'Cháy' hết mình vì khát vọng nâng tầm chất lượng nhân lực Việt

Khát vọng cháy bỏng nâng tầm nhân lực Việt

Chương trình “Nhân lực Việt, khát vọng Việt” của nhóm tác giả Nguyễn Thị Thu Lương, Trần Bá Duy, Cao Phương Lan - Ban Văn hoá - Xã hội và Dân tộc (VOV2) - Đài Tiếng nói Việt Nam là một tác phẩm nổi bật loại hình phát thanh tham gia Giải Báo chí Vì sự nghiệp giáo dục Việt Nam.

Nhà báo Nguyễn Thị Thu Lương cho biết: Các chương trình talk, tọa đàm về những vấn đề xã hội được quan tâm luôn là thế mạnh của VOV, trong đó lĩnh vực giáo dục là mảng chuyên trách của VOV2, cụ thể do Phòng Giáo dục phụ trách.

Bên cạnh các chương trình 10 phút phát sóng hằng ngày, mỗi tuần, đơn vị duy trì đều đặn một chương trình talk 15 phút và một talk 30 phút xoay quanh các chủ đề thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Đặc biệt, vào các dịp Lễ, Tết hoặc Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, thời lượng được mở rộng lên 60 phút để thực hiện các chương trình talk chuyên đề, tập trung phản ánh những vấn đề “nóng” của ngành, phân tích thuận lợi, khó khăn và đề xuất giải pháp trong quá trình triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị, Chính phủ và các đề án của ngành giáo dục.

Nói về lý do chọn chủ đề “Nhân lực Việt - Khát vọng Việt” cho chương trình Talk đặc biệt phát sóng vào ngày Mùng 1 Tết Dương lịch 2025, nhà báo Thu Lương chia sẻ: Trong nhiều cuộc làm việc, gặp gỡ với ngành Giáo dục, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước luôn bày tỏ sự quan tâm sâu sắc đến chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học, coi đây là yếu tố then chốt để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao của xã hội và khả năng hội nhập quốc tế.

Nâng cao chất lượng dạy và học, ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ để nâng cao chất lượng đào tạo là mục tiêu của giáo dục mọi thời kỳ; đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, khi công nghệ phát triển mạnh mẽ, yêu cầu chất lượng nhân lực ngày càng cao. Các nhà trường, thầy cô giáo và học sinh, sinh viên đều đang nỗ lực vượt lên chính mình để đáp ứng được những yêu cầu mới trong điều kiện cơ sở vật chất và cả cơ chế chính sách còn nhiều khó khăn, nhiều điểm nghẽn.

Nói như vậy để thấy rằng, khát vọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt luôn cháy bỏng trong từng cơ sở giáo dục, trong mỗi thầy cô giáo, học sinh, sinh viên, đồng thời cũng là mong mỏi của phụ huynh, của nhà tuyển dụng và của toàn xã hội.

Vấn đề đặt ra là: Làm thế nào để khát vọng ấy trở thành hiện thực? Làm thế nào để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam, hướng tới mục tiêu vươn tầm quốc tế?

Trong quá trình theo dõi sâu lĩnh vực giáo dục đại học, chúng tôi may mắn được gặp gỡ nhiều nhà quản lý, giảng viên và nhà khoa học tâm huyết, nung nấu khát vọng nâng tầm giáo dục đại học Việt Nam. Dù còn nhiều khó khăn, họ vẫn nỗ lực xây dựng và nhân rộng các mô hình đào tạo chất lượng cao, góp phần cung cấp cho xã hội đội ngũ kỹ sư, cử nhân vững chuyên môn, thành thạo ngoại ngữ và đủ kỹ năng hội nhập thị trường lao động khu vực cũng như quốc tế.

Tuy nhiên, số lượng những mô hình ấy và nguồn nhân lực đạt chuẩn cao vẫn còn hạn chế do nhiều nguyên nhân khác nhau. Chính vì thế, khát vọng vươn lên của các nhà quản lý, giảng viên, nhà khoa học, và cả sinh viên, vẫn chưa được “thăng hoa” thực sự.

Cuối tháng 12 năm 2024, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị ban hành được ngành Giáo dục, đặc biệt là các cơ sở giáo dục đại học, đội ngũ giảng viên và các nhà khoa học đón nhận trong một tâm thế thực sự “vỡ òa”. Nghị quyết này được xem như bước đột phá lớn, tháo gỡ nhiều “nút thắt, tạo điều kiện để các cơ sở giáo dục đại học, các nhà khoa học có điều kiện thuận lợi để làm việc, nghiên cứu và thật sự có “đất dụng võ”.

Đất nước bước vào giai đoạn mới với những yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số, trong khi nhiều cơ sở giáo dục đại học vẫn còn đối mặt không ít khó khăn, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị ra đời như một “sợi chỉ đỏ” định hướng và ngọn lửa tiếp thêm nhiệt huyết cho đội ngũ nhà giáo, nhà khoa học, nhà quản lý, cùng học sinh, sinh viên. Nghị quyết không chỉ củng cố niềm tin, mà còn mở ra cơ hội để khát vọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam trở thành hiện thực.

Hậu trường sáng tạo của một chương trình truyền cảm hứng

Về quá trình triển khai đề tài, nhà báo Thu Lương cho biết: Khi thực hiện một chương trình đặc biệt, chúng tôi luôn làm việc trên tinh thần hợp tác chặt chẽ của cả tập thể phòng. Với chủ đề lần này, tôi thực hiện kịch bản và lựa chọn khách mời. Hai đồng nghiệp Bá Duy và Phương Lan đảm nhiệm thực hiện hai phóng sự ngắn minh họa cho những nội dung mà các vị khách mời sẽ thảo luận. Việc lựa chọn khách mời là khâu đặc biệt quan trọng, bởi chương trình phải đảm bảo tính khách quan, đa chiều và không thiên lệch.

Yêu cầu khách mời bao gồm cả trường công và tư, với sự tham gia của các nhà quản lý, giảng viên và nhà khoa học. Phạm vi vấn đề rất rộng, trong khi số lượng khách mời tại phòng thu có giới hạn. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ê-kíp chương trình quyết định mời 5 vị khách đại diện tiêu biểu cho nhiều góc nhìn, bao gồm: PGS.TS Hoàng Minh Sơn – Thứ trưởng Bộ GD&ĐT, phụ trách lĩnh vực giáo dục đại học; PGS.TS Huỳnh Đăng Chính - Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, phụ trách mảng khoa học - công nghệ; GS.TS Chử Đức Trình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ (ĐHQG Hà Nội); TS Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Hệ thống Giáo dục FPT; TS Đặng Minh Tuấn - Trưởng khoa Điện tử Viễn thông, Trường Đại học CMC, người vừa là giảng viên vừa là nhà khoa học.

“Rất may mắn, tất cả các khách mời được mời đều nhận lời tham gia chương trình, sẵn sàng thu xếp công việc bận rộn để góp mặt tại buổi thu. Điều đó khiến chúng tôi càng thêm tin rằng vấn đề được lựa chọn là đúng hướng, trúng trọng tâm, được đồng lòng ủng hộ.

Dẫu vậy, chúng tôi vẫn không khỏi lo lắng, thấp thỏm; bởi ai cũng hiểu rằng các khách đều là những người rất bận rộn, lịch họp dày đặc, công tác thường xuyên, có thể xảy ra tình huống không tham dự chương trình vì tình huống đột xuất. Thế là trong đầu lại phải tính đến phương án dự phòng, lên sẵn danh sách người thay thế tiềm năng để kịp xoay chuyển nếu có tình huống bất ngờ xảy ra”, nhà báo Thu Lương kể lại.

Trong quá trình chuẩn bị tư liệu và thực hiện các phóng sự, nhóm tác giả cũng chia sẻ đã gặp không ít khó khăn.

Phóng viên Cao Phương Lan kể lại, khi sắp xếp lịch phỏng vấn sinh viên Việt Thảo (Trường Đại học Thủy Lợi), chị phải hẹn tới vài lần vì Thảo đang tham gia nhiều dự án công nghệ ở nước ngoài, ít khi có mặt tại Việt Nam.

Tương tự, buổi phỏng vấn Đoàn Thế Song – cựu sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội, hiện làm việc tại một công ty logistics ở Nhật Bản – cũng không dễ dàng. Vì chênh lệch múi giờ, ê-kíp phải canh đúng thời điểm Song được nghỉ để có thể thực hiện cuộc phỏng vấn.

Còn với Lê Hồng Phúc, sinh viên ngành Công nghệ Hàng không Vũ trụ, Trường Đại học Công nghệ (ĐHQG Hà Nội) - người đã chế tạo thành công mô hình máy bay phục vụ hoạt động do thám từ khi còn năm thứ ba, cũng không phải chỉ hẹn 1 lần là gặp. Điều này cũng tương tự như với Lê Nguyễn Quốc Bảo, sinh viên trải qua hàng trăm lần thất bại trong nghiên cứu mới có được thành công…

Còn có những kỹ sư trẻ đang làm việc ở nước ngoài nhưng vẫn quyết định trở về quê hương để cống hiến. Gặp gỡ và trò chuyện với những người trẻ thông minh và đầy nhiệt huyết ấy, Phương Lan chia sẻ rằng chị cảm thấy vô cùng hứng thú.

Với kinh nghiệm “trận mạc” dày dặn, Bá Duy đảm nhiệm phóng sự phản ánh và ghi nhận những đánh giá từ các nhà tuyển dụng, doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Từ những đánh giá này, các nhà tuyển dụng sẽ đề xuất các yêu cầu mới về chất lượng nhân lực, đồng thời đặt ra những câu hỏi cho các cơ sở đào tạo, những giải pháp để có được nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới.

Sau khi hoàn tất tất cả các khâu, từ xây dựng kịch bản đến lên danh sách khách mời, vào ngày thực hiện chương trình, khi ngồi vào phòng thu, mọi người mới thật sự thở phào vì chương trình có thể được triển khai. Tuy nhiên, nỗi lo vẫn còn, bởi dù đã gửi trước kịch bản cho từng khách mời, quá trình thực hiện không diễn ra máy móc tuần tự theo kịch bản.

Theo nhà báo Thu Lương, nguyên tắc của dẫn Talk là người dẫn chương trình không được hoàn toàn phụ thuộc vào kịch bản; tùy theo câu trả lời của mỗi khách mời, người “cầm chịch” phải linh hoạt đặt thêm những câu hỏi mới để nội dung không bị trùng lặp. Mỗi khách mời cần có cơ hội bày tỏ quan điểm cá nhân, có thể liên quan đến một vấn đề chung hoặc đặc thù của lĩnh vực mình phụ trách, từ đó làm rõ những thuận lợi, khó khăn và đề xuất các giải pháp cụ thể để tháo gỡ, khắc phục.

Mặt khác, kịch bản là xương sống của chương trình, nhưng việc quyết định phát phóng sự 1 vào thời điểm nào, phóng sự 2 vào thời điểm nào tùy thuộc vào bối cảnh chia sẻ của khách mời. Việc sắp xếp hợp lý để chương trình trở thành một dòng chảy mạch lạc, đúng nhịp và trúng nội dung chủ đề chính chính là thước đo năng lực và bản lĩnh của người dẫn chương trình cũng như đạo diễn.

Trong làm phát thanh, bộ phận kỹ thuật giữ vai trò cực kỳ quan trọng. Với những chương trình lớn, đặc biệt, máy móc phòng thu phải được kiểm tra kỹ lưỡng từ một ngày trước, nửa ngày trước và ngay trước giờ lên sóng. Cả ê-kíp - từ đạo diễn, thư ký đến kỹ thuật viên và MC - phải phối hợp ăn ý như một thể thống nhất để chương trình “đầu xuôi, đuôi lọt”.

“Có thể nói, Talk “Nhân lực Việt, Khát vọng Việt” là sản phẩm tập thể của cả ê-kíp, được thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao. Từ khâu chọn đề tài, triển khai thực hiện đến sản phẩm cuối cùng, mọi bước đều ghi dấu sự cộng hưởng của những nhà báo, kỹ thuật viên tận tâm, tận lực, cùng cháy hết mình với các vị khách mời vì khát vọng chung: nâng tầm chất lượng nhân lực Việt”, nhà báo Thu Lương cho hay.