hóa học hữu cơ, hỗ trợ đào tạo 1 nghiên cứu sinh đúng chuyên ngành và hướng dẫn 4 cử nhân bảo vệ luận văn tốt nghiệp chuyên ngành Hóa học hữu cơ.
