Đau mắt đỏ xảy ra ở mọi đối tượng gồm trẻ em, người trưởng thành, người già, rất dễ lây và lan rộng thành dịch nhất là vào khoảng thời gian chuyển từ mùa Hè sang mùa Thu. Thời điểm gần đây, bệnh có nguy cơ lây lan nhanh và mạnh.

Xu hướng gia tăng

Bộ Y tế cho biết, bệnh đau mắt đỏ đang có xu hướng gia tăng tại một số tỉnh, thành phố như Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM... Bệnh này lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với dịch tiết từ mắt qua bàn tay nhiễm khuẩn hoặc dùng chung đồ dùng, vật dụng bị nhiễm mầm bệnh.

Đây là một bệnh cấp tính, triệu chứng rầm rộ, dễ lây nhưng thường lành tính, ít để lại di chứng. Tuy nhiên, bệnh gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, học tập và lao động, có không ít trường hợp bệnh kéo dài, gây biến chứng ảnh hưởng đến thị lực sau này. Vì vậy, mọi người cần có ý thức phòng bệnh tốt và cần được xử trí kịp thời.

Bệnh đau mắt đỏ hay viêm kết mạc là tình trạng mô trong suốt lót bề mặt bên trong mí mắt và lớp phủ bên ngoài mắt bị viêm đỏ. Người bệnh có thể bị đau mắt đỏ ở một hoặc cả hai mắt do virus, vi khuẩn, chất gây dị ứng và nhiều nguyên nhân khác gây ra.

Khi bị bệnh đau mắt đỏ, phần tròng trắng của người bệnh có màu hồng nhạt hoặc hơi đỏ, mí mắt sưng húp và rủ xuống. Mắt bị viêm có chất lỏng chảy ra hoặc đóng vảy trên lông mi hoặc mí mắt.

Nhiều cơ sở giáo dục đã chỉ đạo, nếu phát hiện học sinh có các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng có ghèn dính mí khó mở mắt, nổi hạch trước hoặc dưới hàm... cần hướng dẫn trẻ đi khám ngay tại cơ sở khám chữa bệnh để được khám, tư vấn, điều trị kịp thời.

Không tự ý điều trị khi chưa có hướng dẫn của cán bộ y tế để tránh biến chứng nặng. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ có chỉ định cho trẻ nghỉ học để tránh lây lan. Đồng thời báo cáo kết quả khám bệnh cho giáo viên chủ nhiệm được biết.

Bộ Y tế cũng phát đi thông báo, các cơ sở giáo dục mầm non cần bảo đảm vệ sinh trường học, giáo viên hướng dẫn và giúp trẻ vệ sinh cá nhân sạch sẽ. Đảm bảo mỗi trẻ có một khăn mặt riêng, rửa mặt bằng nước sạch, rửa tay bằng nước sạch với xà phòng, không dùng tay dụi vào mắt.

Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn cho phụ huynh học sinh về các biện pháp phòng bệnh đau mắt đỏ; phối hợp cha mẹ đưa trẻ đi khám chuyên khoa mắt để có cách dùng thuốc phù hợp.

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Thắng - Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết, bệnh đau mắt đỏ do virus rất dễ lây lan từ người này sang người khác và không có biện pháp điều trị đặc hiệu.

Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ do virus đều nhẹ. Nhiễm trùng thường sẽ hết sau 7 đến 10 ngày mà không cần điều trị và không có bất kỳ hậu quả lâu dài nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể mất từ 2 đến 3 tuần hoặc hơn để khỏi.

Bệnh đau mắt đỏ có thể xảy ra kèm theo cảm lạnh hoặc các triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp như đau họng. Đau mắt đỏ do virus và vi khuẩn thường bắt đầu đỏ ở một bên mắt rồi lây sang mắt còn lại trong vòng vài ngày.

Mắt bị đỏ chảy ra dịch nước, không đặc có thể làm mí mắt dính vào nhau và rất dễ lây thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với dịch chảy ra từ mắt của người bệnh.

Đôi khi, đau mắt đỏ cũng kèm theo nhiễm trùng tai. Đỏ mắt do dị ứng không lây nhiễm, thường cả hai mắt đều đỏ, ngứa dữ dội, chảy nước mắt, viêm mắt và kèm theo các triệu chứng dị ứng khác như ngứa mũi, hắt hơi, ngứa họng hoặc hen suyễn.

Đồng thời, đau mắt đỏ còn do kích ứng. Hóa chất hoặc vật lạ vào mắt gây chảy nước mắt và tiết dịch nhầy. Tình trạng này thường hết khoảng trong vòng một ngày. Nếu mắt không có dấu hiệu thuyên giảm, có thể vẫn còn dị vật trong mắt hoặc người bệnh bị xước giác mạc. Đôi khi, trong sinh hoạt hàng ngày, người bệnh viêm kết mạc do bụi bẩn vướng trong mắt gây ra.

Ngoài ra, dùng kính áp tròng cũng có thể gây đau mắt đỏ. Đây là nguồn lây bệnh vì tiếp xúc trực tiếp với mắt. Với người bệnh đau mắt đỏ, đeo kính áp tròng thường xuyên sẽ khiến tình trạng nhiễm trùng ở mắt trở nên trầm trọng hơn, thậm chí có thể gây hỏng mắt.

Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (Hải Phòng) tuyên truyền phòng dịch đau mắt đỏ. Ảnh: ITN

Lưu ý khi bị đau mắt đỏ

Chị Nguyễn Lệ Mỹ (Ba Đình, Hà Nội) cho biết, thời gian gần đây, nhiều học sinh bị đau mắt đỏ và dễ lây nhau. Con chị Mỹ học tại Trường Tiểu học Ngọc Khánh đã bị đau mắt đỏ. Tại lớp học của con có 10 bạn đã luân phiên nhau phải nghỉ học vì lây bệnh của nhau.

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Thắng chia sẻ, triệu chứng bệnh điển hình là đỏ mắt. Nhiều bệnh nhân có triệu chứng đóng màng, ghèn sau khi thức dậy. Lúc này, mắt tiết dịch và tích tụ lúc ngủ khiến hai mí dính nhau khi thức dậy.

Bệnh nếu được điều trị kịp thời sẽ ít gây biến chứng nghiêm trọng làm tổn thương mắt hay ảnh hưởng đến thị lực. Người bệnh cũng có thể bị ngứa hoặc cộm ở mắt, nóng rát hoặc khó chịu như có vật gì kẹt bên trong mắt. Các triệu chứng bắt đầu ở một mắt và vài ngày sau sẽ lan sang mắt còn lại.

Nước mắt chảy nhiều thường thấy ở người bị đau mắt đỏ do virus hoặc dị ứng. Đau mắt đỏ do vi khuẩn sẽ tiết dịch mủ màu vàng xanh. Người bệnh có thể nhạy cảm nhẹ với ánh sáng.

Hơn nữa, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng nghiêm trọng như đau mắt dữ dội, suy giảm thị lực, nhạy cảm với ánh sáng… có thể do nhiễm trùng nặng, lan ra ngoài kết mạc và viêm bên trong mắt. Nếu người bệnh xuất hiện những triệu chứng này, hãy gặp bác sĩ để điều trị kịp thời.

Bác sĩ Thắng cho hay, người bệnh cần nắm được biến chứng của đau mắt đỏ. Viêm kết mạc thường lành tính, ít gây biến chứng. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ảnh hưởng đến giác mạc làm giảm thị lực.

Hơn nữa, đau mắt đỏ có thể gây ra một số biến chứng khác nếu bệnh kéo dài hoặc điều trị không đúng cách. Với trẻ em và người lớn, bệnh gây viêm, loét giác mạc và thậm chí dẫn đến mù lòa.

Nhân viên y tế Trường Tiểu học Lê Lợi (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) hướng dẫn học sinh rửa tay đúng cách. Ảnh: INT

Khi mắc bệnh cần rửa mắt, giữ vệ sinh mắt sạch sẽ. Về thuốc nhỏ mắt, bác sĩ Thắng chia sẻ, người mắc bệnh có thể dùng nước muối sinh lý (natri clorua 0,9%) hoặc nước cất để rửa mắt, có thể chườm lạnh bằng cách đắp một chiếc khăn ướt, mát lên mắt trong các trường hợp mắt phù nề sưng tấy đỏ.

Những người bị viêm kết mạc đang hoạt động có thể sử dụng kính bảo hộ tối màu để giúp giảm chứng sợ ánh sáng và ngăn ngừa việc chạm vào mắt thường xuyên.

Đồng thời, người bệnh nên sử dụng khăn hoặc khăn giấy sạch mỗi lần lau mặt và mắt, với khăn mặt thì nên dùng riêng. Rửa tay thường xuyên với xà phòng, nhất là trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi ho, hắt hơi. Cố gắng không chạm tay vào mắt, nếu chạm, hãy rửa tay ngay lập tức.

Không trang điểm mắt khi mắt đang bị nhiễm trùng, không nên đeo kính áp tròng cho đến khi hết viêm kết mạc.

Vệ sinh mắt, mũi, họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý, các thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi thông thường. Sử dụng xà phòng hoặc các chất sát khuẩn thông thường sát trùng các đồ dùng, vật dụng của người bệnh.

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi bị bệnh đau mắt đỏ. Người bệnh hoặc người nghi bị đau mắt đỏ cần hạn chế tiếp xúc với người khác và đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị kịp thời. Không tự ý điều trị khi chưa có hướng dẫn của cán bộ y tế.

Bên cạnh đó, không tự ý sử dụng thuốc nhỏ có chứa corticoid hay những thuốc chưa rõ thành phần vào mắt. Điều này không những không có tác dụng, mà còn làm tổn thương nặng hơn, kéo dài thời gian bệnh, tăng nguy cơ nhiễm trùng.

“Khi thấy đau ở mắt hoặc có vấn đề khi nhìn, nhạy cảm với ánh sáng, triệu chứng kéo dài cả tuần, hoặc triệu chứng không bớt mà ngày càng tệ, mắt rất nhiều mủ hoặc ghèn, sốt đau nhức… thì cần khám bác sĩ ngay”, bác sĩ Thắng khuyến cáo.