Cùng với sự quyết liệt trong đấu tranh với sách giả, cơ quan chức năng cũng có những khuyến cáo để người dân tránh mua phải sách giả, sách lậu.
Sách giả rẻ hơn 20 - 30% sách thật
Trao đổi với Báo GD&TĐ, lãnh đạo Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, vừa triệt phá đường dây SGK giả quy mô lớn, hoạt động liên tỉnh, đã thu giữ hơn 185 nghìn cuốn sách giả trị giá hơn 8 tỉ đồng cùng nhiều phương tiện, vật tư in ấn, vận chuyển, với tổng giá trị tang vật ước tính khoảng 15 tỉ đồng.
Theo Công an tỉnh Bắc Ninh, trước đó trên địa bàn tỉnh ghi nhận nhiều vụ mua bán SGK giả với thủ đoạn tinh vi. Đáng chú ý, một số nhà sách lớn dù từng bị xử lý hành chính, hình sự vẫn tái phạm. Từ thực trạng trên, Phòng An ninh chính trị nội bộ chủ trì, phối hợp với Phòng An ninh điều tra (Công an tỉnh Bắc Ninh), Cục An ninh chính trị nội bộ (Bộ Công an) và các đơn vị liên quan tiến hành xác minh, lập chuyên án đấu tranh.
Bằng các biện pháp nghiệp vụ, từ ngày 29/7 đến 3/8 (vừa qua), lực lượng chức năng tiến hành khám xét khẩn cấp 8 địa điểm, triệu tập làm việc với 12 người liên quan tại tỉnh Bắc Ninh và TP Hà Nội. Qua khám xét xưởng in, kho chứa, các cửa hàng sách, lực lượng công an phát hiện và thu giữ 2.300 thùng carton chứa hơn 185 nghìn bản SGK tiếng Anh giả, với trị giá hơn 8 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, công an thu giữ 27 bản kẽm dùng để in SGK giả, một máy in màu, hai ô tô tải và nhiều vật liệu, thiết bị phục vụ sản xuất, vận chuyển sách giả. Tổng giá trị tang vật bị niêm phong phục vụ điều tra ước tính khoảng 15 tỉ đồng.
Công an tỉnh Bắc Ninh đánh giá, các thành viên trong đường dây SGK giả có thủ đoạn tinh vi, hoạt động có tổ chức, núp bóng doanh nghiệp hợp pháp. Khu vực sản xuất được bố trí ở nơi hẻo lánh, ít người qua lại, giao thông hạn chế. Việc phân phối được thực hiện qua mạng xã hội, các kênh không chính thống, với giá rẻ hơn từ 20 - 30% so với sách thật. Tuy nhiên, SGK giả có hình thức, màu sắc, tem nhãn gần giống sách thật khiến người tiêu dùng dễ nhầm lẫn.
Kết quả điều tra ban đầu xác định, Ngô Thị Phương Lan (SN 1976, trú tại Thanh Xuân, Hà Nội), Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư công nghệ in miền Bắc là chủ mưu, tổ chức in ấn lượng lớn SGK giả. Số sách này được phân phối cho Nguyễn Thị Tuyến (SN 1989, chủ Nhà sách Hằng Thắng) và Tạ Ngọc Long (SN 1998, chủ Nhà sách Phú Thịnh), đều trú tại phường Bắc Giang (Bắc Ninh).
Sau đó, ổ nhóm này tiếp tục tiêu thụ sách giả đến nhiều đại lý, trường học trên địa bàn Bắc Ninh và Hà Nội.
Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Bắc Ninh đã có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Ngô Thị Phương Lan, Nguyễn Thị Tuyến và Tạ Ngọc Long về hành vi “Sản xuất, buôn bán hàng giả”. Vụ án đang được điều tra mở rộng.
Bảo đảm đủ nguồn SGK cho học sinh
Liên quan đến SGK, trao đổi với Báo GD&TĐ, ông Đỗ Minh Tuệ, Phó Trưởng phòng Giáo dục Trung học, Sở GD&ĐT Bắc Ninh cho biết, năm học 2025 - 2026, Bắc Ninh tiếp tục lựa chọn chủ yếu 2 bộ sách giáo khoa là Cánh diều và Kết nối tri thức với cuộc sống để đưa vào giảng dạy.
Việc lựa chọn sách giữ nguyên, hạn chế tối đa sự thay đổi, tránh gây xáo trộn trong quá trình dạy và học. Đồng thời, tạo điều kiện để học sinh có thể sử dụng sách cũ, giúp giảm chi phí cho phụ huynh.
Về việc thực hiện chương trình và SGK giáo dục phổ thông, Sở GD&ĐT Bắc Ninh đề nghị các cơ sở giáo dục phổ thông tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin tới cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh danh mục SGK đã lựa chọn và được UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt.
Đồng thời, hướng dẫn học sinh, cha mẹ học sinh có nhu cầu mua SGK tại các địa chỉ tin cậy, bảo đảm chất lượng, tránh mua và sử dụng SGK giả. Đăng ký nhu cầu SGK, phối hợp với các nhà xuất bản để cung ứng SGK kịp thời theo quy định. Các nhà trường rà soát và huy động, định hướng sử dụng có hiệu quả nguồn SGK của năm học trước trong thư viện nhà trường.
Cơ sở giáo dục cũng xây dựng phương án hỗ trợ SGK cho học sinh thuộc hộ nghèo, cận nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn (vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số...); bảo đảm không để học sinh nào thiếu SGK khi vào năm học mới.
Về việc sử dụng và rà soát tài liệu giáo dục địa phương, Sở GD&ĐT Bắc Ninh cũng cho biết, năm học 2025 - 2026, khi chưa có bộ tài liệu giáo dục địa phương thống nhất, các cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức dạy học nội dung giáo dục địa phương trên cơ sở kết hợp, lựa chọn các nội dung phù hợp từ hai bộ tài liệu của tỉnh Bắc Giang và tỉnh Bắc Ninh trước sáp nhập, theo hướng dẫn của Sở GD&ĐT (có hướng dẫn sau).
Sở GD&ĐT Bắc Ninh cũng cho biết, nhằm bảo đảm đủ nguồn SGK cho học sinh khi bước vào năm học mới, sở đã có văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các trường học tuyên truyền, khuyến khích học sinh tái sử dụng sách cũ; Chủ động tổng hợp nhu cầu mua mới SGK của học sinh, giáo viên; Phối hợp với các nhà xuất bản, nhà sách, đơn vị phát hành để đăng ký mua theo đúng số lượng cần sử dụng.
Thượng tá Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng phòng An ninh chính trị nội bộ (Công an tỉnh Bắc Ninh) cho biết, các đơn vị nghiệp vụ sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường SGK, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, tiêu thụ sách giả. Công an tỉnh Bắc Ninh khuyến cáo người dân, đặc biệt là phụ huynh, không nên mua sách trôi nổi, không rõ nguồn gốc tại các điểm bán vỉa hè, chợ tạm hoặc trên mạng xã hội với giá rẻ bất thường. Sách giả thường có chất lượng in kém, nội dung sai lệch, thiếu trang… ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh. Người dân nên chọn mua sách tại các nhà sách, đại lý chính hãng hoặc kênh phân phối chính thức của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn mua phải sách giả cần báo ngay cho cơ quan công an để kịp thời ngăn chặn, xử lý nhằm góp phần xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn.
