Họ tích cực lượm lặt như thời nguyên thủy suốt mùa hè thu, đảm bảo đủ thức ăn dự trữ cho cả 7 tháng mùa đông đóng băng buốt giá.
Lapland: Vùng đất của mùa hè sáng thâu đêm và mùa thu ngày chỉ dài vài ba tiếng
Lapland là khu vực hoang dã nằm trong Vòng Bắc Cực của Phần Lan. Với tổng diện tích lên đến hơn 100.000km2, nó chiếm một mảnh lớn trên bản đồ của đất nước được cho là "quê hương của ông già Noel".
Rộng lớn là vậy, Lapland chỉ có khoảng 180.000 cư dân, chiếm chừng 3,4% dân số quốc gia. Nguyên nhân rất đơn giản, nơi này quá khắc nghiệt để có thể sống.
Tại Lapland, một ngày của mùa hè kéo dài gần như trọn 24h. Ngược lại khi mùa thu tới, Mặt trời xuống núi ngay khi mới chỉ vừa mọc được vài tiếng.
Mới bước sang đầu Tháng 9, những bông tuyết đã vội vã rơi. Qua tháng 10, chúng đã đủ dày đến nỗi phủ kín mặt đất. Mùa đông kéo dài lê thê suốt 7 tháng trời, đến tận tháng 4 năm sau, chất chồng một lớp băng tuyết cao tới gần 2m.
Thú vị là xuân vừa sang, băng tuyết cũng tan đi vô cùng nhanh. Mặt đất lại lần nữa nảy mầm xanh. Vào hè, trái dại bắt đầu chín. Cũng từ lúc này là những ngày bận rộn nhất của cư dân địa phương.
Cư dân hái lượm như thời nguyên thủy suốt mùa hè - thu
Ở Lapland, thực vật chủ yếu là cây bạch dương, liễu, thạch thảo và một số loài lá kim. Vì sinh tồn trong điều kiện khí hậu khác biệt, chúng hình thành một hệ thống không giống với bất cứ đâu.
Để sống cùng với thiên nhiên, các cư dân cũng hình thành một tập quán lạ: tích cực hái lượm suốt mùa hè-thu, và nhàn nhã nghỉ ngơi suốt 7 tháng mùa đông buốt giá.
Cư dân Lapland dành cả mùa hè-thu tìm kiếm nấm và quả mọng trong rừng.
Từ xưa, khi vào tối rồi mà Mặt trời vẫn chưa chịu đi ngủ, các cư dân ở Lapland đã tận dụng ánh sáng ban ngày lúc nửa đêm mà làm việc. Thay vì ngủ trong giường, họ vào rừng tìm hái quả mọng và nhặt nấm dại.
Như mọi người, đầu bếp chuyên các món Bắc Cực Matti Eemeli Seitamo cũng theo người lớn vào rừng hái quả dại từ thuở còn thơ.
Bây giờ, ông vẫn nhớ như in chỗ nào thì có nấm còn chỗ nào có quả dại. Cứ hè sang là Seitamo lại háo hức dành ra nhiều ngày để chui rúc, tìm tòi trong cánh rừng gần nhà.
Với nấm dại thu hoạch được, ông đem rửa sạch rồi ướp cùng hỗn hợp nước, giấm, đường, muối, hạt mù tạt, lá hương thảo và lá quế. Xong xuôi thì chia đóng vào các bịch chân không.
Với quả mọng, Seitamo đem nhào với đường. Trừ những phần sẽ đem nấu làm thức ăn ngay, tất cả đều được cất giữ trong tủ lạnh.
Đến cuối mùa thu, chỉ cần mở tủ đông của một nhà dân bất kỳ ở Lapland, bạn sẽ thấy có chất đầy quả mâm xôi, việt quất, dâu rừng...
Không ăn rau xanh, chỉ xơi quả mọng và nấm
Thực phẩm từ thiên nhiên luôn giàu dinh dưỡng và chất lượng hơn, người dân ở Lapland chắc mẩm thế. Vì vậy, họ không thích đi mua mà ưa tự kiếm.
Mặc kệ siêu thị, hàng quán khắp các ngả phục vụ 24/7, đa phần cư dân cứ thích vào rừng, tự thu thập thức ăn.
Qua sơ chế, họ có thể nấu chúng thành thức ăn hoặc cất trữ trong tủ lạnh.
Suốt cả mùa hè, tận dụng ngày dài muốn xuyên đêm, Irene Kangasniemi, một cư dân của Lapland không ngủ mà vào rừng hái trái dại. Sang thu, trong tủ lạnh của cô đã có khoảng 45kg quả mọng, đủ để cho gia đình ăn dần hết mùa đông.
Kỳ lạ ở Lapland, người ta thường chỉ xơi quả mọng chứ không ăn rau xanh. Nhưng lý do thì có chút buồn cười: "Làm gì có rau xanh nào mọc ở nơi này mà ăn" - Kangasniemi giải thích.
Quả thực, Lapland rất giàu quả mọng song lại hiếm rau cỏ. Khí hậu nơi này không thích hợp cho các loại cây ngắn ngày và chịu lạnh kém này.
Thợ săn thời công nghệ: Nhàn nhã nhờ GPS
Tất nhiên, mọi người không chỉ cần mỗi nấm và quả mọng là đủ. Để có một bữa ăn giàu dinh dưỡng, họ còn cần thịt tươi. Mùa thu vừa sang, khi cây cối bắt đầu trút lá cũng là lúc thời điểm đi săn tới.
Ở Lapland để được phép đi săn, bạn phải vượt qua bài kiểm tra nghiêm ngặt lấy giấy phép sử dụng vũ khí. Trước khi đi săn, các thợ săn cũng phải xin phép Văn phòng Động vật Hoang dã Phần Lan. Tùy từng năm và số lượng động vật hoang dã, họ có thể được phép săn 1-2 con nai sừng tấm trưởng thành, 1-2 con nai sừng tấm con và 1-2 con gấu.
Nhờ sự hỗ trợ của công nghệ, việc đi săn thời nay khá dễ dàng.
Chỉ mới tầm 4h sáng, Kimmo Kähkönen, một đầu bếp kiêm thợ săn của Lapland đã nai nịt gọn gàng, chuẩn bị đầy đủ từ vũ khí đến chó săn có đeo thiết bị GPS.
Đốt lên một đống lửa bên ngoài bìa rừng, ông vừa ngồi sưởi ấm vừa dán mắt vào màn hình iPad để theo dõi đường đi nước bước của con chó trong rừng.
Sau khoảng 2 giờ chờ đợi, Kähkönen phát hiện con chó đã ngừng di chuyển. Thông qua máy ghi âm, ông nghe thấy nó sủa điên cuồng. Đó là dấu hiệu cho thấy nó đã tìm được thú hoang.
Lập tức, Kähkönen đứng dậy tiến vào rừng. Thêm chừng 3 tiếng nữa, ông trở ra với một con nai sừng tấm. Mang "chiến lợi phẩm" đến trạm thú y kiểm tra và đóng dấu kiểm duyệt rồi, Kähkönen mới tiến hành mổ xẻ.
Ở Lapland có một hội đầu bếp bao gồm khoảng 50 thành viên thường tụ tập với nhau trong mùa săn bắn, chia sẻ các kỹ năng, mưu mẹo săn thú, bảo quản thực phẩm và huấn luyện chó săn.
Kähkönen cũng nằm trong hội này. Ông thường gặp gỡ họ để cùng tán dóc, ăn vặt, uống cà phê trong lúc chờ chú chó săn của mình lùng sục con mồi.
Ngoài săn thú, người Lapland còn câu cá, làm sạch rồi cất giữ trong tủ lạnh. Nỗi lo lắng lớn nhất của họ hiện nay là biến đổi khí hậu đang diễn ra quá nhanh. Nó có thể khiến cho hệ sinh thái địa phương bị biến đổi, từ đó buộc tất cả phải phụ thuộc vào các cửa hàng thực phẩm.
